بتیار

بِتیار (مجاری: Betyár‎) به راهزنان، دزدان سرگردنه و فراریان سوارکار قرن ‎۱۸ – ۱۹ در مجارستان اطلاق می‌شود. واژهٔ بتیار از نام ایرانی بیکار مشتق شده که از طریق زبان ترکی عثمانی وارد زبان مجاری شده‌است.

فرکو میلفایت، بتیار معروف اهل باکونی و دست راست یوشکا شوبری

خاستگاه نام

بتیار وام‌واژه صربی‌کرواتی است که از ترکی عثمانی و در اصل از واژهٔ بیکار فارسی با همان معنا مشتق شده‌است. در قدیم این عنوان برای کارگر فصلی، خانه‌دار، خانه‌به‌دوش، خدمتکار، برزگر یا حتی فرزندخوانده نیز به‌کار می‌رفته‌است.[1][2]

نظر عمومی

نظر عمومی و مطبوعاتی نسبت به بتیارها تا دهه ۱۸۳۰ به‌وضوح منفی بود ولی پس از آن بسیاری از آنان به قهرمانان عامیانه تبدیل شدند. همین روند بر اساس مطالعاتی که اریک هابسبام مورخ انگلیسی انجام داده در سایر نقاط جهان نیز روی داده‌است. از دیدگاه وی چنین جنایتکاران اخراج‌شده از جامعه غالباً تبدیل به نمادی از جنبش‌های سیاسی همچون انقلاب ۱۸۴۸ مجارستان شده‌اند که برای مردم عادلانه جنگیده‌اند.[3] از قرن هجدهم، تصنیفها، آوازها و داستان‌های دهان به دهان گشته، افسانه‌ها و عاشقانه‌های مرتبط با زندگی بتیارها در مجله‌های زرد نفوذ کرد و نمایشنامه‌هایی نیز دربارهٔ آنها نوشته شد.[4]

چندین تن از بتیارها در اذهان عمومی به چهرهٔ افسانه‌ای همانند رابین هود تبدیل شده‌اند. از معروف‌ترین این قانون‌شکنان شاندور روژا و مارتسی زولد هر دو از دشت بزرگ مجارستان، یوشکا شوبری از فرادانوب و مارتون ویدروتسکی از ماترا بودند.[4] از بتیارهای دورهٔ مدرن می‌توان به آتیلا آمبروش معروف به دزد ویسکی اشاره کرد که کتاب و فیلمی از زندگی او منتشر شده‌است.[5][6]

نگارخانه
  • بتیارها در بند و میخانه
  • شاندور روژا که پدرش را در کودکی به دلیل سرقت اسب به دار آویختند.
  • اعلامیهٔ تعقیب شاندور روژا در ۱۸۵۶
  • مجسمه مومی شاندور روژا در چاردای کوندوروش

جستار وابسته

چاردا

منابع
  1. "Magyar etimológiai szótár / B / betyár". arcanum.com (به مجاری). Archived from the original on 20 May 2021.
  2. "Betyár". britannica.com.
  3. Cynthia J. Miller and A. Bowdoin Van Riper. International Westerns: Re-Locating the Frontier. Lanham: The Scarecrow Press, Inc. p. 264.
  4. "BETYÁRTÖRTÉNETEK". szenti.com (به مجاری). Archived from the original on 4 May 2010.
  5. Lilla Mezei (13 December 2017). "Hungarian betyárs and their modern counterparts". dailynewshungary.com.
  6. René Lévy and Amy Gilman. Crime and Culture: An Historical Perspective. Routledge. p. 197. ISBN 9781138378315.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.