حوضخانه بوکان
حوضخانهٔ بوکان (به کردی: حەوزە گەورەی بۆکان) در دورهٔ قاجار ساخته شده‌است و بانی آن حاکم وقت بوکان، سردار سیف الدین خان مکری بوده‌است. این حوض در ابعاد ۲۵ در ۳۰ متر و به عمق چهار متر و ظرفیت ۱۰۰۰ متر مکعب در فاصلهٔ سال‌های ۱۲۴۹ و ۱۲۵۲ خورشیدی (۱۸۷۰–۱۸۷۳ میلادی) به دستور سیف الدین خان در کنار مسجد و قلعه سردار، آن بر روی چشمهٔ اصلی ساخته شد. منبع اصلی آب این حوضخانه، بلندی‌های سمت شرقی شهر و کوه نالشکینه است.[1]
این حوض در گذشته آب تمام مناطق شهر بوکان که عبارت بودند از محله «قلعهٔ سردار، محله باغ قاضی، محله زاخه، خورینک و محله یهودیان» را کامل تأمین می‌کرد. حوض بوکان در آن زمان روباز بوده و زنان و دختران در کنار و اطراف آن ظروف و رخت‌ها را می‌شستند و آب حوض را برای مصارف دیگر نیز به کار می‌بردند.[2]
در طی سال‌های اخیر، به دلیل مسائل امنیتی و بهداشتی روی حوض را با سوله پوشاندند. حوضخانهٔ بوکان هستهٔ اولیهٔ توسعه و آبادانی این شهر بوده و نزد اهالی این منطقه از محبوبیت زیادی برخورد دار است. این مکان به مانند قلعه سردار در فهرست آثار ملی ایران تاکنون ثبت نشده‌است.
حوضخانه بوکان در حالت فعلی دارای استخری به مساحت ۴۳۷ متر مربع بوده و آب شرب ۲۰ درصد جمعیت شهری بوکان را تأمین می‌کند.[3]
ژاک دومورگان، مورخ و باستان‌شناس فرانسوی در جریان سفر به ایران در سال ۱۸۹۱ میلادی در هنگام ورود به بوکان به این حوض و آب زلال آن اشاره کرده‌است.
منابع
- خالدی، شورش (۲۰۰۹). نقشه مصور گردشگری بوکان. شفاف. شابک ۹۷۸۹۶۴۰۴۴۱۵۱۰.
- افخمی، ابراهیم (۱۳۶۴). تاریخ ادب و فرهنگ مکریان. محمدی سقز.
- «بهره‌برداری از طرح بازسازی حوضخانه بوکان». فرمانداری بوکان. ۱۴ بهمن ۱۳۹۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۳ سپتامبر ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۶ خرداد ۱۳۹۴.