مومیایی

مومیایی به جسدی گفته می‌شود که پوست و گوشت خشک شده آن در اثر تماس عمدی یا تصادفی با مواد شیمیایی، سرمای فوق‌العاده زیاد، رطوبت بسیار پایین یا عدم وجود هوا حفظ شده‌است. مومیایی کردن، روشی برای حفظ جسد است که در آن امعاواحشا و مغز را پیش از خواباندن جسد در سدیم‌کربنات از بدن خارج می‌کردند و سپس در نوارهای پارچه‌ای می‌پیچیدند.[1] مومیایی کردن اجساد اشراف و امرا در مصر باستان مرسوم بوده‌است. مومیایی‌ها مربوط به سال‌های خیلی دورتر است.

برای دیگر کاربردها، مومیایی (ابهام‌زدایی) را ببینید.
تابوت‌های مومیایی خاندان سلطنتی مصر از جنس چوب آبنوس در موزه بریتانیا.
مومیایی
به خط هیروگلیف

,
 A۵۳

در سال‌های اخیر چندین فیلم سینمایی نیز به نام مومیایی ساخته شده‌است.

مومیایی‌ها در مصر

مصریان باستان معتقد بودند که روح فرعون برای سفر به زندگی دوباره به یک کالبد نیاز دارد. به علاوه، اگر اجازه داده می‌شد تا بدن بعد از مرگ بپوسد، روح محکوم می‌شد که تا ابد به تنهایی بگردد. مصری‌ها می‌خواستند از سفر موفق حکمرانشان به جهان دیگر مطمئن باشند، جایی که بر اساس اعتقاد آن‌ها حاکم می‌توانست امنیت مردمش را تا ابد تضمین کند. به همین دلیل آن‌ها شیوهٔ خاصی را به نام مومیایی کردن ابداع کردند که پیکر فرعون و نیز اعضای خانوادهٔ او و اشراف برگزیده را که اجازه ورود به جهان زیرین را داشتند، حفظ می‌کرد.

هنگامی که فرعون می‌مرد، مستخدمان بدن او را به معبدی نزدیک آرامگاهش می‌بردند. ابتدا کاهن حنوط‌کننده بدن حاکم را به آرامی روی یک میز باریک قرار می‌داد و اندام‌های داخلی‌اش را تخلیه می‌کرد تا مانع پوسیدگی شود. سپس از طریق بینی با یک قلاب دراز مغز را قطعه‌قطعه خارج می‌کردند. تنها اندامی که برداشته نمی‌شد، قلب بود زیرا گمان می‌کردند که مرکز روح باشد. بعد از تخلیهٔ اندام‌ها، بدن فرعون با شراب خرما شستشو داده می‌شد و با صمغ مُر و عطر پُر و دوباره دوخته می‌شد. سپس حنوط گران آن را با ناترون، نوع خاصی از نمک قلیایی، می‌پوشاندند تا مایعات درون بافت‌های بدن خشک شود. بعد از هفتاد روز، بدن خشک شده را در رود نیل می‌شستند و روی پوست روغن و موم می‌مالیدند. سپس پیکر را در نوارهایی از کتان نازک می‌پیچیدند.

اگر تمام این عملیات درست انجام می‌شد، بر اساس اعتقاد مصری‌ها، فرعون مرده به زودی به زندگی باز می‌گشت. هنگامی که بدن مومیایی می‌شد، وقت برگزاری مراسم یادبود فرا می‌رسید. جسد را در سه تابوت بزرگ تودرتو می‌گذاشتند. سپس هر سه تابوت را در یک تابوت بزرگ‌تر سنگی می‌گذاشتند و روی یک پایه تابوت قرار می‌دادند که به آرامگاه کشیده می‌شد.[2]

از نظر دین اسلام

با این وجود بر سر تعیین تکلیف مومیایی کردن اجساد در اسلام، اختلافاتی وجود دارد. می توان گفت برخی از علمای دینی، معتقدند مومیایی کردن بدن مردگان و جلوگیری از تجزیه اجساد، جایز نیست و نباید این کار صورت گیرد.

از بین نمایندگان این دیدگاه می توان به آیت الله مکارم شیرازی اشاره کرد که در پرسش به استفتایی که پرسیده بود: آیا وراث می توانند جسد مورّث خود را به جاى دفن در قبر، به صورت مومیایى یا در شیشه الکل نگهدارى نماید؟ این کار در صورت عدم جواز، مجازات دارد؟ پاسخ داد: این کار جایز نیست و مشمول تعزیر است مگر در صورتی که ضرورتی ایجاب نماید.

در مقابل، برخی از علمای دین، اعلام کرده اند مومیایی کردن اجساد مردگان، ایرادی ندارد. از چهره های این گروه می توان به آیت الله هاشمی شاهرودی اشاره کرد. او به پرسشی درباره مومیایی میت مسلمان پاسخ داد که عنوان کرده بود: آیا مومیایی کردن جنازه میت مسلمان جایز است؟ پاسخ آیت الله هاشمی این بود: در صورتى که قبلاً میّت تجهیز شده باشد (غسل و کفن کاملاً انجام شده باشد) مومیایى کردن میّت مسلمان فی نفسه اشکال ندارد بشرط عدم قطع اجزاء بدن وعدم هرگونه هتکى نسبت به حرمت میت مسلمان وعدم تأخیر در کفن و دفن میت.[3]

علت مومیایی کردن مرده ها

مصریان به نوعی از زندگی پس از مرگ اعتقاد داشتند،مصریان باستان تصور می کردند که برای زنده شدن دوباره،روح نیاز به یک کالبد دارد،بنابراین آنها روش مومیایی را ابداع کردند،روشی که به دلیل گران بودن آن معمولا فقط برای فراعنه یا اشراف استفاده می شد و می گفتند طبقه ی ضعیف مصر باید زندگی دوباره را فراموش و به زندگی در همین جهان قناعت[4]

حوادث کشف مومیایی

جسد مومیایی رضا شاه

رضا پهلوی، آخرین ولیعهد ایران در بیانیه ای از احتمال زیاد تعلق مومیایی پیدا شده در شهرری به پدربزرگش خبر داده است. رضا پهلوی در بیانیه ای که در شبکه های اجتماعی منتشر کرده، نوشته است: "پس از بررسی تمام شواهد و جوانب، ما به این نتیجه رسیده‌ایم که پیکر پیداشده در شهرری به احتمال بسیار قوی به رضاشاه تعلق دارد."

منابع خبری در ایران دوشنبه از برخورد کارگران حفاری با یک "جسد مومیایی شده" در حرم عبدالعظیم در شهرری و احتمال تعلق آن به رضا شاه پهلوی خبر داده بودند.[5]

جسد مومیایی کوروش (احتمالی)

اخباری مبنی بر کشف مومیایی در اطراف پاسارگاد در فضای مجازی منتشر شده‌است که آن را منتسب به کوروش هخامنشی دانسته‌اند. این درحالی‌است که مسئول میراث‌فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری پاسارگاد کشف مومیایی در شهرستان پاسارگاد را کذب اعلام کرد.

در بخش از لباسی که شکلی زره مانند دارد و بر تن این مومیایی است خطوطی شبیه به خط میخی دیده می شود.[6]

نگارخانه

جستارهای وابسته

منابع
  1. مجموعهٔ واژه‌های مصوّب فرهنگستان زبان فارسی تا پایان سال ۱۳۸۹.
  2. Ancient Greece, Don Nardo. شابک: ۹۶۴-۳۱۱-۵۴۹-۶
  3. «مومیایی خلاف شرع است؟».
  4. «چرا مصریان باستان مردگان خود را مومیایی می‌کردند؟». rasekhoon.net. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۲-۲۸.
  5. «رضا پهلوی: پیکر مومیایی شده به احتمال قوی به رضا شاه تعلق دارد».
  6. «کشف پیکر مومیایی کوروش کبیر در پاسارگارد».
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ مومیایی موجود است.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.