طایفه فارسیمدان
فارسیمدان یا ایمور نام یکی از طایفه‌های مهم ایل قشقایی است.زبان طایفه فارسی مدان ترکی قشقایی است هر چند بنکو های لر و بختیاری نیز در قلمرو این طایفه وجود دارند که زبان خود را حفظ نموده اند. طایفه فارسیمدان دارای غنای قومی و نژادی وسیعی بوده است. تیره های و بنکوهای مختلف طایفه فارسیمیدان هر کدام برای خود تاریخ و مبدا مهاجرتی دارند.در قاموس نام تیره ها و بنکوه های این طایفه می توان از چهار گوشه ایران قدیم نشانه هایی یافت؛ نام های اصیل و قدیم ترکی مانند«ایمور»، «قجرلو»، «آغاجری» ، «ایگدر» ،«دوغانلو» ، «یاغمورلو » و .... که در کتاب های تاریخ ترک می توان از آن سراغ گرفت و نام های که اشاره به سایر طوایف و جغرافیایی دیگر دارد، اسامی تیره ها و بنکوهایی مانند «گرجی» «بلوچ»،«کرانلو» ،«لر»،« کای گیوی» ،«شام لو»،«عراقی»،«موصلی» ،«عرب» و ... وجود این نام ها حکایت از گستردگی و پیشینه این طایفه دارد.[2]
| طایفه فارسیمدان[1] |
|---|
| کل جمعیت |
| نواحی با بیشترین جمعیت |
| استان‌های فارس، کهگیلویه وبویراحمد و اصفهان |
| زبان‌های رایج |
| ترکی قشقایی |
| ادیان و مذاهب |
| اسلام شیعه |
وجه تسمیه
چنانچه از اسناد تاریخی و سنگ قبور طایفه فارسیمدان پیداست تا اواخر دوران قاجار برای طایفه فارسیمدان عنوان طایفه ایمور به کار می رفته است ایمور نام یکی از فرزندان اغوزخان نیای ترک ها است.اما در دوره ای کوتاه سنگ قبور از ایمور به فارسیمدان تغییر یافته است .درباره واژه فارسیمدان روایات و حکایات بسیاری نقل شده است که بعضی از آنها به واقعیت نزدیک تراست و بعضی دیگر نیز با احساسات و افسانه درآمیخته است و به صراحت نمی توان گفت که فارسیمدان به چه معناست .«کسانی که فارسی نمی دانند» اولین معنایی که از از این واژه به نظر می رسید ولی با توجه به قدمت این طایفه در منطقه فارس و همچنین درآمیختگی این طایفه با سایر اقوام فارس ،لر و کرد این معنا کمی بعید می نماید.«فارس میدان» به معنای کسانی که منطقه فارس میدان و محل حضور آنهاست دومین معنایی است که به واقعیت نزدیک تر است .آنچه بزرگان این طایفه بیان می کنند «فارِس میدان» به معنی سوار کار و یکه تاز میدان اسب بازی است .آنها معتقدند در گذشته اجداد آنها به علت سوارکاری و اسب دوانی در میان ایلات شهره بودند.[3] .
خاستگاه
ترکانی که هسته اولیه طایفه فارسیمیدان را تشکیل می دهند خود را ترکان ایموری می دانند که از روم یا ترکیه امروزی به جنوب ایران مهاجرت کرده اند [4]، برخی از طایفه فارسیمیدان نیز معتقدند که اصل آنها از طایفه خلج می‌باشد و قبل از نقل مکان به جنوب ایران، در منطقه خلجستان (منطقه‌ای در جنوب غربی تهران) اقامت داشته‌اند.برخی از آنها معتقدند قبل از رسیدن به فارس، مدتی نیز در منطقه کهگیلویه اقامت داشته‌اند.[5]
دارای ۲۳ تیره و ۱۳۵۰۰ نفر جمعیت در سال ۱۳۳۵ بوده است.
این طایفه یکی از طایفه بزرگ قشقایی‌ها به‌شمار می‌آید. این مردمان همواره در فعالیت‌های سیاسی و اقتصادی حضور داشته‌اند. فارسیمیدان که امروزه از طایفه‌های قشقایی به‌شمار می‌آید، پیش از قشقایی‌ها در منطقه اقامت داشته‌اند و دراسناد به دفعات نامهایی از آنها برده شده‌است. درتاریخ آمده‌است که آنها در کوچ بزرگ به فلات ایران آمده‌اند و از ساکنان قدیمی ایران هستند[6] بر اساس اسناد تاریخی، ابوالقاسم بیگ رهبر این ایل و جمعی از یارانش در ماه اکتبر ۱۵۹۰ (ذی الحجه ۹۹۸ قمری) به دلیل همراهی با یعقوب خان ذوالقدر (حاکم فارس) در مخالفت با شاه عباس مورد غضب دولت قرار گرفته‌اند، بنابراین در اواخر قرن شازدهم میلادی، این طایفه در فارس حضور داشته‌است.[5]
طایفه فارسیمیدان سابقاً پادنا ییلاق و در اطراف کوه گیسگان قشلاق می‌کردند. بعد اراضی سرمشهد و سپس منطقه دادین به آن اضافه شد. امروزه طایفه فارسیمیدان در شهرهایبافت اقلید، داراب، شیراز، فیروزآباد، کازرون،فراشبند آریاشهر سمیرم، دشتستان، دشتی وتهران زندگی می‌کنند. این طایفه خود ۲۵ تیره دارد: عمله، لک، اولادکلانتر، شیبانلو ، کرانلو ، کورش ، قاسملو ، ماچانلو ، توللی، زرگر، موصلی، گرجایی ، کلبعلی ، ظهرابلو ، شبانکاره ، قره میرشاملو ، بهلول لو ، توابع ، دوغانلو ،تیره مرکزی ،یاندرانلو، مورول ، بوگر ،جامه بزرگی …[7] در میان مردم طایفه فارسیمیدان اهمیت توجه به آداب و رسوم، تاریخ کهن ایران و جریانات کشوری نیز بسیار در این قوم موجود است[8]
منابع
- Pierre Oberling.
- فارسیمدان، ابراهیم،ایمور در گذر زمان نگاهی به تاریخ سیاسی ،اجتماعی ،فرهنگی و اقتصادی طایفه فارسیمدان،شیراز نشرقشقایی،1393، ص 30-31
- فارسیمیدان، ابراهیم،ایمور در گذر زمان نگاهی به تاریخ سیاسی ،اجتماعی ،فرهنگی و اقتصادی طایفه فارسیمیدان،شیراز نشرقشقایی،1393، ص 54
- فارسیمیدان، ابراهیم،ایمور در گذر زمان نگاهی به تاریخ سیاسی ،اجتماعی ،فرهنگی و اقتصادی طایفه فارسیمیدان،شیراز نشرقشقایی،1393، ص 54
- مدخل فارسیمیدان در دانشنامه ایرانیکا
- نامه نور: «ویژه‌نامه قشقایی‌ها» شماره ۴ و ۵ ص. بایگانی‌شده در ۳۱ مارس ۲۰۱۴ توسط Wayback Machine ۵۷
- در کرمانشاه نیز چندین خاندان وجود دارند که ادعا می کنند از طایفه ایمور اوجاقی قشقایی بوده اند که اواخر دوره قاجار به کرمانشاه تبعید شده اند.قشقایی - نگاهی به طوایف ایل قشقایی: بایگانی‌شده در ۱۰ آوریل ۲۰۱۲ توسط Wayback Machine
- دوستخواه، جلیل (پژوهش و نگارش)، حماسه ایران، یادمانی از فراسوی هزاره‌ها، استکهلم: نشر باران ۱۳۷۷/۱۹۹۹، ص۱۵۴. شابک ۹۱۸۸۲۹۷۱۰۱