حکیم مجریطی
مَسلمه مَجریطی (مادریدی) معروف به حکیم مجریطی(درگذشته به سال ۳۹۷ ق) از فلاسفه و ریاضی دانان بزرگ تمدن اسلامی در قرن چهارم هجری (قرن نهم میلادی) بود.عمده شهرت او به خاطر نوشته های هرمسی و آثاری است که در علوم غریبه از خود به جای گذاشته است.[1]
نام
نام وی ابوالقاسم مسلمة بن أحمد المجریطی است.
تخصص
تخصص مجریطی در علم ریاضی، فلسفه، کیمیا(شیمی)، نجوم و هیئت، حساب، هندسه، افلاک و رصد کواکب و منطق بوده است. مهارت عمده وی در ریاضیات بوده است به طوری که او را امام الریاضیین فی الاندلس یعنی رهبر ریاضی دانان اسپانیا نام نهاده‌اند. وی علم کیمیا را از خرافات زدود و همچنین در زمینه اکسید جیوه نیز ابداعاتی داشت.
آثار
از وی چندین تالیف تا زمان ما باقی‌مانده است. همچون غایة الحکیم که ان را در فاصله سال‌های 243 ق شروع کرده و در سال ۲۴۸ ق به اتمام رسانده است. وی رتبه الحکیم را قبل از غایه الحکیم نوشته است و هلموت ریتر آن را تصحیح کرده است. غایة الحکیم توسط پادشاه اسپانیا و آراگون، آلفونسو در سال ۱۲۵۲ م تحت عنوان Picatrix به لاتین ترجمه شد. رساله‌ای در اسطرلاب ، ثمارالعدد در حساب، «اختصار تعدیل الکواکب من زیج التبانی»، «کتاب الاحجار» و شرح بر تسطیح‌الاٴُکر بطلمیوس (که توسط هرمان دالماسیایی چاپ شده)از دیگر آثار وی است.
درگذشت
درگذشت حکیم مجریطی به سال ۳۹۷ ق/۱۰۰۷ میلادی در سن بیش از هفتاد سالگی در قرطبه (کوردوبا) دار فانی را وداع گفت.
بازماندگان
از حکیم مجریطی طبق برخی منابع تاریخی، فرزندی به نام فاطمه بر جای مانده است.
مذهب
اگر چه آثار مجریطی در زمینه عقاید دینی نیست و نیز جو و زمانه اندلس طرفدار اهل سنت و اموی منش‌ها بوده و دانشمندان شیعی ان دیار مجبور به تقیه بوده‌اند ولی از لابلای کتب باقی‌مانده مجریطی به راحتی تشیع وی اثبات می‌شود. و برخی از اهل فن مانند آقابزرگ تهرانی نیز در نوابغ الورات خود وی را شیعه شمرده است.
از نگاه دیگران
هولمیارد در کتابش سازندگان کیمیا می‌نویسد: «إن أبا القاسم المجریطی یکفیه فخرا أنه انتبه إلی قانون بقاء المادة التی لم ینتبه إلیها أحد قط من الکیمیائیین السابقین له» یعنی همین برای افتخار مجریطی کافی است که وی قانون بقای ماده و پایستگی جرم را برای اولین بار کشف کرد و بدان التفات حاصل نمود.
متن کتب
- متن جلد اول کتاب غایه الحکیم:
noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/18390
جستارهای وابسته
منابع
- نصر، سید حسین (10 فروردين 1392). «علم نجوم در تمدن اسلامی». دریافت‌شده در ۱۴ اکتبر ۲۰۱۴. تاریخ وارد شده در
|تاریخ=را بررسی کنید (کمک)