جنتیل
جنتیل (به لاتین: gentēs) واژه‌ای به‌معنی غیریهودی در کتاب مقدس است. لغت جنتیل در زبان‌های لاتین ترجمهٔ لغت عبری گوی در عهد عتیق و لغت یونانی اتنوس در عهد جدید است. به‌صورت کلی معنی این لغت غیریهودی است. به‌صورت کلی استفاده از لغت جنتیل معمولاً همراه با نوعی تحقیر نژادی است. از این‌رو بسیاری یهودیان برای جلوگیری از ایجاد خشم در غیریهودیان در برابر آنان به‌جای لغت جنتیل از واژهٔ غیریهودی استفاده می‌کنند. معنی دیگر واژهٔ گوی در تورات غریبه است. به‌دلیل اینکه قوم‌های غیر از اسرائیل در زمان تورات همه بت‌پرست بودند واژهٔ گوی یا جنتیل به‌صورت معادل با بت‌پرست نیز به‌کار می‌رود. واژهٔ گوی در تورات به‌معنی «اموت هاعولم» (مردم دنیا) نیز است. به‌دلیل بت‌پرستی جنتیلها دید تورات در مورد جنتیل به‌شدت منفی است. تورات به کرات در مورد خطرات معاشرت با جنتیل‌های کنعانی و اخذ سنتهای بت‌پرستانه آنان هشدار می‌دهد. تورات دستور خشونت نسبت به هفت ملت جنتیل می‌دهد و از ازدواج با آنان به‌شدت جلوگیری می‌کند. در زمان عزرا و نحمیا و بازسازی معبد دوم اورشلیم تلاش زیادی برای پاکسازی نژاد مقدس ابراهیم صورت گرفت؛ ولیکن معمولاً تصور می‌شود شرایط خاص آن زمان نیز به قوانین جدی نژادی ایجاد کرد.[1]
در کتاب مقدس
در ترجمه‌های انگلیسی کتاب مقدس معمولاً این لغت به‌عنوان ترجمه لغت گوی یا گویم به کار می‌رود. معمولاً چون غیر از یهودیان بقیه اقوام در اطراف آنان بت‌پرست بودند، نظر عهد عتیق نسبت به جنتیلها بسیار منفی است. مثلاً چون همیشه خطر نابودی از طرف کنعانیهای بت‌پرست وجود داشت، نباید در مورد آن‌ها هیچ رحمی اعمال می‌شد و ازدواج با آن‌ها ممنوع بود.
در نوشتارهای خاخام‌ها
بعضی خاخام‌ها دارای دیدگاه بسیار منفی نسبت به جنتیلها بودند. به‌طور مثال الیزر هیرکانوس ذکر می‌کند که ذهن هر جنتیل به‌صورت طبیعی به بت‌پرستی تمایل دارد. گوسفندی که از آنان خریداری شود برای قربانی کردن مناسب نیست. او اعتقاد داشته‌است که جنتیلها تنها به این دلیل صدقه می‌دهند که برای خود نامی بسازند. او همچنین اعتقاد داشت که جنتیلها در دنیای بعد از این هیچ نقشی ندارند. یهودستیزی و فشاری که توسط رومی‌ها در زمان او اعمال می‌شد می‌توانست در شکل‌گیری عقاید او نقش داشته باشد. بعضی خاخام‌های دیگر نظیر یوشع حنانیه اعتقاد داشتند که در بین جنتیلها نیز افراد صالح یافت می‌شود که در دنیای بعد از این نقش دارند. او اعتقاد داشته‌است که در زمان مسیحایی تمامی جنتیلها نیز موحد خواهند شد.
الیزر مودیم اعتقاد داشته‌است که قوم اسرائیل با اینکه دارای گناهان مشابهی با جنتیلها باشد به جهنم برده نخواهد شد در حالی‌که جنتیلها به جهنم برده خواهند شد.
الیزر بن ازریا ذکر کرده‌است که هر نوع قضاوتی که توسط دادگاه‌های جنتیلها انجام شود در مورد یهودیان فاقد اعتبار است.
اشماعیل بن الیشا ذکر کرده‌است که برای محافظت از یهودیان او از قوانین جنتیل یا یهودی برای سود رساندن به فرد یهودی تبعیت خواهد کرد.[2] معروف‌ترین خاخام جنتیل‌ستیز شمعون بار یوحای است. معمولاً نوشتار او در مورد اینکه «بهترین جنتیلها باید کشته شوند» توسط یهودستیزان مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ ولیکن این صحبت با توجه به زندگی او در آن زمان باید مورد توجه قرار گیرد. از این‌رو بعضی یهودیان در نسخ بعدی نوشتار او جملهٔ وی را «با بهترین مصریان باید کشته شود» جایگزین کردند. شمعون بار یوحای برای تأیید سخن خود دلیل می‌آورد که: «بهترین مارها باید از بین بروند». شمعون بار یوحای معتقد است که در بین ملت‌های دنیا تنها اسرائیل لیاقت دریافت قانون الهی (تورات) را داشته‌است.
یهودا بن ایلای سفارش می‌کند که دعای «تو را ستایش می‌کنم ... تویی که من را جنتیل نیافریدی» هر روز خوانده شود. بر اساس نظر وی جنتیلها نُسخ تورات را دریافت کردند ولی حاضر به پیروی از آن نشدند.
شمعون بن گمالیل اعتقاد دارد که در مجازات جنتیلها توسط قانون باید بسیار سختگیری اعمال شود.
یوسیا ذکر کرده‌است که هر جنتیل بت‌پرست، دشمن اسرائیل است.
یوناتان ذکر می‌کند که خورشید و ماه گرفتگی نشانهٔ بدی برای جنتیلها هستند.
حنانیا آکابیا ذکر می‌کند که ریختن خون جنتیل در دادگاه انسانی مورد قضاوت قرار نمی‌گیرد ولیکن در دادگاه الهی مورد قضاوت قرار خواهد گرفت.
شمعون بن الیزر ذکر می‌کند که یهودیان و جنتیلها نباید با یکدیگر معاشرت کنند.
تلمود ذکر می‌کند که جنتیلها قابل اعتماد نبوده و نباید به‌عنوان شاهد گرفته شوند.[2] تلمود ذکر می‌کند که قوانین تورات نباید به جنتیلها یاد داده شوند زیرا ممکن است ایشان از این قوانین در دادگاه علیه یهودیان استفاده کنند.
در فرهنگ یهودی
به‌دلیل درگیری زیاد بین یهودیان و جنتیلها در گذر تاریخ بسیاری داستان‌ها در فرهنگ یهودی به این درگیری اشاره دارند. معمولاً در این داستان‌ها و لطیفه‌ها یهودی فردی باهوش و زیرک است که با زیرکی خود جنتیل قوی‌تر از نظر فیزیکی را مبحور می‌کند. معمولاً در این داستان‌ها جنتیلها همیشه یهودستیز هستند. معمولاً جنتیلها در تمام لطیفه‌های یهودی حضور دارند مانند نمونه‌های زیر:
موسی مندلسون دارای دسترسی به کاخ فردریک کبیر بود. روزی در کاخ یک افسر پروسی به او گفت :"هی، یهودی، چه چیزی می‌فروشی؟" او پاسخ داد:"چیزی که مطمئننا به درد تو نمی‌خورد: عقل."
مندلسون در حال مرگ بود "کشیش را صدا کنید" او به همسرش گفت. "به او بگویید من میخواهم مسیحی شوم." ولی مکس، تو که در تمام زندگیت یک یهودی ارتدوکس بودی، چه چیزی میخواهی بگویی، تو میخواهی مسیحی شوی؟ "بهتر است که یکی از آن‌ها بمیرد نه یکی از ما"[3]
چرا خدا گوئیم (جنتیلها) را ایجاد کرد؟ کسی باید از مغازه‌ها خرید کند.[3]
هیلل هالکین می‌نویسد: «جنتیلها در قالب‌های یهودی بدون فکر عمل می‌کنند؛ ولیکن یهودیان قبل از هر کاری فکر می‌کنند.»
در بعضی از این لطیفه‌ها زنان غیریهودی (جنتیل)، شیکسا نامیده می‌شوند. معمولاً شیکسا فردی است که از نظر اخلاقی بی‌بند و بار بوده و با مردان زیادی رابطه جنسی دارد.
من به پسرم گفتم با یک شیکسا ازدواج کند. اگر او با یک دختر خوب یهودی ازدواج کند و آن دختر باردار شود پسرم بسیار نگران سلامت او خواهد شد و بعد اضافه وزن پیدا خواهد کرد و مشکل کبد و مشکل قلب پیدا می‌کند. "باشه ولی مگر همسر غیریهودی نیز این مشکلات را نخواهد داشت؟" البته، ولی کسی اهمیت نمی‌دهد.[3]
گاهی اوقات یهودی که قوانین یهودی را رعایت نکند در فرهنگ یهودیان برای مسخره کردن جنتیل یا شیکسا نامیده می‌شود.
در زمان فعلی
با گرویدن جنتیلها به مسیحیت و اسلام بسیاری قوانین ضد جنتیلی که مربوط به بت‌پرستی جنتیلها بوده‌است، امروزه دارای اهمیت کمتری است. همچنین بسیاری نوشتارهای جنتیل‌ستیزانه مربوط به درگیری‌های شدید بین یهودیان و جنتیلها در قرون وسطی بوده‌است و با کاهش درگیری‌ها بین یهودیان و جنتیلها بسیاری نوشتارها دارای اهمیت کمتری است.
در مسیحیت
در اوائل مسیحیت این بحث بین مسیحیان اولیه وجود داشت که آیا آن‌ها باید تعلیمات عیسی مسیح را بین خود نگه دارند یا آن را در بین جنتیلها نیز گسترش دهند. نظر حواریون از جمله پطرس این بود که مسیحیت باید به‌طور کامل در چهارچوب قوانین یهودی باقی بماند و ختنه شدن مسیحیان لازم است؛ ولیکن شائول طرسوسی عقیده داشت که ختنه شدن برای رستگاری لازم نیست. از این رو معمولاً از پولس به عنوان پیغامبر جنتیلها یاد می‌شود.[1] در عهد جدید لغت جنتیل مورد استفاده قرار گرفته‌است. در بعضی استفاده‌ها مانند عهد قدیم جنتیل به معنی غیریهودی به کار رفته است:
عیسی آن دوازده نفر را فرستاد، و به آن‌ها دستور داد، و گفت، به نزد جنتیلها نروید، و به شهرهای سامریان وارد نشوید، بلکه به سمت گوسفند گمشده بیت اسرائیل بروید. - عهد جدید، انجیل متی ۱۰:۵–۶
در اسلام
محمد مارمادوک پیکتال در ترجمهٔ معروف قرآن خود به زبان انگلیسی لغت «امی» در آیهٔ ۷۵ سوره آل عمران را به لغت انگلیسی "جنتیل" ترجمه کرده‌است.[4]
وَمِنْ أَهْلِ الْکِتَابِ مَنْ إِن تَأْمَنْهُ بِقِنطَارٍ یُؤَدِّهِ إِلَیْکَ وَمِنْهُم مَّنْ إِن تَأْمَنْهُ بِدِینَارٍ لاَّ یُؤَدِّهِ إِلَیْکَ إِلاَّ مَا دُمْتَ عَلَیْهِ قَآئِمًا ذَلِکَ بِأَنَّهُمْ قَالُواْ لَیْسَ عَلَیْنَا فِی الأُمِّیِّینَ سَبِیلٌ وَیَقُولُونَ عَلَی اللّهِ الْکَذِبَ وَهُمْ یَعْلَمُونَ.among the people of the scripture there is he who, if thou trust him with a weight of treasure, will return it to thee. and among them there is he who, if thou trust him with a piece of gold, will not return it to thee unless thou keep standing over him. that is because they say: we have no duty to the gentiles. they speak a lie concerning allah knowingly.
ترجمه انصاریان: و از اهل کتاب کسی است که اگر او را بر مال فراوانی امین شماری، آن را به تو بازمی گرداند؛ و از آنان کسی است که اگر او را به یک دینار امین شماری، آن را به تو بازنمی گرداند، مگر آنکه همواره بالای سرش بایستی [و مال خود را با سخت گیری از او بستانی]. این به خاطر آن است که آنان گفتند: [چون ما اهل کتابیم] رعایت کردن حقوق غیر اهل کتاب بر عهده ما نیست، [و در ضایع کردن حقوق دیگران گناه و عقوبتی نداریم] و اینان [در حالی که باطل بودن گفتار خود را] می دانند بر خدا دروغ می بندند.
ولیکن این معنی معمولاً در بین روحانیون مسلمان رایج نیست.
منابع
- GENTILE - JewishEncyclopedia.com
- http://www.jewishencyclopedia.com/articles/6585-gentile
- Semantic Mechanisms of Humor,V. Raskin,Springer Science & Business Media, 6 Dec 2012, P. 220
- http://www.sacred-texts.com/isl/pick/003.htm