زعفران (سرده)

زعفران یا زرپران (نام علمی: Crocus) نام یک سرده از تیره زنبقیان است. گیاهان کوچکی هستند که گل‌های آن‌ها در اوایل بهار یا اوایل پاییز ظاهر می‌گردند. دارای غده‌های کم و بیش کروی که با اقسام مختلف پوشینه مستور هستند. برگ‌های باریک آن‌ها دو زائدهٔ ناوی در سطح زیرین و معمولاً یک خط سفید مرکزی در سطح فوقانی دارد. گلپوش شامل یک لولهٔ بلند و یک لبه زنگوله‌ای شش زبانه است که در زیر نور شدید آفتاب کاملاً باز شده و کم و بیش ستاره‌ای شکل می‌گردد. رنگ گل‌ها در این جنس متغیر و به رنگ‌های سفید، زرد، یاسمنی، بنفش، یا ارغوانی مایل به یاسمنی دیده شده که اغلب دارای رگه‌های تیره‌تری در سطح خارجی هستند. خامه اغلب به چندین شاخه تقسیم گردیده و میوه کپسول آن در سطح خاک و بر روی یک پایهٔ کوتاه و باریک قرار گرفته‌است و در گونه‌هایی هم که در پائیز گل می‌دهند در بهار ظاهر می‌گردد.

سرده زعفران
Crocus longiflorus
آرایه‌شناسی
فرمانرو:	گیاهان
(طبقه‌بندی‌نشده):	آوندداران
(طبقه‌بندی‌نشده):	گیاهان گلدار
(طبقه‌بندی‌نشده):	تک‌لپه‌ای‌ها
راسته:	مارچوبه‌سانان
تیره:	زنبقیان
زیرخانواده:	زنبقیان کروکویدئا
سرده:	زعفران کارل لینه
نوع گونه
زعفران کارل لینه
مترادف
Safran Medik. Geanthus Raf. Crociris Schur

این جنس در حدود ۸۰ گونه دارد که در اروپا و نواحی مدیترانه تا آسیای مرکزی و پاکستان غربی پراکنده است ولی مرکز آن در یونان و ترکیه است و در ایران نیز ۸ گونهٔ آن دیده می‌شود.

تعداد زیادی از گونه‌ها اشکال انتخابی و دو رگه‌های آن‌ها به عنوان گیاهان متداول باغی محسوب گردیده و زعفران هم از کلاله‌های خشک شدهٔ نارنجی پررنگ گونهٔ زعفران خوراکی به دست می‌آید که در خراسان کشت گردیده و احتمالاً دارای گسترش کمتری در سایر نقاط ایران است. وجه تمایز زعفران‌ها از گونه‌های نسبتاً مشابه گل حسرت سفید یا بنفش و گونهٔ زرد رنگ جام زرین وجود ۳ پرچم بجای ۶ پرچم دو جنس اخیر است.[1]

نگارخانه

• 
• 
  Crocus alatavicus
• 
  Crocus aleppicus
• 
  Crocus ancyrensis
• 
  Crocus banaticus
• 
  Crocus biflorus
• 
  Crocus cancellatus
• 
  Crocus carpetanus
• 
  Crocus cartwrightianus 'Albus'
• 
  Crocus caspius
• 
  Crocus chrysanthus
  'Zwanenburg Bronze'
• 
  Crocus corsicus
• 
  Crocus etruscus 'Zwanenburg'
• 
  Crocus flavus
• 
  Crocus goulimyi
• 
  Crocus graveolens
• 
  Crocus hyemalis
• 
  Crocus imperati subsp. suaveolens
• 
  Crocus kotschyanus
• 
  Crocus laevigatus 'Fontenayi'
• 
  Crocus malyi
• 
  Crocus minimus
• 
  Crocus nevadensis
• 
  Crocus nudiflorus
• 
  Crocus pulchellus
• 
  Crocus serotinus subsp. clusii
• 
  Crocus serotinus subsp. salzmannii
• 
  Crocus scharojanii
• 
  Crocus tournefortii
• 
  Crocus versicolor

پانویس

1. پروندلبو، لاله‌ها و زنبق‌های ایران و گونه‌های مجاور، ۶۵.

منابع

• پروندلبو؛ رونه‌مارک، هانس (۱۳۵۵)، لاله‌ها و زنبق‌های ایران و گونه‌های مجاور، تهران: موسسه گیاه‌شناسی ایران

پیوند به بیرون

در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ زعفران (سرده) موجود است.

اطلاعات مرتبط در ویکی‌گونه: Crocus

• "Crocus". International Bulb Society. Archived from the original on 2 October 2008. Retrieved 12 June 2012.
• World Checklist - genus Crocus
• Crocus photos of International Bulb Society
• Crocus photos of Pacific Bulb Society
• Sorting Crocus Names
• USDA
• E A Bowles Society
• Dave's Garden
• The Alpine House - Crocus Group بایگانی‌شده در ۲۳ فوریه ۲۰۰۹ توسط Wayback Machine
• NCBI Taxonomy Browser