ذوالفقارخان اسعدالدوله
ذوالفقارخان افشار اسعدالدوله ملقب به سهم السلطنه، از فئودال‌های بزرگ زنجان و فرزند حسینقلیخان افشار «اسعدالملک» بود. او فرمانده فوج سوار خمسه بود.
ذوالفقارخان در فتح هرات که در سالهای ۱۲۷۲ و ۱۲۷۳ رخ داد، با سواران خود به جنگ رفت و در کنار مرادمیرزا حسام‌السلطنه پسر عباس میرزا جنگید و چون با فتح و پیروزی بازگشت مورد لطف شاه قرار گرفت. ناصرالدین شاه به وی درجه سرتیپی و لقب اسعد الدوله داد و او را به حکومت زنجان منصوب کرد. او مردی بود متدین و شجاع و مورد احترام همگان پل معروف به پل سردار از آثار اوست و خواهر ایشان جمیله خانم همسر امیرتومان رضاقلی خان فخیم الدوله پسر میرزا ابراهیم خان مظفرالدوله خمسه ای «مظفری» بانی مسجد و مدرسه معروف به «مسجد خانم» در زنجان می‌باشند، فرزندان ذکور ایشان حسینقلی خان سردار اسعدالدوله ثانی «منیع الدوله» و علیقلی خان «اعظام السلطنه» بودند.
فرزندان
اسعدالدوله، مکرم الدوله نوه دختری هدایت الله خان گیلانی «اتور خان رشتی» را به همسری برگزید و از او صاحب دو پسر به نام‌های:
- علیقلی خان اعظام‌السطنه، که در جوانی درگذشت. همسر او منورالدوله دختر سلطان‌علی‌خان وزیرافخم بود و صاحب یک فرزند شد:
- محمد ذوالفقاری (زادهٔ ۱۲۸۰ هـ. ش، درگذشت ۱۳۵۵ هـ. ش)، نمایندهٔ ادوار ۱۴، ۱۵، ۱۶ و ۱۷ مجلس شورای ملی، نایب رئیس دورهٔ ۱۷ مجلس شورای ملی، استاندار مازندران و اصفهان، سفیر کبیر ایران در کابل و سناتور تبریز در ادوار ۵، ۶ و ۷ مجلس سنای ایران.
- حسینقلی خان منیع الدوله (سردار) که پدر برادران مشهور ذوالفقاری بود.
ودختران اسعدالدوله امیربانو همسر حسین پاشا خان امیر بهادر جنگ، توران الدوله که ابتدا همسر سالار اعظم تبریزی بود و بعد از فوت او با ابوالقاسم خان مافی «برهان الدوله» ازدواج کرد و رخشنده سلطان خانم همسر فخیم الملک وزیری «انتظام وزیری» بود.
فوت
اسعدالدوله به سال ۱۳۳۵ قمری در زنجان درگذشت. او هنگام فوت نزدیک به نود سال داشت. یگانه وارث او در آن زمان حسینقلیخان منیع‌الدوله بود که پس از پدر اسعدالدوله لقب گرفت.[1]
منابع
- عین‌السلطنه، قهرمان میرزا. روزنامه خاطرات عین‌السلطنه. تهران (۱۳۷۴): اساطیر. ج۶، ص۴۰۷۱.