تراکستومی
نایسُنبی[1] یا نایبُری یا نایشکافی یا تراکستومی (به انگلیسی: Tracheostomy)در پزشکی به عمل جراحیای گفته میشود که طی آن نای در قسمت زیر گلو، برش داده میشود.
تراکستومی بهطور عمده برای ایجاد راه تنفسی بغیر از مجرای عادی آن(بینی و دهان) ایجاد میشود. گاه به منظور جستجو و درآوردن جسمی خارجی٬ نمونهبرداری بافتی یا برداشتن یک ضایعهٔ موضعی از دیگر دلایل نایبری میتواند باشد.[2][3]
این برش میتواند در حالت فوریت پزشکی مانند ترومای غضروف حنجره بهعنوان یک راه ورود هوا و تنفس مورد استفاده قرار گرفته یا در بیماران نیازمند به اینتوباسیون یا لولهگذاری تراشه با مدت زمان بیش از یک هفته یا بیماران کما برای نصب لوله تنفسی٬ محل نصب لوله و تیوب تراکستومی خواهد بود. پزشکان، دامپزشکان، کارکنان بخش فوریتهای پزشکی و جراحان از کارشناسانی هستند که توانایی نایبری را دارند.
عوارض
از عمدهترین عوارض ناشی از تراکستومی میتوان به پنوموتوراکس٬ فیستول نای به مری٬ خونریزی ناشی از برش اشتباه رگهای گلو و گردن اشاره نمود.
توضیحات
نخستین توصیف درست از جراحی نایبری توسط ابن زُهر، دانشمند عرب سدهٔ دوازده میلادی صورت گرفتهاست.[4]
جستارهای وابسته
- ویلیام مکوئین
منابع
- «نایسُنبی» [پزشکی] همارزِ «تراکستومی» (به انگلیسی: tracheostomy)؛ منبع: گروه واژهگزینی. جواد میرشکاری، ویراستار. دفتر دوم. فرهنگ واژههای مصوب فرهنگستان. تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی. شابک ۹۶۴-۷۵۳۱-۳۷-۰ (ذیل سرواژهٔ نایسُنبی)
- Emergency cricothyrotomy
- هوشمند ویژه، محمد، فرهنگ پزشکی انگلیسی۰فارسی، دوجلدی، (ترجمهای از واژهنامهٔ مصور دورلند، نوشتهٔ ویلیام آلکساندر نیومن)، تهران: مؤسسهٔ نشر کلمه، ۱۳۷۰.
- Prof. Dr. Mostafa Shehata, "The Ear, Nose and Throat in Islamic Medicine", Journal of the International Society for the History of Islamic Medicine, 2003 (1): 2-5 [4].