عید مردگان

عید مردگان یا عید مرگ یا مردگون عئید*[1] یا عید نیاکان در بسیاری از فرهنگ‌های سنتی سراسر جهان برگزار می‌شده‌است و معمولاً به احترام و به یاد مردگان جامعه، و اغلب پس از برداشت محصول در ماه اوت، سپتامبر، اکتبر، یا نوامبر برگزار می‌شده‌است. در آیین‌های بوداگرایی ژاپنی عید احترام به روح نیاکانِ درگذشته اُبُن نام دارد. در فرهنگ مردم چین و تایوان عید ارواح جشن گرفته می‌شود. در دین اینکا تمام ماه نوامبر Ayamarca نام دارد، که به معنی «عید مرگ» است. مکزیکی‌ها روز مردگان را برگزار می‌کنند. در قرن ۲۱ نیز در سنت اروپایی جشن هالووین، عید مقدسان و روز استغاثه برای ارواح (روز دوم نوامبر) را می‌بینیم. در بسیاری از فرهنگ‌ها پدیده واحد عید مرگ به مدت ۳ روز، در پایان اکتبر و اوایل نوامبر برگزار می‌شد. برای نمونه مردم پرو، مردم جزایر اقیانوس آرام، مردم جزایر تونگا، مردم ایران باستان، مردم مصر باستان، مردمان ژاپن، کشورهای باستانی شمال اروپا، روم باستان. هندوها مراسمی برای اجداد درگذشتهٔ خود دارند به نام پیترو پاکشا که در گاه‌شماری قمری هندوها دوره‌هایی به مدت ۱۵ روز دارد. تاریخ عید به دلیل گاه‌شماری قمری هندو تغییر می‌کند.[2]

آیین قاشق‌زنی در مراسم چهارشنبه‌سوری نیز احتمالاً نشات گرفته از این عقیده است که ارواح نیک درگذشتگان در رستاخیز آخر سال به میان زندگان بازگشته و به شکل افرادی که رویشان پوشیده‌است به خانه بازماندگان سر می‌زنند و زندگان برای یادبود و برکت به آنان هدیه‌ای می‌دهند.[3] در زند اوستا آمده‌است که پنج روز آخر سال تا روز پنجم فروردین اورمزد دوزخ را خالی می‌کند و ارواح رها می‌شوند. قاشق زنی استفادهٔ ارواح از زبان بدنی به جای زبان گفتاری است.[4]

در بیشتر مناطق غربی ایران به خصوص در استانهای ایلام، لرستان، کرمانشاه مردم شهرها و روستاها در یک روز قبل از روز تحویل سال نو (آخرین روز سال جاری 29 اسفند) را به عنوان عید مردگان جشن می گیرند و در سر قبرعزیزان خود سفره های عید پهن می کنند. این آیین از قدیم الایام در این مناطق بوده و بنا به گفته بزرگان برپایی این آیین به دوران قبل از اسلام و عهدباستان برمی گردد.براساس عقیده مردمان این مناطق آخرین روز سال کهنه عید مردگان و اولین روز سال نو عید زندگان است.

در افغانستان، یک یا چند روز پیش از عید فطر را عید مردگان میگویند. برخی در این روز به محل قبر اعضای خانواده، بستگان یا دوستان رفته و همراه خود غذا یا مواد خوراکی می‌برند. آنان پس از دعا و خواندن چند آیه قرآن، غذا یا مواد خوراکی را به افراد حاضر بصورت نذر یا خیرات می‌دهند.

برخی اقوام مانند هزاره‌ها، در اخرین هفته ماه رمضان، برای یادبود و خشنودی درگذشتگان، جلسات خانگی ختم قرآن همراه با افطار و شام برگزار می‌کنند.

جستارهای وابسته

پانویس
  1. در گویش مازندرانی‌ها
  2. Piazzi Smyth، Life and Work at the Great Pyramid During the Months of January، ۳۷۲.
  3. حسین میرزایی (نوروز ۱۳۹۳). «آیین نوروزی و کارکردهای آن». انسان‌شناسی و فرهنگ. دریافت‌شده در ۱۰ فروردین ۱۳۹۴.
  4. بهار مختاریان. «نمادشناسی نوروز». دریافت‌شده در ۱۰ فروردین ۱۳۹۴.

منابع

پیوند به بیرون
  • Roy، Christian. Traditional Festivals, Vol. 2 [M - Z]: A Multicultural Encyclopedia, Volume 1.
  • Frazer, James George (1913). The Belief in Immortality and the Worship of the Dead. Macmillan. pp. Original from the University of California.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.