قربانی کردن

قربانی رسمی است که در اغلب ملت‌ها و در ادوار گوناگون تاریخ وجود داشته است. در آئین کهن دیویسنا تا پیش از ظهور مزدیسنا (و مبارزه ی زرتشت با آئین آنها) رسم کرپان دست کم توسط سه گروه پیروی و پاسداری می شد : اوسیج ها ، بندوان و کاویان . که با غلبه دین زرتشت ، تا زمان حمله اعراب به ایران کنار گذاشته شد . طریقه برگزاری و چگونگی آن بجز ردی که در تاریخ کنعان و سامیان باستان در دست است ، مابقی با غلبه ی هر دین جدید از بین رفته .اما می دانیم اهداف آن مهرپرستانه و تقریباً مشابه امروز ، یعنی جذب نیروهای خیر و دفع نیروی شر بوده است. در مسیحیت، فدا شدن جان عیسی مسیح، در راه رساندن پیام الهی به انسان، به عنوان عالی ترین قربانی ای است که نه انسان به خدا، بلکه خدا به انسان داد و نشانۀ محبت بی اندازۀ خدا به انسان هاست. در نتیجه قربانی کردن حیوانات بر طبق کتاب مقدس مسیحی، در مسیحیت منسوخ شده و نباید آن را انجام داد[1][2]. امروزه قربانی کردن در بین ایرانیان نیز در مناسبت‌های مختلف مذهبی یا غیر مذهبی صورت می‌گیرد.[3] آداب مذهبی قربانی کردن ایرانیان در عید قربان و سفر حج با قربانی کردن دیگر مسلمانان تفاوتی ندارد. در این رسم معمولاً گوسفند و گاهی مرغ، گاو یا حیوان دیگری ذبح می‌شود. رسم خاص ایرانیان قربانی کردن در مراسم خانوادگی و اجتماعی دیگر است. به گونه‌ای که در مراسم عروسی، بازگشت مسافر از سفر، بیماری، خرید خانه یا اتومبیل و برای سلامت فرزندان قربانی صورت می‌گیرد. گوشت حیوان ذبح شده معمولاً بین همسایگان و دوستان تقسیم می‌شود. عده‌ای از ایرانیان برای کمک به فقرا، محرومین و نیازمندان هم قربانی می‌کنند. در ادبیات ایران از لفظ قربانی زیاد استفاده شده است.

«قربانی» به اینجا تغییرمسیر دارد. برای سایر کاربردها، قربانی (ابهام‌زدایی) را ببینید.
مردی در سرخس به هنگام بردن گوسفندی برای قربانی

قربانی در ایران باستان

در تمدن ایلام قربانی به عنوان یکی از اساسی‌ترین سنتهای آئینی برای جلب رضایت خدایان محسوب می‌شد. در دورهٔ هخامنشی نیز مناسک قربانی برای خدایان ایرانی و عیلامی تحت عنوان کوشوکوم برگزار می‌گردید که در کتیبه‌های باستانی باروی تخت جمشید به آن اشاره شده‌است.(هینتس، ۱۳۹۰: ۳۷۳) زرتشت، پیامبر گیاهخوار ایرانی به ضدیت با قربانی کردن حیوانات می‌پرداخت؛[4] در اوستا قربانی کنندگان حیوانات، کجروان و از راه راست به درشدگان خوانده شده‌اند.[5] در شاهنامه فردوسی نیز آمده است ایرانیان باستان تا پیش از ضحاک به گیاهخواری و پرهیز از کشتن حیوانات می پرداخته‌اند.[6]

جز از رستنیها نخوردند چیزز هرچ از زمین سر برآورد نیز
پس آخر شه بدکنش رای کردبه دل کشتن جانور جای کرد
ز هر گونه از مرغ و از چارپایخورش کرد و آورد یک یک به جای

[7]

با این حال پس از رسمیت یافتن آئین زرتشت نیز شواهد قربانی در دوران اشکانی و ساسانی نیز دیده می‌شود.

پانویس
  1. عهدجدید، رسالۀ عبرانیان، باب 8، آیۀ 24 تا 28.
  2. عهدجدید، رسالۀ اول یوحنا، باب 1، آیۀ 9.
  3. http://www.loghatnaameh.com/dehkhodasearchresult-fa.html?searchtype=0&word=2YLYsdio2KfZhtuM
  4. «گیاهخواری و گوشتخواری در شاهنامه فردوسی - تالار گفتگوی ایرانیان گیاهخوار». بایگانی‌شده از اصلی در ۲ مارس ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۱۳ نوامبر ۲۰۱۰.
  5. «جستاری در گیتی». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۵ ژوئیه ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۱۳ نوامبر ۲۰۱۰.
  6. روزنامه اعتماد85/5/2: سالم ترین برنامه غذایی جهان
  7. تالار گفتگوی پرشین پت (مای پت)

منابع

هینتس، والتر، داریوش و ایرانیان، ترجمه پرویز رجبی، تهران: نشر ماهی، ۱۳۹۰

مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به ایثار در ویکی‌گفتاورد موجود است.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.