بازشناسی هویت ایرانی اسلامی
بازشناسی هویت ایرانی-اسلامی عنوان کتابی‌است اثر علی شریعتی نویسنده معاصر ایرانی دربارهٔ بازشناسی هویت ملی مذهبی ایران. این کتاب از چهار بخش به همراه یک ضمیمه تشکیل شده‌است.
 |
| از سلسله مقالات دربارهٔ |
| علی شریعتی |
|---|
|
|
نویسنده در این کتاب سعی دارد با ارائه متد علمی تاریخشناسی دو مفهوم ملیت و مذهب را بازشناسد و این دو را برخلاف باور تاریخی نه با یکدیگر متناقض بلکه هر دو را متعالیساز جامعه عنوان کند و ملیت را نه نژادپرستی بلکه نوعی خودآگاهی اجتماعی از تاریخ و فرهنگ طرح می‌کند که مانع از خودباختگی اجتماعی به الگوهای غیر ملی و در نهایت به فراموشی سپاری ریشه‌های تاریخی آن ملت می‌گردد. ملیت را یک واقیت و مذهب را حقیقتی عنوان می‌کند که برخاسته از فطرت انسانی و ملی آن جامعه است. در صفحه ۱۴۰ میگوید:
بدین گونه است که می‌توان گفت دو تلقی نوین و مترقی از این دو مفهوم، یعنی ملیت و مذهب به همان گونه که مذهب خود را از حصارهای بسته تعبدهای موروثی که غالباً انسان و طبیعت، یعنی واقعیت را نفی می‌کنند و در برابر علم و عقل می‌ایستند رها می‌کند تا زادگاه خویش را در فطرت زلال انسانی بجوید و زیر بنای توجیه‌کننده ارزش‌ها در اخلاق گردد و جهان‌بینی یی ماورا علمی (نه ضد علمی) را به انسان عرضه کند. مفهوم ملیت نیز از بند عصبیت‌های قومی می‌رهد و با تکیه بر فرهنگ به جای نژاد، از تنگنای یک مادیت فیزیولوژیک بیرون می‌آید و صورت یک معنویت انسانی می‌گیرد و جوهر یک اصالت فرهنگی می‌شود.
در بخش بازگشت به خویشتن کتاب نویسنده میگوید:
ازین معنی است که دعوت به بازگشت به خویش بازگشت از اصالت انسان یا اومانیسم به بومی‌گری قومی و خودپرستی تنگ‌نظرانه و متعصبانه نژادی نیست، بلکه صعود از خود بیگانگی فرهنگی و بی معنایی وجودی و بی‌شخصیتی تاریخی است به مرحله متعالی خودزایی و خودآگاهی انسانی و در نهایت، تحقق راستین اصالت انسان، سرمنزلی که نه با اسارت ملت‌ها که کار امپریالیسم و استعمار است، و نه با محو ملیت‌ها که دست آورد انترناسیونالیسم مذهبی و طبقاتی است، بلکه با شرکت فعال ملت‌های آزاد و خودآگاه و اصیل بر اساس تساوی و تعارف می‌توان بدان رسید.
منابع
• بازشناسی هویت ایرانی اسلامی، علی شریعتی، انتشارات الهام، چاپ نهم(۱۳۸۸)، شابک:۵-۱۵-۶۰۷۱-۹۶۴