اردوگاه مرگ

اردوگاه‌های مرگ به مجموعه اردوگاه‌های آلمان نازی در طول جنگ جهانی دوم (۴۵–۱۹۳۹) اطلاق می‌شود که با هدف کشتار سیستماتیک میلیون‌ها تن با گاز و کار شدید تحت گرسنگی ساخته شده بودند. گروه‌های زیادی در دسته قربانیان این اردوگاه‌ها قرار داشتند اما هدف اصلی یهودیان بوده‌اند. این نسل‌کشی «راه حل نهایی» رایش سوم برای مسئله یهودیان بود.[1] تلاش نازی‌ها در نسل‌کشی یهودیان در مجموع به عنوان هولوکاست شناخته شده‌است.[2]

هولوکاست
مسئولین آلمان نازی افراد فهرست عاملین اصلی هولوکاست آدلف هیتلر هاینریش هیملر ارنست کالتنبرنر تئودور آیکه رینهارد هایدریش آدولف آیشمان اودیلو گلوبوکنیک رودلف هوس کریستیان ویرت یوزف گوبلس سازمان‌ها حزب نازی اس‌اس گشتاپو توتنکوف‌ورباند اس‌آ آینزاتس‌گروپن ورماخت مردان تراونیکی همدستان نظریه‌پردازان نازی
سیاست‌های اولیه سیاست نژادپرستانهٔ آلمان نازی قرارداد هاوارا قوانین نورنبرگ به‌نژادی آلمان‌ها عملیات تی۴ طرح ماداگاسکار
قربانیان تاریخ یهودیان در جنگ جهانی دوم مردم کولی همجنس‌گرایان اسلاوهای اروپای شرقی لهستانی‌ها · صرب‌ها اسرای جنگی شوروی افراد ناتوان
گتو‌ها بوداپست · کونو · کراکوف · لوبلین · لووف · ووچ · مینسک  · ریگا  · ورشو  · ویلنا فهرست گتوها
رنج‌ها کشتارها شب کریستالی  · بخارست دوروهوی · یاشی · یدوابنه کاوناس · لووف تیکوچین · ول دیو · وانسوش جوخه مرگ بابی یار · بیدگوشچ · رومبولا پیاشنیتسا · پوناری · اودسا عملیات جشن برداشت · دژ نهم راه‌حل نهایی عملیات راینهارد قطار هولوکاست کنفرانس وانزه پایان جنگ جهانی دوم راهپیمایی مرگ کشتار وولا
اردوگاه‌ها اردوگاه مرگ نازی‌ها آشویتس-برکناو بلزک خلمنو · مایدانک سوبیبور · تربلینکا اردوگاه‌های کار اجباری نازی‌ها برگن-بلزن · باگدانفکا بوخن‌والد داخائو · گروس روزن زرتوخن‌بوش یانوفسکا · یاسنواتس کایزروالد مالی تروستنتس ماوتهاوزن و گوسن نوینگامه · راونسبروک زاخسنهاوزن · سایمیشته سالاسپیلس · اشتوتهوف ترزینشتات اوکرمارک · ورشو فهرست اردوگاه‌های کار اجباری نازی‌ها
مقاومت پارتیزان‌های یهودی · بریخا خیزش‌های گتو ورشو بیاویستوک لاخوا
پسامدها دادگاه نورنبرگ نازی زدایی بازماندگان شریت ها پلاته توافقنامه غرامت بین اسرائیل و آلمان غربی
فهرست‌ها بازماندگان هولوکاست قربانیان نازیسم نجات‌دهنگان یهودیان
منابع کتاب‌شناسی فهرست کتاب‌ها درباره آلمان نازی نابودی یهودیان اروپا عمل‌گرایی در برابر انگیزه‌گرایی
یادبود روز‌های یادبود یادبودها و موزه‌ها

روش کشتار

هنریش هیملر در سال ۱۹۴۱ از حومه مینسک دیدار کرد تا شاهد یک تیرباران جمعی باشد. افسر فرمانده به او گفته بود که ثابت شده‌است کسانی که این عمل را انجام می‌دهند، دچار آسیب روان‌شناسی می‌شوند. پس هیملر به دنبال روشی دیگر برای کشتار بود. بعد از جنگ، طبق خاطرات فرمانده آشویتس، رودولف هوس، مشخص شد که بسیاری از افراد مسئول کشتار هم دیگر ازلحاظ روان‌شناسی قادر نبودند خون‌ریزی را تحمل کنند یا دیوانه شدند یا خودشان را کشتند.[3]

نازی‌ها ابتدا از سیلندرهای کربن مونوکسید برای کشتن ۷۰هزار نفر در المان استفاده کردند. این برنامه به نام «مرگ آسان»، برای مخفی کردن کشتار جمعی بود. علی‌رغم تأثیرات مهلک کربن مونوکسید، این روش در شرق، به دلیل هزینه ترابری کربن مونوکسید در سیلندرها، مناسب نبود.[4]

هر اردوگاه مرگ روش متفاوتی داشت. اما همه برای کشتاری سریع و کارآمد طراحی شده بودند. وقتی هوس در اواخر اوت ۱۹۴۱ در سفری رسمی بود، معاونش، کارل فریچ، ایده‌ای را امتحان کرد. در آشویتس لباس‌هایی آغشته به شپش در اسید پروسیک بلور ساز قرار داده شدند. بلورها توسط شرکت شیمیایی آی جی فاربن با نام تجاری سیکلون-بی ساخته می‌شدند. بلورهای این ماده هنگامی که آزاد می‌شدند، گازی مهلک و سمی تولید می‌کردند. فریچ تأثیرات سیکلون-بی را روی اسرای شوروی امتحان کرد. آن‌ها در سلول‌هایی در زیرزمین یک انبار برای این آزمایش محبوس بودند. هنگامی که هوس بازگشت تحت تأثیر این کار قرار گرفت و قرار شد از این روش برای کشتار در مایدانک هم استفاده شود. علاوه بر استفاده از گاز، به کشتن اسرا با تیرباران، گرسنگی مهلک، شکنجه و … نیز ادامه دادند.[5]

استفاده از گاز

کرت گرستینگ یکی از افرادی بود که در طول جنگ در مؤسسه بهداشت وافن اس اس کار می‌کرد. در ۱۹ اوت ۱۹۴۲ به یک دیپلمات سوئدی در اردوگاه مرگ دربارهٔ چگونگی رسیدن به اردوگاه مرگ بلزک (که مجهز به اتاقک‌ها گاز کربن مونوکسید بود) حرف زد. به‌علاوه دربارهٔ این موضوع صحبت کرد که ۴۵قطار شامل ۶۷۰۰ یهودی به آنجا رسیدند که خیلی از آن‌ها مرده بودند و بقیه عریان، به اتاقک‌های گاز هدایت شدند:

هکنهولت بشدت تلاش می‌کند تا موتور را راه بیندازد؛ ولی نتیجه‌ای ندارد. کاپیتان ورث جلو می آید. می‌بینم که ترسیده‌است، چون من در این مصیبت حاضر هستم. بله، همه چیز را می‌بینم و صبر می‌کنم. کرونومتر من همه چیز را نشان می‌داد، ۵۰دقیقه، ۷۰ دقیقه و موتور کار نمی‌کند. مردم داخل اتاقک‌های گاز منتظرند. بیهوده. پروفسور فننستیل به پنجره‌ای روی در چوبی زل زده و درحالیکه صدای گریه مردم را می‌شنود، می‌گوید "گویی داخل یک کنیسه اند". کاپیتان ورث با خشم، ۱۲–۱۳ بار به صورت کمک اوکراینی اش، هکنهالت، سیلی می‌زند. بعد از ۲ساعت و ۴۹دقیقه -کرونومتر همه چیز را ضبط می‌کند- موتور به کار می‌افتد. تا ان لحظه، مردمی که در ان ۴اتاقک محبوس بودند، هنوز زنده بودند، چهار ضربدر ۶۵۰ نفر، ضربدر ۴ در ۴۵ مترمکعب. ۲۵دقیقه دیگر می‌گذرد. خیلی‌ها تاالان مرده‌اند. این را می‌توان ازمیان پنجره کوچک دید، چون یک لامپ برقی چند دقیقه داخل اتاقک را روشن می‌کند. بعد از ۲۸دقیقه، فقط چند نفر هنوز زنده‌اند. بالاخره، بعد از ۳۲دقیقه، همه مرده‌اند… بعد دندان پزشکان دندان‌های طلا را از جنازه‌ها خارج می‌کنند. در میانه آن‌ها کاپیتان ورث ایستاده‌است. یک قوطی بزرگ از دندان را نشانم می‌دهد و می‌گوید: "ببین، برای خودت، سنگینی آن طلا! برای همین دیروز و روز قبلش است. باورت نمی‌شود هر روز چه چیزهایی پیدا می‌کنیم -دلار، الماس، طلا. خودت خواهی دید!" - کرت گرستین — Kurt Gerstein [6]

شمار قربانیان

تخمین کلی از مجموع تعداد کشته‌شدگان در این اردوگاه‌ها بیش از سه میلیون نفر است:

اردوگاه	برآورد کشته‌شدگان	کشور	منبع
آشویتس	۱٬۱۰۰٬۰۰۰	آلمان	[7]
بلزک	۶۰۰٬۰۰۰	دولت عمومی	[8]
خلمنو	۳۲۰٬۰۰۰	آلمان	[9]
مایدانک	۳۶۰٬۰۰۰	دولت عمومی	[10]
مالی تراستنتس	۶۵٬۰۰۰	کمیساریای استلند	[11]
سوبیبور	۲۵۰٬۰۰۰	دولت عمومی	[12]
تربلینکا	۷۰۰٬۰۰۰–۸۰۰٬۰۰۰	دولت عمومی	[13]
مجموع	۳٬۳۹۵٬۰۰۰–۳٬۴۹۵٬۰۰۰

منابع

1. " Die Endlösung der Judenfrage" – Adolf Hitler (In English, "The final solution of the Jewish problem"). Furet, François. Unanswered Questions: Nazi Germany and the Genocide of the Jews. Schocken Books (1989), p. 182; ISBN 978-0-8052-4051-1
2. Doris Bergen, Germany and the Camp System, part of Auschwitz: Inside the Nazi State, Community Television of Southern California, 2004-2005
3. Hoss [sic], Rudolf (2005). "I, the Commandant of Auschwitz," in Lewis, Jon E. (ed.), True War Stories, p. 321. Carroll & Graf Publishers. ISBN 978-0-7867-1533-6.
4. "Auschwitz: The Nazis and the Final Solution" Yesterday television channel, 18:00, 18 November 2013
5. Borkin, Joseph (1978). The Crime and Punishment of IG Farben. New York: Free Press. ISBN 978-0-02-904630-2.
6. Roderick Stackelberg, Sally Anne Winkle (2002). The Nazi Sourcebook: An Anthology of Texts. Routledge. p. 354. ISBN 978-0-415-22213-6.
7. «"It is estimated that the SS and police deported at a minimum 1.3 million people to Auschwitz complex between 1940 and 1945. Of these, the camp authorities murdered 1.1 million." (Number includes victims killed in other Auschwitz camps.)». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۷ ژانویه ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۱۶ ژوئیه ۲۰۱۳.
8. Between March and December 1942, the Germans deported some 434,500 Jews, and an indeterminate number of Poles and Roma (Gypsies) to Belzec, to be killed. http://www.ushmm.org/wlc/article.php?lang=en&ModuleId=10005191
9. In total, the SS and the police killed some 152,000 people in Chelmno. http://www.ushmm.org/wlc/en/article.php?ModuleId=10005194
10. A recent study reduced the estimated number of deaths at Majdanek, in "Majdanek Victims Enumerated", by Pawel P. Reszka, Lublin, in the Gazeta Wyborcza 12 December 2005, reproduced بایگانی‌شده در ۱۵ ژوئن ۲۰۰۶ توسط Wayback Machine on the site of the Auschwitz–Birkenau Museum, Lublin scholar Tomasz Kranz established that figure, which the Majdanek museum staff consider authoritative. Earlier calculations were greater: ca. 360,000, in a much-cited 1948 publication by Judge Zdzislaw Lukaszkiewicz, of the Main Commission for the Investigation of Nazi Crimes in Poland; and ca. 235,000, in a 1992 article by Dr. Czesaw Rajca, formerly of the Majdanek museum.
11. "Maly Trascianiec – Yad Vashem" (PDF). Retrieved 2012-12-20.
12. In all, the Germans and their auxiliaries killed at least 167,000 people at Sobibor. http://www.ushmm.org/wlc/article.php?lang=en&ModuleId=10005192
13. "Reinhard: Treblinka Deportations". Nizkor.org. Archived from the original on 23 September 2013. Retrieved 2012-12-20.