رقص چاپی

رقص چاپی یکی از اصیل‌ترین رقص‌های سیستان و بلوچستان به‌شمار می‌رود که از دیر باز در این سرزمین کهن که مهد تمدن و فرهنگ و رقص‌های آیینی است وجود داشت.[1]

نام

برخی می‌گویند نام این رقص بر آن دلیل است که چون افراد شرکت کننده در این رقص حرکات خود را از روی دیگر چاپ و نشر می‌دهند به این نام خوانده شده‌است. این رقص نام‌های گوناگونی دارد، رقص دوره ای، رقص آپر یا هتن (بیشتر در تربت جام به این نام خوانده م شود) از نام‌های دیگر رقص معروف چاپی خراسانی است و مردم خراسان از فعل چاپ کردن آن را به کار می‌برند به عنوان مثال:

بِرِ تَ چاپ کُنِه: برویم تا چاپی برقصیم. (که این نوع گفتار بیشتر در نواحی زاوه یا همان تربت حیدریه و تربت جام و گناباد و نیشابور و سرخس و… بکار می‌رود)[2]

ریشه

رقص چاپی یکی از رقص‌های آیینی و سماعی ایرانیان باستان و به خصوص مردم سیستان می‌باشد.[3]

نخستین بار در شاهنامه به سماع به معنی پرستش با وجد برمی‌خوریم که توسط خسرو کیانی انجام گرفت که پنج هفته به سماع پرداخت چنین پنج هفته خروشان به پای همی بود بر پیش گیهان خدای و این راه و شیوه که خواندن و ستایش خداوند در حالت خوشی و مستی در فرهنگ اسلامی نیست بلکه از فرهنگ نخستین آریاییان است و همچنین در فرهنگ یهود نیز یافت می‌شود که داوود خدا را با نوای چنگ ستایش می‌کرد مسلم است که سماع و رقص مذهبی برای خداوند، ریشه در تاریخ کهن دارد. در آیاتی از تورات، به سماع داوود نبی اشاره شده‌است که «به حضور خداوند جست و خیز و رقص می‌کرد» همچنین در انجیل نیز به رقص و سماع حضرت مریم بر روی پلکان مذبح اشاره شده‌است. اما پس از اسلام و تا سال ۲۴۵ هجری اثری از سماع در مراسم مسلمانان به چشم نمی‌خورد. در این سال ذوالنون مصری اجازه تشکیل اولین مجلس قوالی و سماع را به شاگردان خود داد. اندکی بعد و در سال ۲۵۳ نخستین حلقه سماع را علی نتوخی در بغداد به پا کرد.[4]

منابع
  1. «رقص‌های آیینی خراسان».
  2. «گویش خراسانی».
  3. «خراسان، مهد رقص‌های سنتی ایران».
  4. «رقص‌های سماعی آریاییان».
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.