صادق کیا

صادق کیا (۱۲۹۹-۱۳۸۰) زبان‌شناس و متخصص زبان‌های باستانی ایرانی بود.

صادق کیا
دکتر صادق کیا در جوانی
زاده۱۲۹۹ خورشیدی
تهران
اصالتاً طبری(مازندرانی)[1][2]
درگذشتهاسفند ۱۳۸۰
ایالات متحده
پیشهزبان‌شناس و متخصص زبان‌های باستانی ایرانی.
ملیتایرانی

زندگی‌نامه

صادق کیا، فرزند احمد کیا مقتدرالدوله، در سال ۱۲۹۹ در تهران و در یک خاندان اصالتاً مازندرانی[2][3][4][5] به دنیا آمد.[6][7] تحصیلات ابتدائی و متوسطه را در آموزشگاههای ادب، ثروت و دارالفنون گذراند. سپس در رشتهٔ زبان و ادبیات فارسی به تحصیل پرداخت و در ۱۳۲۰ دورهٔ لیسانس را به پایان رساند و وارد خدمت وزارت فرهنگ شد. در سال ۱۳۲۳ پس از دفاع از رسالهٔ دکترای خود با موضوع «تصحیح متن منظوم به نام نصاب طبری» به اخذ درجهٔ دکترای ادبیات نایل آمد. از سال ۱۳۲۴ در سِمَت دانشیاری در دانشکدهٔ ادبیات دانشگاه تهران به تدریس مشغول شد. در سال ۱۳۳۰ به عنوان استاد کرسی زبان و ادبیات پهلوی در دانشگاه تهران ارتقا یافت. در سال‌های بعد دکتر صادق کیا علاوه بر خدمت دانشگاهی، متصدی سمت‌های اداری از جمله ریاست ادارهٔ فرهنگ عامه در وزارت فرهنگ و هنر نیز بود. همچنین در تأسیس فرهنگستان زبان ایران در دههٔ ۱۳۴۰ نقش فعالی داشت و ریاست این فرهنگستان را به عهده گرفت.[8] در سال ۱۳۴۹ به کوشش دکتر صادق کیا پژوهشگاه گویش‌های ایرانی تأسیس شد که دستور کار آن بررسی گویش‌های ایرانی، و فراهم کردن واژه‌نامه برای هر یک از گویش‌های ایرانی بود که تعدادی از آنها تا سال ۱۳۵۷ انتشار یافت. صادق کیا در اشعار خود واژه‌های پهلوی را که در زبان فارسی امروز از میان رفته به کار می‌برد و «تیرا» تخلص می‌کرد.

دکتر صادق کیا در اسفند ۱۳۸۰ در آمریکا درگذشت.[9][10][11] بنا به وصیت کیا جسدش سوزانده و خاکستر آن به دریای مازندران ریخته شد.[12]

آثار
  • چند نمونه از متن نوشته‌های پهلوی
  • نُقطَویان یا پَسیخانیان، ۱۳۲۰
  • کتاب قلب در عربی [13]
  • داستان جم (با همکاری محمد مقدم)
  • گشته‌دبیره یا خط کَستَج، دربارهٔ خط کتیبه‌ها و سکه‌ها و مهرهای دورهٔ اشکانی و ساسانی
  • گویش آشتیان، ۱۳۳۵
  • ماه فروردین روز خرداد (متن پهلوی و ترجمهٔ فارسی با واژه‌نامه)، ۱۳۳۵
  • راهنمای گردآوری گویش‌ها، ۱۳۴۰
  • واژه‌نامهٔ گرگانی
  • مجمع‌الامثال، محمدعلی هبله‌رودی (تصحیح)، ۱۳۴۴

منابع
  1. Born Moḥammad-Ṣādeq to a family with Māzandarāni roots who were in the government service for generations , , “KIĀ, ṢĀDEQ,” Encyclopædia Iranica, online edition
  2. «صادق کیا نمادی راستین از میهن پرستی و عشق به زبان و فرهنگ ایران زمین (دکتر مجدالدین کیوانی)». مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی (مرکز پژوهش های ایرانی و اسلامی).
  3. H. Borjian, "Kia," Iranica, http://www.iranicaonline.org/articles/kia-sadeq
  4. کیا، صادق (۱۳۵۳). شاهنامه و مازندران. تهران چاپخانه تمدن بزرگ: انتشارات وزارت فرهنگ و هنر. ص. پیشگفتار صفحه شش.
  5. کیا، صتدق (۱۳۲۷). واژه نامه طبری. تهران (سلسله انتشارات ایران کوده): انتشارات دانشگاه تهران. ص. پیشگفتار صفحه ۷.
  6. کارنامه کیا
  7. محدصادق کیا - راسخون
  8. «Persian Academy». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۴ سپتامبر ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۱۹ اوت ۲۰۰۹.
  9. «miras maktoob. :: The Written Heritage Research Centre::. مرکز پژوهشی میراث مکتوب - بررسی یک کتاب / ارجنامه صادق کیا، عسکر بهرامی، میراث مکتوب». بایگانی‌شده از اصلی در ۸ مارس ۲۰۰۹. دریافت‌شده در ۱۹ اوت ۲۰۰۹.
  10. Fars News Agency: ارج‌نامه «کیا» استاد زبان پهلوی منتشر می‌شود
  11. معرفی آثار پدیدآورنده - صادق کیا
  12. "KIĀ, ṢĀDEQ" Encyclopaedia Iranica http://www.iranicaonline.org/articles/kia-sadeq
  13. خبرگزاری فارس

پیوند به بیرون
مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به صادق کیا در ویکی‌گفتاورد موجود است.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.