رمدسیویر
رِمْدِسیویر (انگلیسی: Remdesivir؛ تلفظ: رِمْدِسیویر)[1] که در آغاز با کد دارویی GS-5734 شناخته میشد، یک داروی ضد ویروس جدید از خانوادهٔ آنالوگهای نوکلئوزید است. این دارو را شرکت دارویی گیلیاد جهت درمان بیماری ویروسی ابولا و عفونتهای ویروس ماربورگ ساخت،[2] اما بهتدریج مشخص گردید که خاصیت ضد ویروسی علیه سایر ویروسهای تکرشتهای RNA نظیر ویروس سینسیشیال تنفسی، ویروس خونین، ویروس تب لاسا، ویروس نیپا، ویروس هِـندرا و خانوادهٔ کروناویروسها (شامل کروناویروس مرس و سارس) هم دارد.[3][4][5] هماکنون این دارو بر روی کروناویروس سندرم حاد تنفسی ۲ و عفونتهای هنیپاویروس در حال مطالعه و بررسی است.[6][7][8] بر پایهٔ موفقیت در درمان سایر انواع کروناویروسها، شرکت گیلیاد این دارو را در اختیار پزشکان آمریکایی که مشغول درمان یک فرد مبتلا به کووید-۱۹ در شهرستان اسنوهومیش، واشینگتن بود قرار دادند[9] و تعدادی از آن، نیز برای انجام کارآزمایی بالینی بر روی افراد مبتلا به فرم خفیف و شدید بیماری در چین در اختیار مقامات آن کشور قرار گرفت.[10].
![]() | |
نامگذاری آیوپاک | |
---|---|
(2S)-2-{(2R,3S,4R,5R)-[5-(4-Aminopyrrolo[2,1-f][1,2,4]triazin-7-yl)-5-cyano-3,4-dihydroxy-tetrahydro-furan-2-ylmethoxy]phenoxy-(S)-phosphorylamino}propionic acid 2-ethyl-butyl ester | |
اطلاعات درمانی | |
روش مصرف دارو | تزریق وریدی |
شناسهها | |
سیایاس | 1809249-37-3 ![]() |
ایتیسی | None |
پابکم | CID: 121304016 |
دراگبنک | DB14761 ![]() |
کماسپایدر | 58827832 |
UNII | EW5GL2X7E0 ![]() |
KEGG | D11472 |
ChEBI | CHEBI:145994 |
مترادفs | GS-5734 |
اطلاعات شیمیایی | |
فرمول شیمیایی | C27H35N6O8P |
وزن مولکولی | ۶۰۲٫۵۸ g·mol−1 |
|
پیشینه
در ۹ اکتبر ۲۰۱۵، مؤسسه پژوهش پزشکی بیماریهای عفونی ارتش ایالات متحده آمریکا اعلام کرد که نتایج پیشبالینی امیدوارکنندهای بهدست آوردهاند که مادهٔ دارویی GS-5734 میتواند ویروس ابولا را در میمونهای رزوس مهار کند. همهگیری ویروس ابولا در آفریقای غربی از سال ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۶ ادامه داشت. تراویس وارن که پژوهشگر ارشد این مؤسسه از سال ۲۰۰۷ بودهاست، اظهار داشت که «این نتیجهٔ همکاری مستمر این مؤسسه با شرکت دارویی گیلیاد بودهاست».[11] سپس، پایشهای نخستین این مولکول دارویی شرکت گیلیاد توسط مرکز کنترل و پیشگیری بیماری (CDC) آغاز شد.[11] بر پایه بررسیهای اولیه، توصیه گردید که هر چه بیشتر بر روی این مادهٔ شیمیایی بهعنوان درمان بالقوهٔ کار شود. نتایج این بررسیها در کنفرانس سالیانهٔ «انجمن بیماریهای عفونی آمریکا» که از ۷ تا ۱۱ اکتبر در شهر سن دیگو برگزار شد، ارائه گردید[11] و در ژورنال علمی نیچر منتشر شد.[2] پژوهشهای مربوط به ابولا در آزمایشگاههای مجهز وزارت دفاع با ایمنی زیستی سطح ۴ انجام شد که تنها سازمانی است که چنین سطح ایمنی و محافظتی بالا و مطمئنی دارد. بودجهٔ پژوهش نیز توسط «آژانس دفاعی کاهش تهدید» و «دفتر مدیریت پروژه مشترک سیستمهای پدافند پزشکی» وزارت دفاع تأمین گردید.[11]
در ۱ مه ۲۰۲۰، اداره غذا و داروی آمریکا به داروی رمدسیویر جهت استفاده در درمان موارد شدید کووید-۱۹ در بیمارستان «مجوز اضطراری» داد.[12][13]
پژوهشها
بررسیهای آزمایشگاهی حاکی از آن است که رمدسیویر علیه طیف وسیعی از ویروسها از جمله کروناویروس مرس و کروناویروس سارس مؤثر است. این دارو در درمان همهگیری ویروس ابولا در آفریقای غربی در سالهای ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۶ نقش داشت.
ویروس ابولا
تولید این دارو در جریان همهگیری ویروس ابولا در آفریقای غربی به واسطهٔ کارآزماییهای بالینی انجامشده، تسریع شد و علیرغم آنکه هنوز در مراحل آغازین ساخت خود به سر میبرد، دستکم بر روی یک بیمار بهکار رفت. چون نتایج اولیه امیدوارکننده بود، این دارو سرانجام در موارد اورژانس همهگیری ابولا در کیوو از سال ۲۰۱۸ تا اوت ۲۰۱۹ استفاده شد؛ تا آنکه مقامات کنگویی اعلام کردند کارایی آن بهمراتب کمتر از پادتنهای مونوکلونالِ آزمایشی نظیر mAb114 و REGN-EB3 است. با این حال پژوهشگران توانستند دریابند که ایمنی و بی خطری آن در چه حدی است.[14][15][16][2][17][18][19][20]
کروناویروس
در اواخر ژانویهٔ ۲۰۲۰ در پاسخ به دنیاگیری ۲۰–۲۰۱۹ کروناویروس، شرکت دارویی گیلیاد تستهای آزمایشگاهی خود را بر روی ویروس کووید-۱۹ آغاز نموده و اعلام داشت که علیه سارس و مِـرس در مدلهای حیوانی مؤثر است.[4][21] این شرکت مقداری از دارو را نیز برای درمان تعداد اندکی از مبتلایان به کروناویروس، در اختیار مقامات چینی قرار داد.[22] همچنین در اواخر ماه ژانویهٔ ۲۰۲۰، این دارو تحت عنوانِ «مصرف دلسوزانه»، به نخستین بیمار آمریکایی کووید-۱۹ در شهرستان اسنوهومیش، واشینگتن که بیماریاش پیشرفت کرده و دچار سینهپهلو شده بود، تجویز شد. با آنکه نمیتوان یک نتیجهگیری عام و گسترده از این مصرف موردی نمود، اما شرایط بیمار ظرف یکروز بهبود قابل توجهی یافت[9] و بیمار سرانجام از بیمارستان مرخص گشت.[23] در همین هنگام، پژوهشگران چینی پس از انجام یک تحقیق اکتشافی (Exploratory research) بر روی ۳۰ بیمار، گزارش کردند که رمدسیویر و دو داروی هیدروکسی کلروکین و فاویپیراویر «اثر مهاری نسبتاً خوبی» بر روی ویروس کووید-۱۹ دارد و درخواست آزمایشهای بالینی بر روی بیماران را نمودند.[24][25] در ۶ فوریه ۲۰۲۰ یک کارآزمایی بالینی برای استفاده از رمدسیویر در کشور چین آغاز شد.[26]
در ۱۷ مارس ۲۰۲۰ مصرف رمدسیویر در موارد شدید بیماری در جمهوری چک بهطور موقتی تأیید شد.[27] نتایج آزمایش این دارو بر روی یک بیمار ۷۹ سالهٔ ایتالیایی در جنوآ موفقیتآمیز بود، اما این نتیجهٔ مثبت قابل تعمیم به همهٔ افراد نیست. در همان روز، سازمان جهانی بهداشت اعلام داشت یک کارآزمایی بالینی بزرگ چهارجانبه و عملی را آغاز نمودهاست که در آن، گروهی از بیماران داروی رمدسیویر را دریافت خواهند داشت.[28]
در ۲۰ مارس ۲۰۲۰ بیمارستان دانشگاهی کلیولند در ایالت اوهایو ۲ کارآزمایی بالینی برای بررسی اثربخشی رمدسیویر بر روی بیماران انجام داد.[29]
نتایج یک آنالیز بالینی بر روی بیمارانی که رمدسیویر دریافت داشته بودند، امیدوارکننده بود. این مقاله که در ۱۰ آوریل ۲۰۲۰ در ژورنال پزشکی نیوانگلند منتشر شد، نشان داد از میان ۵۳ بیماری که دچار نوع شدید بیماری کرونا بودند، ۳۸ نفر با دریافت این دارو بهتر شدند، ۸ نفر بدتر شدند و ۷ نفر نیز فوت کردند. از میان ۳۰ بیماری که به دستگاه تنفس مصنوعی وصل بودند و این دارو را دریافت داشتند، پزشکان توانستند ۱۷ بیمار را از دستگاه جدا کنند. نرخ مرگ نیز ۱۳٪ کمتر از میزان مرگ در بیماران مشابه در کشور چین (از نظر شدت بیماری) بود که میزان مرگشان بین ۱۷ تا ۷۸ درصد اعلام شده است.[30] البته اشکال این مقاله آن است که یک پژوهش دو سو کور و کنترلشده با پلاسیبو نیست و بههیچوجه نمیتوان از آن، یک نتیجهگیری بالینی و درمانی نمود و پژوهشهای بیشتری لازم است تا این مشاهدات را تأیید نماید.
از طرف دیگر، نتایج اولیه نخستین کارآزمایی بالینی در چین حاکی از غیرمؤثر بودنِ این دارو جهت درمان کووید-۱۹ بود. بنا به گزارشها، رمدسیویر نه تنها وضعیت بیماران را بهتر نکرد، بلکه حجم ویروس در جریان خون بیماران را نیز کاهش نداد. از ۱۵۸ بیماری که با این دارو درمان شدند، ۱۳٫۹ درصد بعد از گذشت یک ماه درگذشتند. این در حالی است که میزان مرگ در گروه شاهد که یک دارونما گرفته بودند، ۱۲٫۸ درصد بود. این مطالعه به دلیل بروز عوارض جانبی دارو، بهطور زودهنگام متوقف شد. سازمان جهانی بهداشت در پیشنویس اولیه خود اظهار داشت: «رمدسیویر به نتیجه مثبت کلینیکی یا ویرولوژیکی منجر نشد.» شرکت سازندهٔ دارو این پیشنویس را زیر سؤال برده و معتقد است این گزارش حاوی تصویری نامناسب از این پژوهش بوده، چرا که مطالعه به دلیل حضورِ اندک داوطلبان قطع شده بود و بنابر این، نمیتوان نتیجه بهدست آمده را از لحاظ آماری درست دانست.[31]
در ۱ مه ۲۰۲۰، سازمان غذا و دارو ایالات متحده آمریکا، مصرف این دارو را در کودکان و بزرگسالان مبتلا به فرم شدید کووید-۱۹ (آنهایی که درصد اشباع اکسیژن مویرگی محیطیشان مساوی یا کمتر از ۹۴٪ در محیط معمولی باشد و به اکسیژندرمانی، دستگاه تنفس مصنوعی یا اکسیژناسیون غشایی برونپیکری نیاز داشته باشند) تأیید کرد.[32] این تأییدیه از نوع «مجوز اضطراری» و مبتنی بر این مدعا از سوی کارخانهٔ سازنده بود که اگر رمدسیویر در روزهای نخستینِ بستری تجویز شود، دوره درمان را، از ۱۵ روز به ۱۱ روز کاهش دهد و همین چند روز کاهش، در شرایطی که سیستم درمانی آمریکا برای درمان این بیماران با کمبود اتاقهای آیسییو و دستگاههای تنفس مصنوعی مواجه است، میتواند در نجات جان بیمارانی که منتظر تخت آیسییو هستند مؤثر بوده و همچنین از فشار بر سیستم درمانی آمریکا بکاهد.[33]. با اینحال متخصصان هشدار دادهاند که این دارو یک گلوله طلایی برای درمان کووید-۱۹ نیست و در مورد اثربخشیاش، تردیدهایی وجود دارد.[33] سازمان جهانی بهداشت و چین قبلاً اعلام کرده بودند که رمدسیویر بر بهبود بیماران کووید ۱۹ بیتأثیر است و شرکت گیلیاد ساینس در پاسخ گفتهاست که نتیجهگیری آنها نامعتبر است؛ چراکه بر مبنای مطالعهای زودهنگام و کوتاهمدت بودهاست.[34]
مصارف دامپزشکی
در سال ۲۰۱۹ ثابت شد که شکل فعالشدهٔ رمدسیویر، یعنی GS-441524، در درمان پریتونیتیس واگیردار گربهسانان که در اثر کروناویروسها ایجاد میشود، مؤثر است.[35]
سازمان غذا و داروی ایالات متحده آمریکا این شکل از دارو را برای چنین منظوری بررسی و تأیید نکردهاست و این ماده در بازار سیاه در شبکههای اجتماعی و اینترنتی بهفروش میرسد.
دسترسی به دارو
در ۲۰ مارس ۲۰۲۰، دونالد ترامپ اعلام کرد این دارو برای «مصرف دلسوزانه» در بیمارانی که تست کرونای آنها مثبت شده، در دسترس خواهد بود و «استیون هان» سرپرست سازمان غذا و داروی ایالات متحده آمریکا نیز این موضوع را تأیید کرد.[36] چنین تصمیمی به پزشکان این امکان را میدهد که از یک داروی آزمایشی تأییدنشده برای مصارف درمانی بهره بگیرند. در ۲۳ مارس ۲۰۲۰ میلادی، شرکت دارویی گیلیاد «مصرف دلسوزانه» رمدسیویر را ملغی کرد (به استثنای کودکان بدحال و بانوان باردار)، چرا که اندوخته و ذخیرهٔ دارویی آن محدود است و اعلام داشت که دارو را همچنان برای پژوهش و کارآزماییهای بالینی بیشتر فراهم خواهد کرد.[37]
در کانادا، این دارو تنها برای بیماری در دسترس است که قرار است در کارآزمایی بالینی شرکت کنند.[38] (۱۱ آوریل ۲۰۲۰)
مکانیسم عمل
رمدسیویر یک پیشدارو است که در بدن به شکل فعال خود «GS-441524» مبدل میشود. این ماده که یک آنالوگِ آدنوزین است با عملکرد آنزیم آرانای پلیمراز وابسته به آرانای تداخل ایجاد میکند و جلوی نمونهخوانی و ویرایش ژنتیکی ویروس توسط آنزیم اگزوریبونوکلئاز (ExoN) را میگیرد و در نتیجه تولید و تکثیر ویروس کاهش مییابد. مشخص نیست که این دارو زنجیرهٔ آرانای را خاتمه میدهد یا سبب جهش در آن میشود.[5] اما در مورد ویروس ابولا مشخص شد که آنزیم «آرانای پلیمراز وابسته به آرانای» از طریق خاتمهیافتن ساخت زنجیرهاش، مهار میشود.[39]
جهش در همین آنزیم در «کروناویروس جوندگان» که سبب مقاوت نسبی به این دارو شد در سال ۲۰۱۸ کشف شد. این جهشها البته سبب میشوند تا ویروس دیگر چندان ماهیت مؤثری نداشته باشد. پژوهشگران معتقدند این جهشها در صورت عدم مصرف دارو، ماندگار نیستند.[5]
جستارهای وابسته
منابع
- «Remdesivir pronunciation in English». Forvo.
- Warren TK, Jordan R, Lo MK, Ray AS, Mackman RL, Soloveva V, et al. (March 2016). "Therapeutic efficacy of the small molecule GS-5734 against Ebola virus in rhesus monkeys". Nature. 531 (7594): 381–5. Bibcode:2016Natur.531..381W. doi:10.1038/nature17180. PMC 5551389. PMID 26934220.
- Lo MK, Jordan R, Arvey A, Sudhamsu J, Shrivastava-Ranjan P, Hotard AL, et al. (March 2017). "GS-5734 and its parent nucleoside analog inhibit Filo-, Pneumo-, and Paramyxoviruses". Scientific Reports. 7 (1): 43395. Bibcode:2017NatSR...743395L. doi:10.1038/srep43395. PMC 5338263. PMID 28262699.
- Sheahan TP, Sims AC, Graham RL, Menachery VD, Gralinski LE, Case JB, et al. (June 2017). "Broad-spectrum antiviral GS-5734 inhibits both epidemic and zoonotic coronaviruses". Science Translational Medicine. 9 (396): eaal3653. doi:10.1126/scitranslmed.aal3653. PMC 5567817. PMID 28659436.
- Agostini ML, Andres EL, Sims AC, Graham RL, Sheahan TP, Lu X, et al. (March 2018). "Coronavirus Susceptibility to the Antiviral Remdesivir (GS-5734) Is Mediated by the Viral Polymerase and the Proofreading Exoribonuclease". mBio. 9 (2). doi:10.1128/mBio.00221-18. PMC 5844999. PMID 29511076.
- Brunk D. "Remdesivir Under Study as Treatment for Novel Coronavirus". Medscape. Retrieved 11 February 2020.
- "Experimental Ebola drug 'remdesivir' may help protect against Nipah virus, say scientists". Times Now Digital. 3 June 2019.
- The Wire Staff (2 June 2019). "Scientists Claim Drug Designed to Beat Ebola Also Fights Off Nipah". The Wire.
- Holshue ML, DeBolt C, Lindquist S, Lofy KH, Wiesman J, Bruce H, et al. (Washington State 2019-nCoV Case Investigation Team) (March 2020). "First Case of 2019 Novel Coronavirus in the United States". The New England Journal of Medicine. 382 (10): 929–936. doi:10.1056/NEJMoa2001191. PMID 32004427.
- Johnson CY (10 February 2020). "Scientists Hope an Antiviral Drug Being Tested in China Could Help Patients". The Washington Post. Retrieved 19 March 2020.
- "Antiviral Compound Provides Full Protection from Ebola Virus in Nonhuman Primates". United States Army Medical Research Institute of Infectious Diseases (USAMRIID) (San Diego, California). 9 October 2015. Archived from the original on 24 دسامبر 2016. https://web.archive.org/web/20161224000431/http://www.usamriid.army.mil/press_releases/Travis%20ID%20Week%20FINAL.pdf. Retrieved 15 March 2020.
- "FDA Gives Emergency Authorization For Some COVID-19 Patients To Use Remdesivir". NPR.org. Retrieved 2020-05-01.
- Commissioner, Office of the (2020-05-01). "Coronavirus (COVID-19) Update: FDA Issues Emergency Use Authorization for Potential COVID-19 Treatment". FDA. Retrieved 2020-05-02.
- Preidt R (June 29, 2017). "Experimental Drug Shows Promise Against Dangerous Viruses: Medicine worked in lab tests against germs that cause SARS and MERS infections". Archived from the original on 28 July 2017.
- Cihlar T (20 October 2015). "Discovery and Development of GS-5734, a Novel Nucleotide Prodrug with Broad Spectrum Anti-Filovirus Activity". FANG-WHO Workshop, Fort Detrick, MD. Gilead Sciences.
- Warren T, Jordan R, Lo M, Soloveva V, Ray A, Bannister R, et al. (Fall 2015). "Nucleotide Prodrug GS-5734 Is a Broad-Spectrum Filovirus Inhibitor That Provides Complete Therapeutic Protection Against the Development of Ebola Virus Disease (EVD) in Infected Non-human Primates". Open Forum Infectious Diseases. 2 (suppl 1): LB–2. doi:10.1093/ofid/ofv130.02.
- Jacobs M, Rodger A, Bell DJ, Bhagani S, Cropley I, Filipe A, et al. (July 2016). "Late Ebola virus relapse causing meningoencephalitis: a case report". Lancet. 388 (10043): 498–503. doi:10.1016/S0140-6736(16)30386-5. PMC 4967715. PMID 27209148.
- Dwyer C (27 November 2018). "Ebola Treatment Trials Launched In Democratic Republic Of The Congo Amid Outbreak". National Public Radio. Retrieved 2019-05-28.
- McNeil DG (12 August 2019). "A Cure for Ebola? Two New Treatments Prove Highly Effective in Congo". The New York Times. Retrieved 13 August 2019.
- Molteni M (12 August 2019). "Ebola is Now Curable. Here's How The New Treatments Work". Wired. Retrieved 13 August 2019.
- Joseph SS, Samuel M (31 January 2020). "Gilead working with China to test Ebola drug as new coronavirus treatment". Thomson Reuters. Archived from the original on 2020-01-31. Retrieved 2020-01-31.
- Taylor NP (24 January 2020). "Gilead mulls repositioning failed Ebola drug in China virus". Fierce Biotech. Retrieved 31 January 2020.
- Harmon A (5 February 2020). "Inside the Race to Contain America's First Coronavirus Case". The New York Times. ISSN 0362-4331. Retrieved 7 February 2020.
- Zhao Y (30 January 2020). "Three drugs fairly effective on novel coronavirus at cellular level". China News Service. Archived from the original on 2020-01-29. Retrieved 2020-02-01.
- Wang M, Cao R, Zhang L, Yang X, Liu J, Xu M, et al. (March 2020). "Remdesivir and chloroquine effectively inhibit the recently emerged novel coronavirus (2019-nCoV) in vitro". Cell Research. 30 (3): 269–271. doi:10.1038/s41422-020-0282-0. PMID 32020029.
- Grady D (6 February 2020). "China Begins Testing an Antiviral Drug in Coronavirus Patients". The New York Times. ISSN 0362-4331. Retrieved 2020-02-07.
- "Data" (PDF). www.mzcr.cz. Retrieved 2020-03-24.
- "UN health chief announces global 'solidarity trial' to jumpstart search for COVID-19 treatment". UN News. March 18, 2020.
- McDonnell, Sean (2020-03-20). "University Hospitals to test coronavirus treatment". Akron Beacon Journal.
- Grein J, Ohmagari N, Shin D, Diaz G, Asperges E, Castagna A, Feldt T, et al. (10 April 2017). "Compassionate Use of Remdesivir for Patients with Severe Covid-19". The New England Journal of Medicine.
- «رمدسیویر؛ ناکامی اولین آزمایش برای درمان کووید-۱۹». بیبیسی فارسی. ۵ اردیبهشت ۱۳۹۹.
- «Letter of Approval». Food and Drug Administration. مه ۱, ۲۰۲۰.
- «داروی رمدسیویر برای 'درمان کرونا' در آمریکا مجوز گرفت». بیبیسی فارسی. ۱۲ اردیبهشت ۱۳۹۹.
- «اختلاف آمریکا و چین بر سر تأثیر داروی رمدسیویر». ایندیپندنت فارسی. ۱۳ اردیبهشت ۱۳۹۹.
- Pedersen NC, Perron M, Bannasch M, Montgomery E, Murakami E, Liepnieks M, Liu H (April 2019). "Efficacy and safety of the nucleoside analog GS-441524 for treatment of cats with naturally occurring feline infectious peritonitis". Journal of Feline Medicine and Surgery. 21 (4): 271–281. doi:10.1177/1098612X19825701. PMC 6435921. PMID 30755068.
- Naftulin, Julia (2020-03-20). "The FDA is allowing two drugs to be used for 'compassionate use' to treat the coronavirus. Here's what that means". Business Insider.
- Cerullo, Megan (23 March 2020). "Gilead suspends emergency access to experimental coronavirus drug remdesivir". CBS News. Retrieved 23 March 2020.
- Canada, Public Health Agency of (11 April 2020). "Coronavirus disease (COVID-19): For health professionals". aem. Retrieved 12 April 2020.
- Tchesnokov EP, Feng JY, Porter DP, Götte M (April 2019). "Mechanism of Inhibition of Ebola Virus RNA-Dependent RNA Polymerase by Remdesivir". Viruses. 11 (4): 326. doi:10.3390/v11040326. PMC 6520719 Check
|pmc=
value (help). PMID 30987343.
- مشارکتکنندگان ویکیپدیا. «Remdesivir». در دانشنامهٔ ویکیپدیای انگلیسی، بازبینیشده در ۱ آوریل ۲۰۲۰.
پیوند به بیرون
![]() |
در ویکیانبار پروندههایی دربارهٔ رمدسیویر موجود است. |
- "Remdesivir". Drug Information Portal. U.S. National Library of Medicine.