سازمان حقوق بشر کردستان

سازمان دفاع از حقوق بشر کردستان در ۲۰ فروردین ماه ۱۳۸۴ برابر با ۹ آوریل ۲۰۰۵ در روژهلات کردستان با مرکزیت تهران پایتخت ایران اعلام موجودیت نمود.[1] و از همان تاریخ شروع به فعالیت کرده‌است. محمدصدیق کبودوند از اعضای مؤسس سازمان اتحاد برای دموکراسی و مدیرمسئول و سردبیر هفته‌نامه پیام مردم همراه با تعدادی از فعالان مدنی و روزنامه‌نگاری کرد و همفکران خود در کردستان، این سازمان را بنا نهاده‌است.[2] سازمان حقوق بشر کردستان با نام اختصاری RMMK، هم در اسناد و اساسنامه و هم در بیانیه‌های رسمی خود هم‌زمان از دو نام و عنوان سازمان حقوق بشر کردستان و سازمان دفاع از حقوق بشر کردستان استفاده می‌کند.

اهداف کلی

بر طبق اعلام‌نامه موجودیت،[3] سازمان دفاع از حقوق بشر کردستان منشور خود را بر مبنای اعلامیه جهانی حقوق بشر اعلام نموده و تلاش برای رعایت بدون قید و شرط حقوق و آزادیهای مصرحه در این اعلامیه و دیگر اسناد بین‌المللی حقوق بشر را، از اهداف اصلی خود برشمرده است.[4] پیرو اعلام‌نامه موجودیت، اساسنامه سازمان نیز موارد زیر را جزو اهداف کلی این سازمان اعلام کرده‌است:

  • رعایت حقوق و آزادیهای شناخته شده در منشور بین‌المللی حقوق بشر، پذیرش معیارها و هنجارهای جدید حقوق بین‌الملل بشر، تشویق دولت‌ها به معاهدات حقوق بشری.
  • تأمین و تضمین حقوق مدنی و سیاسی، حقوق اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی، حقوق جمعی شامل حق صلح، حق توسعه، حق داشتن محیط زیست مطلوب و حق تعیین سرنوشت.
  • دیده‌بانی و پاسداری از حقوق بشر و جلوگیری از نقض آن.
  • آموزش و ترویج فرهنگ حقوق بشر، دموکراسی، جامعه مدنی و حکومت قانون.
  • تفاهم مشترک میان اقوام و ملتها بر مبنای سه اصل تساوی حقوق، عدم تبعیض و همزیستی مسالمت‌آمیز، احترام به حق خودمختاری و حق تعیین سرنوشت ملیتها در ایران و منطقه.[5]

برنامه‌ها

سازمان دفاع از حقوق بشر کردستان در اسناد و اعتمادنامه‌های رسمی خود بر پیگیری موارد زیر تأکید داشته‌است: الغای مجازات اعدام، منع هرگونه شکنجه، منع تبعیض و نابرابری میان زنان با مردان، منع خشونت علیه کودکان و منع استفاده از کار آنان، حمایت از حقوق افراد آزار دیده و گروه‌های آسیب‌پذیر، حمایت از پناهندگان و مهاجران، حمایت از آزادی زندانیان سیاسی و عقیدتی، حمایت از آزادی بیان و عقیده و وجدان و مذهب، حمایت از شناسایی موجودیت و هویت سیاسی و اجتماعی و فرهنگی اقوام و اقلیت‌های ملی و مذهبی، حمایت از مشارکت دادن اقوام و اقلیت‌ها در اداره امور مربوط به خود، حمایت از فعالیت سندیکاها و اتحادیه‌های صنفی و کارگری، حمایت فعالیت آزادانه احزاب و سازمان‌های سیاسی و مدنی و اجتماعی.[6]

ارکان‌ها

طبق اساسنامه اعلام شده، سازمان دفاع از حقوق بشر کردستان دارای ارکان مجمع و شورای عالی، رئیس کل، شورای مدیریت اجرایی و دبیرخانه است. مطابق اعتمادنامه‌های موجود این سازمان محمدصدیق کبودوند را ابتدا به عنوان دبیرکل و پس از اصلاح اساسنامه در سال ۱۳۸۵ به عنوان رئیس کل معرفی کرده‌است.[7] براساس بیانیه‌های موجود، مرکز دبیرخانه این سازمان در شهر تهران واقع است.

مؤسسین

وزارت اطلاعات پس از بازداشت کبودوند، در گزارش خود به دادستانی تهران، تعداد اعضای مؤسس سازمان حقوق بشر کردستان را بیش از دویست نفر اعلام کرد، اما کبودوند در زندان با صدور بیانیه‌ای توضیحی[8]که گزارشگران بدون مرز آن را منتشر کرد ضمن رد ادعای یاد شده، اعلام کرد لیست دست یافته دستگاه امنیتی، صورت اسامی مؤسسین یا اعضای فعال سازمان نیسست بلکه صرفاً لیستی از نام مستعار و اسامی اختصاری تعداد ۲۲۰ نفر از اعضای غیرفعال در یک دوره شش‌ماهه بوده که خود سازمان نیز آن اسامی را جهت اعلام وضعیت کاری آنان منتشر کرده‌است. در هر حال با اینکه این سازمان فعالیت‌های خود را بطور علنی و حضور و حوزه خود را در داخل کشور تعیین کرده‌است اما اسامی اعضای مؤسس و تعداد اعضای این سازمان را هرگز به‌طور رسمی اعلام نکرده‌است. با این حال غیراز محمدصدیق کبودوند به عنوان رئیس کل، اسامی برخی دیگر از مدیران نظیر امید بیگی زاد،[9]سامان رسول پور،[10]کاوه کرمانشاهی و اجلال قوامی در برخی بیانیه‌ها و اطلاعیه‌ها به عنوان اعضای هیئت اجرایی یا سخنگو اعلام شده‌است و برخی اسامی نیز نظیر شیرکو جهانی، هیمن محمودی،[11]زینب بایزیدی و فرزاد کمانگر و دیگران به عنوان اعضای زندانی این سازمان در رسانه‌ها منتشر شده‌است.[12]

فعالیت‌ها

سازمان حقوق بشر کردستان از همان تاریخ تأسیس خود، فعالیت‌های گسترده‌ای را در شهرها و روستاهای ایالتهای کردنشین آغاز کرد. دایر کردن کلاسهای آموزشی حقوق بشر، جمع‌آوری اخبار و گزارش مربوط به نقض حقوق بشر،[13] برگزاری سمینار و کنفرانس مربوط به حقوق بشر، انجام مصاحبه و گفتگوهای رسانه‌ای و رادیو تلویزیونی، صدور بیانیه‌ها و اعلامیه‌ها،[14] راه‌اندازی کمپین‌های حمایتی از زندانیان و قربانیان نقض حقوق بشر،[15] کمپین‌های علیه سنگسار و احکام صادره علیه زنان، گزارش موارد خودسوزی و خودکشی زنان،[16] گزارش موارد خشونت علیه زنان و کودکان، گزارشهای دوره‌ای حقوق بشر و نقض آن از اهم فعالیت‌های این سازمان است[17]

کارگزاری‌ها

سازمان حقوق بشر کردستان در سال اول تأسیس و در آغاز فعالیت با کمک دو کارگزاری وابسته به خود به نام‌های گزارشگران حقوق بشر کردستان[18] و دیدبانان حقوق بشر کردستان[19]دامنه فعالیت‌های دیده‌بانی و پاسداری از حقوق بشر را تا عمق روستاها و مناطق دور افتاده کردستان روژهلات و حتی تا اعماق زندان‌ها گسترش داد. وزارت اطلاعات با اذعان به این موضوع در گزارشی که به دادستانی تهران ارائه داد، به دایره وسعت فعالیت‌ها و گسترش نفوذ این سازمان در تمام مناطق کردنشین ایران اعتراف می‌نماید. در کیفرخواست دادستانی تهران در موضوع پرونده قضایی علیه محمدصدیق کبودوند در دادگاه انقلاب، به حضور اعضای فعال، نمایندگان سازمان، دیده‌بانها و گزارشگران این سازمان در تمام شهرها و روستاهای حوزه فعالیت این سازمان، به‌طور مشخص از ماکو در شمال تا ایلام در جنوب روژهلات کردستان با تأکید اشاره شده‌است. البته طی سالهای اخیر و پس از امنیتی شدن دگرباره مناطق کردنشین و بازداشت تعدادی از فعالان محلی نزدیک به حقوق بشر کردستان فعالیت دو کارگزاری گزارشگران و دیده‌بانان حقوق بشر کردستان به طرز چشمگیری کاهش یافته‌است.

خبرگزاری حقوق بشر کردستان

سازمان حقوق بشر کردستان در همان سال اول فعالیت خود، شبکه‌ای خبری به نام خبرگزاری دیده‌بان حقوق بشر کردستان[20] را بنا نهاد. این شبکه خبری در سالهای نخست فعالیت و در دوران قبل از برخورد با سازمان اخبار مربوط به حقوق بشر و نقض آن در کردستان را به شکلی گسترده منعکس و پوشش می‌داد.

برخورد امنیتی و قضایی

سازمان حقوق بشر کردستان در دوره آغازین فعالیت به مدت ۲ سال و نیم فارغ از برخورد سخت امنیتی و قضایی توانست با گسترش دامنه فعالیت‌های خود به عنوان نهاد مدنی مستقل و توانمند کرد در ایران ظهور نماید.[21] اما از ابتدای سال سوم فعالیت، دستگاه‌های امنیتی و قضایی جمهوری اسلامی شروع به برخورد با این سازمان کردند. در دهم تیرماه ۱۳۸۶ مأموران وزرات اطلاعات و دادستانی تهران با مراجعه به دفتر کار محمدصدیق کبودوند رئیس این سازمان در تهران، او را بازداشت کردند.[22] البته پیش از واقعه با تعدادی از اعضای این سازمان از جمله سامان رسول‌پور، اجلال قوامی، شیرکو جهانی، هیمن محمودی، نوید فتحی، سروه کامکار، زینب بایزیدی، غفور محمدی و دیگران با اتهاماتی غیر از عضویت در این سازمان برخورد شده بود.

حبس طولانی مدت رئیس سازمان

دادگاه انقلاب اسلامی تهران یک سال پس از بازداشت و زندانی شدن محمدصدیق کبودوند، وی را به اتهام برهم زدن امنیت کشور و اقدام بر علیه امنیت ملی از طریق تشکیل و اداره سازمان دفاع از حقوق بشر کردستان به ده سال حبس تعزیری و از بابت ارتباط با کوفی عنان دبیرکل سازمان ملل متحد و ارتباط با سازمان‌های بین‌المللی حقوق بشر به یک سال حبس، مجموعاً به ۱۱ سال زندان محکوم کرد[23] که دادگاه تجدیدنظر نیز با تأیید حکم اولیه مدت ده حبس را تأیید کرد.[24] کبودوند با تحمل این کیفر و اتمام آن در ۲۱ اردیبهشت ماه ۱۳۹۶ پس از ده سال و سه روز از زندان آزاد شد.[25]

جوایز

به پاس تلاش و کوشش در دفاع و حمایت از حقوق بشر و قدردانی جهانی از کوشش‌های محمدصدیق کبودوند رئیس این سازمان، جوایزی به وی اهدا شده‌است. جایزه هلمن-همت[26]از سوی دیده‌بان جهانی حقوق بشر،[27] جایزه روزنامه‌نگار بین‌المللی سال بریتانیا،[28] جایزه مرکز بین اللملی حقوق بشر کانادا،[29]اهدا عضویت افتخاری از سوی انجمن قلم اتریش، انجمن قلم سوئد، انجمن قلم سیدنی استرالیا و انجمن قلم کاتالا[30]از جمله این جوائز است. محمدصدیق کبودوند هم چنین از سوی چند حزب سوئدی و نروژی و تعدادی از فعالان منطقه و جهانی[31]در چند دوره[32]از جمله در سال ۲۰۱۱ کاندیدای دریافت جایزه صلح نوبل شد.[33]

وضعیت فعلی

سازمان حقوق بشر کردستان اولین نهاد حقوق بشری کردی در روژهلات کردستان است. این سازمان به رغم فعالیت‌های گسترده و دارا بودن اعتبار، فعالیت‌های آن در سالهای اخیر به ویژه در عرصه گزارشگری رو به کاهش نهاده‌است. تعدادی از اعضای شناخته شده این سازمان به خارج از کشور رفته‌اند، اما گفته می‌شود شاه کله این سازمان در داخل کشور حضور دارد. شورای مدیریت پس از آزادی محمدصدیق کبودوند[34] رئیس زندانی آن در اردیبهشت ماه ۱۳۹۶[35]مدیریت اداره این سازمان را برعهده گرفته‌است. سازمان دفاع از حقوق بشر کردستان عضو مجموعه جهانی نهادهای مدنی و حقوق بشری آسیاو اقیانوسیه است.[36]

منابع
  1. |سازمان دفاع از حقوق بشر کردستان اعلام موجودیت کرد|رادیو فردا: ۲۲ فروردین ۱۳۸۴
  2. | تأسیس سازمان دفاع از حقوق بشر کردستان |دویچه وله صدای آلمان: ۲۰۰۵/۴/۱۳
  3. |اعلام موجودیت و برنامه موقت سازمان دفاع از حقوق بشر کردستان |سایت میدیا ۲۰ فروردین ۱۳۸۴
  4. |سازمان دفاع از حقوق بشر کردستان اعلام موجودیت کرد|رادیو فردا ۲۱ فروردین ۱۳۸۴
  5. |اساسنامه و برنامه کار سازمان دفاع از حقوق بشر کردستان|سایت انسانیت ۱۰ اردیبهشت۱۳۸۵
  6. |برنامه کاری سازمان حقوق بشر کردستان بایگانی‌شده در ۲۵ سپتامبر ۲۰۱۷ توسط Wayback Machine|سایت انسانیت
  7. اعلامیه کبودوند در رابطه با فعالیت سازمان دفاع از حقوق بشر کردستان|آنلاین کار: ۱۱ آوریل ۲۰۱۰
  8. دبیر خانه سازمان حقوق بشر کردستان:توضیحات کبودوند در مورد حکم محکومیتش|سایت عصرنو:۲۵ آبان ۱۳۸۷
  9. نامه سرگشاده مسئول هیئت اجرایی سازمان دفاع از حقوق بشر کردستان به احمد شهید بایگانی‌شده در ۲۴ اکتبر ۲۰۱۷ توسط Wayback Machine|کرد و کردستان: ۲۵ مارس ۲۰۱۴
  10. درخواست ۷ فعال کرد و حقوق بشر از پارلمان اروپا بایگانی‌شده در ۲۴ اکتبر ۲۰۱۷ توسط Wayback Machine|سایت اخبار روز:۲۶ اردیبهشت ۱۳۸۶
  11. |یک عضو دیگر سازمان دفاع از حقوق بشر کردستان محکوم به حبس شد| رادیو فردا :۷ فروردین ۱۳۸۵
  12. | سازمان دفاع از حقوق بشر کردستان در اطلاعیه‌ای خواستار آزادی سه عضو فعال خود شد: مصاحبه با رئیس سازمان|رادیو فردا ۲ فروردین ۱۳۸۵
  13. [[/http://www.dw.com/fa-ir/ادامه ی-نقض-حقوق-بشر-در-کردستان a-2969615|ادامهٔ نقض حقوق بشر در کردستان]]|رادیو دویچه وله:۲۰۰۷/۱۱/۲۳
  14. بیانیه محمدصدیق کبودوند/ دفاع از حقوق بشر زاویه دید گسترده‌ای می‌طلبد|ای.ان.اف. ۱۱ دسامبر ۲۰۱۲
  15. محمدصدیق کبودوند / روزه سیاسی در کردستان در اعتراض به نقض حقوق بشر|رادیو دویچه وله: ۲۰۰۷/۱/۱۵
  16. گزارشگران سازمان دفاع از حقوق بشر کردستان: خودکشی 150 تن از زنان در آذربایجان غربی بایگانی‌شده در ۲۴ اکتبر ۲۰۱۷ توسط Wayback Machine|اطلاعات نت:آذر ۱۳۸۵
  17. |گزارش سالانه سازمان حقوق بشر کردستان/ |سایت هندران۳۱-٠١-١٣٨٦
  18. سه گزارش از: گزارشگران سازمان دفاع از حقوق بشر کردستان| کار آنلاین: ۱۳۸۵
  19. وضعیت حقوق بشر در کردستان وخیم است بایگانی‌شده در ۲۴ اکتبر ۲۰۱۷ توسط Wayback Machine|دویچه وله آلمان: ۹ اردیبهشت ۱۳۸۶
  20. وضعیت حقوق بشر در کردستان بایگانی‌شده در ۲۴ اکتبر ۲۰۱۷ توسط Wayback Machine|صدای آلمان: ۸ اردیبهش ۱۳۸۶
  21. |برای ششمین بار وبسایت اطلاع‌رسانی سازمان دفاع از حقوق بشر کردستان فیلتر شد بایگانی‌شده در ۲۴ اکتبر ۲۰۱۷ توسط Wayback Machine|سایت گزارشگران بدون مرز ۲۵ دسامبر ۲۰۰۷
  22. |بازداشت رئیس سازمان دفاع از حقوق بشر کردستان|رادیو فردا ۱۱ تیر ماه ۱۳۸۶
  23. تأیید حکم یازده سال زندان برای محمد صدیق کبودوند|رادیو فردا:۶ آبان ۱۳۸۷
  24. |تایید حکم ۱۰ سال زندان برای کبودوند|رادیو فردا :۲۷ آبان ۱۳۸۷
  25. بیانیه ۱۶۷ فعال سیاسی در اعتراض به حکم رئیس سازمان دفاع از حقوق بشر کردستان بایگانی‌شده در ۲۴ اکتبر ۲۰۱۷ توسط Wayback Machine|سایت اخبار روز:۱۶ مهر ۱۳۸۵
  26. جایزه سازمان دیده‌بان حقوق بشر برای کبودوند .|رادیو بی‌بی‌سی: ۲۳ ژانویه ۲۰۰۹
  27. |جایزهای برای «قدردانی از شجاعت و جسارت محمدصدیق کبودوند»|رادیو فردا: ۱۲ فروردین ۱۳۸۸
  28. |کبودوند "روزنامه‌نگار بین‌المللی سال ۲۰۰۹" شد| رادیو بی‌بی‌سی :۱۲ فروردین ۱۳۸۸
  29. مرکز بین‌المللی حقوق بشر جایزه سالانه خود را به محمدصدیق کبودوند اهدا کرد|سایت شهروند:۱۸ دسامبر ۲۰۱۴
  30. |نگرانی انجمن جهانی قلم از وضعیت محمد صدیق کبودوند| صدای آمریکا: ۱۹ خرداد ۱۳۹۵
  31. حمایت جهانی از نامزدی محمد صدیق کبودوند برای جایزه صلح نوبل بایگانی‌شده در ۲۰۱۷-۱۰-۲۴ توسط Wayback Machine|جنبش راه سیز - جرس: ۹ آذر ۱۳۸۹
  32. کبودوند برای چهارمین بار متوالی نامزد جایزه صلح نوبل شدخبرگزاری کردپا:۱۹اسفند ۱۳۹۵
  33. حمایت از محمد صدیق کبودوند برای جایزه صلح نوبل|رادیو بی‌بی‌سی:٢٢مارس ٢٠١١ - ١٣ اسفند ١٣٨٩
  34. سازمان عفو بین‌الملل: آزادی محمدصدیق کبودوند بعد از یک دهه زندان ناعادلانه بسیار دیرهنگام است. بایگانی‌شده در ۱ سپتامبر ۲۰۱۷ توسط Wayback Machine|نگام نیوز: ۲۶ اردیبهشت ۱۳۹۶
  35. کبودوند، مؤسس سازمان حقوق بشر کردستان، پس از ده سال آزاد شد| صدای مردم: ۲۲ اردیبهشت ۱۳۹۶
  36. گزارش وضعیت حقوق بشر در جمهوری اسلامی ایران ارائه شده به سیزدهمین نشست سالیانه نهادهای ملی و..| صدای کردی آمریکا: ۷ تیر ۱۳۸۷

پیوند به بیرون
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.