سوسن‌مار
سوسَن‌مار نوعی مار است از خانوادهٔ قمچه‌ماران (Colubridae)، سردهٔ سوسن‌مارها (Telescopus).
| سوسن‌مار | |
|---|---|
 | |
| سوسن‌مار | |
| آرایه‌شناسی | |
| فرمانرو: | جانوران |
| شاخه: | طنابداران |
| رده: | خزندگان |
| راسته: | پولک‌داران |
| زیرراسته: | ماران |
| تیره: | قمچه‌ماران |
| سرده: | سوسن‌مارها |
| گونه: | T. fallax |
| نام علمی | |
| Telescopus fallax | |
این مار سمی است ولی به خاطر دارا بودن پُشتی بودن نیش نمی‌تواند زهر خود را به انسان تزریق کند.
ظاهری کم‌وبیش شبیه مارهای سمی دارد و یکی از وجوه تمایز آن وجود دندان نیش پُشتی است که به غده سمی مار متصل است. مردمک چشم آن‌ها ممکن است عمودی یا گرد باشد.[1] سوسن‌مارها بیشتر در ایران و جزیره کرت یونان یافت می‌شوند.
مشخصات
سر پهن و گردن کاملاً مشخص، مردمک چشم عمودی، پولک پیشانی طویل و قسمت پُشتی آن متصل به چشم، ظاهراً دارای دو پولک بینی یا نیم‌شده، دارای یک یا دو پولک جلوچشمی و دو یا سه پولک عقب‌چشمی، پولک گونه‌ای در زیر پولک جلوچشمی و متصل به چشم، لب بالا دارای ۸ یا ۹ پولک و لب پائین ۹ یا ۱۰ پولک، پولک‌های گیجگاهی ۲ یا ۳+۳ یا ۴ عدد، پولک سطح پشتی ۱۹ و به ندرت ۲۱ ردیف، پولک‌های روشِکمی ۲۰۱ تا ۲۲۰ و سطح زیرین دم ۵۰ تا ۶۹ عدد، پولک مخرجی منفرد و به ندرت منقسم. بدن استوانه‌ای شکل، به رنگ خاکستری یا خاکستری زیتونی با خالهای تیره یا سیاه رنگ، خالهای سطح پشتی در قسمت جلویی بزرگ و مشخص‌تر، خالهای سطح جانبی کوچکتر و یک در میان با خالهای سطح پشتی، حد متوسط خالهای پشتی ۳۶ عدد، سطح شکمی یکنواخت با خالهای تیره قهوه‌ای متمایل به سیاه رنگ و نقطه‌ها سیاه رنگ و کوچک. حداکثر طول ۷۴ سانتیمتر، دم ۱۱ سانتیمتر. تغذیه از مارمولک‌ها، شب و صبح زود در تعقیب شکار هستند و روزها در زیر سنگها مخفی می‌شوند.[2]
زیستگاه
مناطق خشک و صحرایی، کوهستانی، گاهی منازل مسکونی. انتشار جغرافیایی : بالکان، بعضی از جزایر دریای مدیترانه، آسیای میانه، سوریه، ایران، عراق، ترکیه، شوروی سابق (گرجستان، ارمنستان، آذربایجان، داغستان). پراکندگی در ایران: استانهای گیلان، مرکزی، تهران، اصفهان، سمنان، آذربایجان شرقی و غربی، اردبیل، همدان، سیستان و بلوچستان، زنجان، قزوین، قم.[2]
منابع
Wikipedia contributors, «European cat snake,» Wikipedia, The Free Encyclopedia, http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=European_cat_snake&oldid=230789374 (accessed August ۹، ۲۰۰۸).
- مارگزیدگی، در: فصلنامه بهورز، شماره ۵۰، بازبینی ۹ اوت ۲۰۰۸.
- بیابان‌ها و کویرهای ایران، بازبینی: ۹ اوت ۲۰۰۸.