سید محمدطاهر هاشمی
'سید محمد طاهر سید زاده هاشمی (۱۲۹۴، دولت‌آباد روانسر - ۲ تیر ۱۳۷۰، کرمانشاه) شاعر، خوشنویس، عالم و مورخ کرد ایرانی بود.
| سید محمد طاهر هاشمی | |
|---|---|
 | |
| زادهٔ | ۱۲۹۳ شمسی دولت‌آباد، روانسر |
| ملیت | ایرانی |
| دیگر نام‌ها | طاهر کرمانشاهی، سید طاهر هاشمی |
| پیشه | شاعر، خوشنویس، مورخ |
| فرزندان | سید حسن |
زندگی
وی در روستای دولت‌آباد روانسر از خانواده ای اهل علم و عرفان متولد شد. در شعر «طاهر» تخلص می‌کرد. او فرزند سید قیدار هاشمی معروف به سید الدوله ابن سید شیخ قادر ابن سید شیخ رسول سوله ای برزنجی و اختر خانم دختر فتاح بیگ سردار اکرم ولدبیگی است. خاندان وی از سلسله سادات سوله ای از خاندان سادات برزنجی میباشد. جدش سید شیخ رسول سوله‌ای برزنجی در حدود سال ۱۲۴۷ ه. ق از ولایت بابان عثمانی به ایران آمده ابتدا در ازگله و سرقلعه و جیران ذهاب توطن و سپس از سال 1271 قمری تا پایان عمر در دولت‌آباد روانسر اقامت می نماید و تکیه و مدرسه علوم دینی دولت‌آباد را بنیاد می نهد. استاد سید طاهر ابتدا نزد خاتون مریم همسر سید عارف لونی شروع به تحصیل و ختم قرآن نمود هم چنین نزد ملا محمد رحیم روحانی سنندجی مدرس دولت آباد – سید شریف کردستانی – استاد بدیع الزمان مهی فرهی سنندجی – ونیز عالم شهیر کردستان علامه شیخ حبیب‌الله روحانی کاشتری پدر بابا مردوخ روحانی و نیز والدش سید الدوله تلمذ و به تعلیم علوم معقول و منقول پرداخت . پس از فوت پدر در سال 1323 شمسی، مسئولیت اداره و سرپرستی مدرسه علمیه و تکیه دولت‌آباد را به عهده گرفت . اشعار و مقالات خود را برای چاپ در مجله کردی «گلاویژ» با امضا طاهر کرمانشاهی ارسال می‌کرد، مدتی با بخش کردی رادیو ایران و رادیو کردی کرمانشاه همکاری می‌کرد و برنامه‌های ادبی و تاریخی کردی و فارسی من جمله گلزار ادب، هه وارگهٔ دلان، مردان و زنان نامی‌کرد و فارسی سرایان کرد و... را می‌نوشت واجرا می‌نمود. استاد سید محمد طاهر هاشمی در علوم اسلامی،ادبیات فارسی کردی و عرب، تاریخ ایران و اسلام، تصوف و فرق مختلف صوفیه و همچنین علم نسب‌شناسی، جداول وفقی و جفر از علوم غریبه , تذهیب، خطاطی و خوشنویسی صاحب نظر و دارای سبک بودند. درخط نسخ سبک عثمانی تخصص داشت. ایشان قرآن کریم، صحیفه سجادیه، دلایل الخیرات و آثار متعدد دیگری را با خط نسخ و نستعلیق کتابت نموده‌اند. وی بیش از پانزده هزار بیت شعر به زبان‌های کردی و فارسی سروده‌اند که اشعار کردی عرفانی وی به صورت موسیقی عرفانی در تکایای قادری کردستان استفاده می‌شود .
کنگره ها و بزرگداشت
در مهر ماه سال ۱۳۷۵ کنگره‌ی فرزانگان کُرد در بزرگداشت سید طاهر هاشمی و اساتیدی دیگر از جمله هیمن، هه ژار، قانع و... به مدت ۳ روز در شهر سنندج با شرکت حدود ۱۰۰۰ میهمان ایرانی و خارجی برگزار گردید. در آذر ماه سال ۱۳۷۸ همچنین همایشی تحت عنوان بزرگداشت مقام استاد سید طاهر هاشمی از سوی مرکز نشر فرهنگ و ادبیات کردی و با همکاری ادراه فرهنگ و ارشاد اسلامی استان کرمانشاه با حضور مهمانان ایرانی و خارجی (هیاتی از شاعران و نویسندگان برجسته کردستان عراق) برگزارشد. در تابستان 1387 مراسم بزرگداشتی از سوی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان کرمانشاه در شهرستان پاوه برگزار گردید .
حضور در رادیو کردی کرمانشاه
در سال 1349 به همکاری با رادیو ایران و سپس رادیو کردی کرمانشاه دعوت گردید. حاصل این همکاری پربار که تا هنگام تعطیلی این رادیو در سال‌های پس از انقلاب ادامه داشت، نوشتن و تهیه و اجرای برنامه‌های غنی و پر طرفدار به زبان کردی و فارسی چون هه وار گهٔ دلان - گلزار ادب -مردان و زنان نامی‌کرد - ادبا و نویسندگان فارسی سرای کُرد، مردان نامی اسلام، عرفان و عرفاً در غرب ایران ، مرزداران غرب که بر شهرتش در سرتاسر کردستان ایران و عراق افزود. سید محمد طاهر هاشمی با مجمع علمی‌کرد در بغداد ارتباط و همکاری مستمر داشت و مشاوره صاحب نظر آن آکادمی بود.
مراوده با چهره‌های سرشناس
وی با بسیاری از چهره‌های سرشناس ومعروف دوستی و مراوده و مکاتبه مستمر داشت.. از جمله این افراد:جانباز شهید آیت الله عباس لطفیان سرگزی- آیت الله شهید محمد علی لطفیان سرگزی -دکتر ابوالقاسم انجوی شیرازی دکتر سید جعفر شهیدی دکتر بهرام فره‌وشی علامه ماموستا محمد زاهد ضیایی پاوه ای ماموستا ملا عبدالکریم مدرس، علاء الدین سجادی، شیخ محمد الخال، فوزی سالم عفیفی , محمد طاهر الکردی المکی خطاط عربستان، دکترکریم سنجابی و... هستند.
آثار و تالیفات
۱-دیوان و غزلیات فارسی
۲-دیوان شعر کردی «هه وار گهٔ دلان»
۳-مناقب اهل بیت (ع) از دیدگاه اهل سنت.
۴-مولانا خالد و طریقت نقشبندی
۶-کتابت و خوشنویسی قرآن کریم به خط نسخ
۷-کتابت و خوشنویسی صحیفه سجادیه
۸-عروض و بدیع وقافیه به زبان کردی
۹- دلائل الخیرات و مجموعه ادعیه اهل سنت-خوشنویسی
۱۰-مجموعهٔ گنجواره شعر ونثر کردی هه وارگهٔ دلان برای رادیو کردی کرمانشاه
۱۱-منظومه شیوا و مهدخت
۱۲-لیلی و مجنون به زبان کردی سروده خود استاد.
۱۳-منبع الانوار در احوال و حالات سیدشیخ حسن قازانقایی برزنجی معروف به پیر قره چیوار.
۱۴-گرد ِوری و تصحیح دیوان شاعران بزرگ کردستان از جمله مولوی کرد (معدوم) - ملا مصطفی بیسارانی و میرزا محمد (ولی دیوانه)
۱۵-تصحیح خسرو شیرین خانای قبادی و سرایش نواقص آن.
۱۶-نگاهی به تاریخچه نقشبندیه در کردستان به انضمام گلچینی از سروده‌های شاعر فارسی سرای کرد "وفا
۱۷-مناقب و فضائل عارف ایرانی شیخ عبدالقادر گیلانی (معروف به غوث الاعظم)
۱۸-تصحیح و گردآوری و خوشنویسی مناجات نامه غلامرضا خان ارکوازی
۱۹-خوشنویسی و مقدمه و نظارت بر جلد اول حدیقه سلطانی چاپ ۱۳۶۴
۲۰-سه هفت بند، از سه شاعر خانای قبادی، سید وجیه الدین هاشمی، سیدمحمد طاهر هاشمی چاپ امیر کبیر ۱۳۶۲
۲۱-و مقاله های متعدد ادبی ، تاریخی ، دینی و عرفانی
خوشنویسی
وی از خطی خوش و بسیار زیبا بهره‌مند بود.[1] سبک وی در خط نسخ و در سبک عثمانی بود. هنگام در گذشت او انجمن خوشنویسان مرگ آخرین بازمانده و استاد مسلم خط نسخ به سبک عثمانی را تسلیت گفت.
درگذشت
سید محمد طاهر هاشمی در دوم تیرماه ۱۳۷۰ شمسی در سن ۷۶ سالگی مصادف با عید قربان در کرمانشاه وفات نموده و با تجلیل فراوان و تشییعی کم‌نظیر در دولت‌آباد روانسر در مقبره خانوادگی و جوار نیاکانش به خاک سپرده شد.
منابع
- کیهان فرهنگی سال 1365(صص 3-10)
- تاریخ تصوف در کرمانشاه-تالیف محمد علی سلطانی (صفحات ۲۶۸ تا ۲۷۶)
- تاریخ تسنن در کرمانشاه-تایف محمد علی سلطانی
- مجموعه مصاحبه‌های «میراث ماندگار» کیهان فرهنگی سال سوم و چهارم شماره ۱۳۶۵/۲
- کتاب حدیقهٔ سلطانی تألیف محمد علی سلطانی جلد دوم-بهار ۱۳۶۹-مرکز نشر فرهنگ و هنر ادبیات کردی
- «مناجات نامه» به کوشش اسماعیل ططری و با خط و خوشنویسی استاد سید طاهر هاشمی
- «سه هفت بند» به کوشش سید محمد فاتح سیدزاده هاشمی و به خط و خوشنویسی استاد سید محمد طاهر هاشمی-موسسه انتشارات امیر کبیر-تهران ۱۳۶۵
- تذکره مختصر شعرای کرمانشاه وانجمنهای ادبی-مطبوعات-تألیف باقر شاکری-(صفحه ۷۹)
- گلزار شاعران کردستان-تألیف عبدالحمید حیرت سجادی (صفحه۱۷۵)
- باغ هزارگل-تذکره سخنوران کرمانشاه-تألیف فرشید یوسفی صفحه ۴۳۲
- مجله سروه - سال هفتم-شماره۶۰-تیر ۱۳۷۰
- مجله ماموستای کورد-شماره ۱۳ زمستان ۱۹۹۱–۱۹۹۲-صفحات ۲۴ و۲۵ چاپ سوئد
- مجله «ئاوینه» شماره ۹ سال ۱۳۷۰
- مجله سروه-ویژه کنگرهٔ فرزانگان کرد-پائیز ۱۳۷۵-سنندج-
- مجله کشکول- تابستان ۹۷-ویژه نامه استاد سید محمد طاهر هاشمی
- کتاب برگ‌های بی خزان به کوشش سید پوریا هاشمی ( گزیده ای از نامه های ناموران فرهنگی‌و ادبی به استاد سیدمحمد طاهر هاشمی) انتشارات میراث مانا- چاپ ۱۳۹۹- مهاباد
- کانال تلگرامی آثار استاد سید محمد طاهر سیدزاده هاشمی