سید مرتضی پسندیده
سید مرتضی پسندیده (۱۳ فروردین ۱۲۷۵ – ۲۲ آبان ۱۳۷۵) برادر بزرگ سید روح‌الله خمینی و روحانی بود.
سید مرتضی پسندیده | |
|---|---|
 مرتضی پسندیده کنار سید روح‌الله خمینی | |
| وکالت خمینی در امور شرعی | |
| اطلاعات شخصی | |
| زاده | سید مرتضی پسندیده ۱۳ فروردین ۱۲۷۵ خمین، ایران |
| آیت‌الله پسندیده | |
| درگذشته | ۲۲ آبان ۱۳۷۵ (۱۰۰ سال) |
| خویشاوندان | سید روح‌الله خمینی |
| پیشه | کمک کردن به گرفتن حکم مرجعیت روح‌الله خمینی از مراجع تقلید زمان. |
| دین | اسلام |
زندگی‌نامه
سید مرتضی پسندیده در ۱۳ فروردین ۱۲۷۵ در شهرستان خمین به دنیا آمد. پس از فراگیری دروس مقدماتی در سال ۱۲۸۸ به اصفهان رفت و در آنجا ادبیات، منطق، کلام، فقه، اصول و هیئت و نجوم را آموخت. سپس به خمین بازگشت و حوزهٔ دروس فقه، اصول، کلام منطق و نحو را در آن شهر برپا کرد.
انتخاب نام خانوادگی
سید مصطفی (پدر خمینی و پسندیده) سه پسر و سه دختر داشت. سید مرتضی معروف به پسندیده، سید نورالدین که از محترمان مقیم تهران بود و سید روح‌الله (خمینی) که آخرین فرزندش بود، و مولوده آغاخانم، فاطمه خانم، و آقازاده خانم. سه برادر سه نام خانوادگی مختلف دارند؛ پسندیده، هندی و مصطفوی.
به موجب قانون اولیه ثبت احوال در هر شهر نباید نام خانوادگی اشخاص تکراری می‌شد.[1] حسینعلی بنی‌آدم مأمور سجل احوال در خمین در سال ۱۳۰۴ به سید مرتضی (برادر بزرگتر) می‌گوید که باید نام فامیل انتخاب کنی و شرط می‌گذارد که نباید در ایران تکرار شده باشد؛ سید مرتضی نام خانوادگی خود و نورالدین را هندی می‌گذارد که برگرفته از نام پدر بزرگشان (سیداحمد هندی) بود و نام خانوادگی سید روح‌الله برادر کوچک‌تر را برگرفته از نام پدر (سید مصطفی)، مصطفوی گذاشت؛ با نام فامیل هندی برای سید مرتضی موافقت نشد و از بین پنج یا شش اسم فارسی، آنها نام «پسندیده» را انتخاب کردند.[2]
پیش از انقلاب
سید روح‌الله خمینی پیش از انقلاب از شاگردان پسندیده بود.
بعد از دستگیری سید روح‌الله خمینی پس از قیام ۱۵ خرداد به همراه دیگر مراجع برای اعتراض به تهران آمد. او فردی خطرناک برای حکومت پهلوی شناخته می‌شد و بارها در دادگاه محاکمه شد. سرانجام با مقاومت‌های او حکومت پهلوی تصمیم به تبعید او به خمین را گرفت. چندی بعد بی‌توجه به تبعید، خمین را به مقصد قم ترک کرد و فعالیت‌هایش را ادامه داد تا آنکه به دلیل برپایی مراسم سوگواری در خانهٔ سید روح‌الله خمینی دستگیر و دوباره به خمین تبعید شد. پس از این نیز چندین بار دیگر به دلیل فعالیت‌هایش ضد حکومت پهلوی، محاکمه یا تبعید شد.
در سال ۱۳۵۴ سید روح‌الله خمینی، سید مرتضی پسندیده را وکیل خود در دریافت وجوهات شرعی قرار داد.[3][4]
پس از انقلاب
سید مرتضی پسندیده پس از پیروزی انقلاب ۱۳۵۷، با صرف نظر از موقعیت علمی و مبارزاتی‌اش، چون گذشته وکالت خمینی را در امور شرعی بر عهده گرفت.
او سرانجام در ۲۲ آبان ۱۳۷۵، در سن ۱۰۰ سالگی درگذشت و در مسجد بالاسری آرامگاه فاطمه معصومه به خاک سپرده شد.
پیوند به بیرون
- رحلت عالم مجاهد آیت‌الله سید مرتضی پسندیده، مرکز اسناد انقلاب اسلامی
- خاطرات آیت‌الله پسندیده؛ معاونت پژوهشی مؤسسه تنظیم و نشر آثار حضرت امام خمینی (ره)؛ چاپ اول ۱۳۸۴
- عکس/سید مرتضی پسندیده برادر بزرگ امام خمینی
- عکسهای کمتر دیده شده از پسندیده برادر امام خمینی
- نامه منسوب به وی خطاب به برادرش روح‌الله خمینی پیرامون مسائل روز پس از انقلاب اسلامی
جستارهای وابسته
- سید نورالدین هندی برادر بزرگتر
- سید روح‌الله خمینی برادر کوچک‌تر
منابع
- سید نورالدین؛ برادر کمتر معرفی شده امام خمینی (+عکس)
- خبرگزاری فارس. «دلیل اختلاف نام فامیل برادران امام خمینی به روایت آیت‌الله پسندیده».
- ستارگان حرم، جلد ۱۳، ذیل زندگی‌نامه سید مرتضی پسندیده
- جام جم آنلاین. «مبارزات سیدمرتضی پسندیده به روایت اسناد ساواک». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۶ ژوئیه ۲۰۱۵.