تخمکگذاری
تخمک گذاری (به انگلیسی: Ovulation) عملی است که در طی یک دوره آن یک یا چند تخمک یا اووم آزاد میشود. این دوره در انسان به طور متوسط هر ۲۸ روز یکبار تکرار میشود. این چرخه را هورمونهای جنسی کنترل میکند.
تخمکگذاری | |
---|---|
شناسهها | |
MeSH | D010060 |
TE | E1.0.0.0.0.0.7 |
مراحل تخمک گذاری
در ابتدای دوره جنسی (که با خونریزی همراه است) غده هیپوفیز قدامی، هورمون LH و FSH را به خون میریزد که این دو هورمون باعث ترشح هورمون استروژن از یکی از فولیکولها میشود. (استروژن یکی از هورمونهای جنسی استروئیدی است که از فولیکول در حال رشد ترشح و باعث رشد بیش تر فولیکول میشود).
مرحله فولیکولی
در ابتدا افزایش اندک در مقدار استروژن، مانع از ترشح بیش تر LH و FSH میشود. اما هرچه فولیکول به بلوغ نزدیک تر میشود، مقدار ترشح استروژن نیز بیشتر میشود. پاسخ هیپوفیز پیشین به میزان بالای استروژن، افزایش ترشح LH است. حد اکثر میزان LH باعث میشود تا گامتها اولین تقسیم میوزی خود را کامل کنند و نیز سبب میشود تا فولیکول و تخمدان پاره شود. هنگامی که فولیکول پاره میشود، تخمک گذاری رخ میدهد. (روز ۱۴ چرخه)
مرحله لوتئال
مرحله لوتئال در چرخه تخمدان به دنبال مرحله فولیکولی ایجاد میشود. بعد از تخمک گذاری LH سبب میشود تا سلولهای فولیکولی که پاره شدهاند رشد کنند و تشکیل تودهای به نام جسم زرد را بدهند. LH سبب ترشح استروژن (استرادیول) و پروژسترون از جسم زرد میشود. استروژن و پروژسترون هر دو باعث ایجاد یک مکانیسم خود تنظیمی منفی میشوند که ترشح FSH و LH را مهار میکند. این خود تنظیمی از ایجاد فولیکولهای جدید در مرحله لوتئال جلوگیری میکند. در انتهای چرخه با دفع شدن جسم زرد، ترشح استروژن و پروژسترون به شدت کاهش مییابد و چرخه بعدی آغاز میشود.
نکات قابل توجه
-وجود استرس و اضطراب باعث به هم خوردن سیکل جنسی میشود و ممکن است تا چند روز چرخه را جابجا کند. -با توجه به مصرف کم گوشت قرمز در بین بسیاری از زنان، خطر کمبود آهن در زنان ایرانی وجود دارد. (چون در هر ماه مقداری از آهن بدن در طی قاعدگی دفع میشود)
منابع
کتاب زیستشناسی سال سوم دوره دبیرستان