سحابی سیاره‌نما

یک سحابی سیاره‌نما یا میغ سیاره‌ای (به انگلیسی: planetary nebula) نوعی سحابی گسیلشی است که از گاز و پلاسما تشکیل شده‌است. این نوع سحابی‌ها پس از مرگ ستارگان به وجود می‌آیند. این نام از قرن هجدهم به وجود آمده‌است و هنگامی که به علت حلقوی بودن این سحابی‌ها(که خود به خاطر انفجار ستاره‌است) در تلسکوپ‌های ضعیف به شکل یک سیاره دیده و اشتباه گرفته می‌شد.[1] مدت عمر این سحابی‌ها کوتاه و حدود ده هزار سال در مقابل با عمر چند میلیون سالهٔ ستاره است.

ان‌جی‌سی ۶۵۴۳, سحابی چشم گربه

نواحی روشن از گاز یونیده، نه تنها کنار ستارگان تازه متولد شده، بلکه اطراف ستاره‌هایی که آخرین مراحل تحول خود را سپری می‌کنند نیز دیده می‌شود. سحابی سیاره‌ای عبارت است از یک پوستهٔ گازی به دور یک ستاره آبی داغ و کوچک. در زمان تحول ستاره و در مرحلهٔ هلیوم‌سوزی، ممکن است ناپایداری‌هایی بروز کند. برخی ستارگان شروع به تپش می‌کنند، در حالی که در دیگر ستاره‌ها ممکن است تمام اتمسفر بیرونی به فضا پرتاب شود. در حالت اخیر، یک پوستهٔ گازی که با سرعت ۲۰ تا۳۰ کیلومتر بر ثانیه در حال انبساط است اطراف یک ستاره کوچک و داغ (دمای ۵۰۰۰۰ تا ۱۰۰۰۰۰ کلوین) تشکیل خواهد شد. این ستارهٔ کوچک، هستهٔ ستارهٔ اولیه است. تابش فرابنفش ستارهٔ مرکزی، گاز در حال انبساط را در سحابی سیاره‌ای به یون تبدیل می‌کند. بسیاری از خطوط نشری روشنی که در یک ناحیهٔ اچ ۲ دیده می‌شود، در طیف این گاز وجود دارد. البته سحابی‌های سیاره‌ای عموماً از بیش‌تر نواحی اچ 2 خیلی متقارن‌ترند و سریع‌تر منبسط می‌شوند. برای مثال، سحابی حلقوی معروف در صورت فلکی شلیاق، M57، به‌وضوح در تصاویری که در مدت ۵۰ سال گرفته شده منبسط شده است. در مدت چند ده هزار سال، سحابی‌های سیاره‌ای در محیط بین‌ستاره‌ای محو شده، ستارهٔ مرکزی آن‌ها سرد، و به کوتوله سفید تبدیل می‌گردد. قطر ظاهری کوچک‌ترین سحابی شناخته شده تنها چند ثانیه قوسی است؛ در حالی که در بزرگ‌ترین آن‌ها، مانند سحابی مارپیچ (Helix Nebula)، ممکن است به یک درجه برسد. برآورد می‌شود که تعداد کل سحابی‌های سیاره‌ای در کهکشان راه شیری،۵۰۰۰۰ باشد. تاکنون حدود ۲۰۰۰ سحابی سیاره‌ای رصد شده است.[2]

جوانترین سحابی سیاره‌ای مشاهده شده سحابی پرتوماهی است.

جستارهای وابسته

منابع
  1. Hubble Witnesses the Final Blaze of Glory of Sun-Like Stars, Hubblesite.org, 1997-12-17. Retrieved 2008-08-09
  2. کتاب مبانی ستاره‌شناسی، صفحه ۳۳۸
  • کارتونن، هانو. مبانی ستاره‌شناسی. ترجمهٔ غلامرضا شاه‌علی. شیراز: انتشارات شاهچراغ. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۲۶۳۲-۷۴-۹.

پیوند به بیرون
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ سحابی سیاره‌نما موجود است.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.