عالیم قاسمف

عالیم قاسیم‌اُف (به ترکی آذربایجانی: Alim Qasımov) (علیم قاسم اف) خواننده و موسیقیدان آذربایجانی است. وی در سال ۱۹۹۹جایزه IMC یونسکو (که به جایزه نوبل موسیقی مشهور است) را به دلیل شناساندن موسیقی «مقامی» آذربایجان با عنوان بهترین خواننده، از آن خود کرد. جایزه ای که قبل از او به کسانی چون نصرت فاتح علیخان، فون کارایان، شوستاکوویچ، برنشتاین، راوی شانکار و … تعلق گرفته‌است. بسیاری از موسیقی شناسان جهان از تکنیک‌های بی نظیر او در آواز ابراز شگفتی نموده و او را یکی از افسانه‌های موسیقی شرق خوانده‌اند.

عالیم قاسمف
اجرای عالیم قاسمف در مسابقه آواز یوروویژن ۲۰۱۲
اطلاعات پس‌زمینه
نام شناسنامه‌ایAlim Həmzə oğlu Qasımov
زاده۱۴ اوت ۱۹۵۷ ‏(۶۳ سال)
نابور، شهرستان قبوستان، جمهوری سوسیالیستی شوروی آذربایجان
خاستگاهشماخی، جمهوری آذربایجان
ژانرموسیقی مقامی
پیشه(ها)موسیقی‌دان
ساز(ها)خوانندگی، دف
سال‌های فعالیت۱۹۷۷-اکنون
همکاری‌های مرتبطFarghana Qasimova، حاجی‌بابا حسین‌اف، آقاخان عبدالله‌یف، Aygün Kazımova

عالیم تاکنون ۹ آلبوم موسیقی مقامی منتشر کرده او دارای دختر به نام فَرغانه است که تاکنون با پدرش ۳ آلبوم مشترکاً به بازار عرضه نموداند. او تاکنون کنسرت‌هایی در کشورهای فرانسه، ایران، انگلیس، آلمان، اسپانیا، بلژیک، برزیل و ایالات متحده برگزار کرده‌است.

زندگی‌نامه

عالیم قاسم اف در سال ۱۹۵۷ میلادی در منطقه شاماخی از توابع شیروان در ۱۰۰ کیلومتری باکو پایتخت آذربایجان به دنیا آمد. خانواده اش در مزرعه ای اجاره ای متعلق به دولت شوروی کشاورزی می‌کردند. او در ایام جوانی دوش به دوش والدینش کار می‌کرد. انعکاس این زندگی و رشد همراه با فقر و تنگدستی به او کمک کرد که در زندگی آینده انسان فروتن و خاکی باشد. بعدها هیچ وقت سعی در انکار سرشت روستایی خود نکرد.

پدرش خواننده ای با صدای خوبی بود ولی هیچ وقت به‌طور حرفه‌ای به دنبال خوانندگی نرفت. از سوی دیگر او از همان دوران کودکی علاقه شدید خود را نسبت به موسیقی نشان داده بود اما پول کافی برای خرید آلت موسیقی نداشت و با کمبود امکانات برای خود ساز می‌ساخته، والدین او به این علاقه فرزندشان پی برده بودند. از این رو پدرش با پوست بز دایره‌ای (قاوال) برای فرزندش می‌سازد و مقدمه هنرنمایی این وی از همان دوران کودکی فراهم می‌شود.

با شروع آوازخوانی عالیم والدینش به او پیشنهاد می‌کنند که در یک مدرسه موسیقی تحصیل نماید. با تو جه به اتفاقی که در سن ۱۴ سالگی برای وی رخ داده بود ثابت کردن توانایی و استعدادش به دیگران کمی دشوار بود: در هنگام اجرای کنسرت موسیقی محلی تماشاچیانی که در آنجا بودند فکر می‌کردند که عالیم آلت موسیقی را به‌طور درست و به سبک سنتی در دست نگرفته‌است که خنده آن‌ها موجب فرار عالیم از صحنه کنسرت شد.

با وجود این عقب‌نشینی والدینش اصرار در ایستادگی وی داشتند و او با پشتکارش توانست در سن ۲۱ سالگی در مدرسه موسیقی شهر باکو بنام ثبت نام کند.

مدت این دوره تحصیلی ۴ سال بود که شامل تکنیک‌های مخصوص صدا و مقام و مجموعه آهنگ‌های کلاسیک آذربایجانی بود. هنگامی که عالیم آهنگ‌ها را با خودش می‌خواند اساتیدش آنقدر تحت تأثیر صدایش قرار گرفتند که عالیم را تشویق کردند ۲ سال زودتر در امتحانات نهایی شرکت کند ولی او با نپذیرفتن این موضوع اظهار می‌کرد که برای کامل کردن توانایی‌هایش به زمان بیشتری نیاز دارد. عالیم درک کرده بود که موسیقی برایش سرگرمی نیست بلکه یک ضرورت و نیاز برای بیان استعداد منحصر بفردش و عشق و علاقه شدیدش به موسیقی بود.

در سال‌های آخر تحصیلی عالیم تکنیک صدایش را درست کرد و به آسانی امتحانات نهایی را پشت سر گذاشت اما بعدها او به این نتیجه رسید که کیفیت صدایش اهمیت بسیار بالایی در جایگاهش در موسیقی مقامی دارد و اعتقاد داشت که تا آن لحظه احساسات و درک عمیق‌تری از مقام را به‌طور کامل نفهمیده‌است.

عالیم در سن ۲۲ سالگی نشان بزرگ خوانندگی (جابار قارایغدی اوغلی نشانی) را دریافت می‌کند و از محضر نوازندگان بزرگی همچون بهرام منصورف و حبیب بایرامف (نوازندگان مشهور تار) و نریمان علیف و آقا عبدالله‌اف نهایت استفاده را می‌برد. عالیم قاسم اف شاگرد حاجی بابا حسین اف بوده است.

دوران حرفه ای

عالیم قاسمف زمانی آوازخوانی را به‌طور رسمی شروع کرد که آذربایجان زیر سلطه شوروی بود و در این وضعیت از مقام و موسیقی سنتی هیچ حمایتی نمی‌شد، اجراها محدود بود. ضمن اینکه هنرمندان کمی موفق به حفظ تاریخ و سبک اجدادی خود شده بودند.

هرچند که افزایش شهرت عالیم با کاهش نفوذ اتحاد جماهیر شوروی همراه بود ولی عالیم در حرفه خود به صورت جهانی شناخته شد. او در سال‌های ۱۹۸۳ و ۱۹۸۷ جایزه هنر مدرن و سنتی در منطقه آسیای مرکزی یونسکو را از آن خود کرد.

در شرایطی سفر یک تبعه آذربایجانی به خارج از مرزهای شوروی امری نادر و غیرعادی بود کنسرتها و تورهای او یکی پس از دیگری هم در داخل کشور و هم درکشورهای دیگر مورد استقبال فراوان قرار می‌گرفتند.

وی با تامیلا اصلانوا(Tamilla Aslanova) ازدواج کرد ماحصل این ازدواج اولین دخترش بنام فرغانه بود که در سال ۱۹۸۰ به دنیا آمد و پس از آن دو فرزند دیگرش، پسری بنام قدیر و دومین دخترش بنام دل‌ربا به دنیا آمدند ولی با همه این تغییر و تحولات در زندگیش و از بین رفتن نفوذ خارجی‌ها (شوروی) از شهرها و تلویزیون، عالیم زندگی و موسیقی شخصی خود را ادامه می‌داد.

در سن ۲۷ سالگی و با بازی در نقش مجنون در اپرای لیلی و مجنون چشم‌ها را متوجه خود ساخت و سپس مدارج ترقی در آواز آذری را به نحوی پیمود که از وی به عنوان شایسته‌ترین جانشین خوانندگان صاحب نامی چون جبار قاریاغدی، سید و خان شوشینسکی یاد می‌شود.

عالیم قاسم اف از سال ۱۹۷۹ میلادی در مکتب آذربایجان شروع به کار کرده‌است و در سن سی و سه سالگی توانست نشان درجه یک هنری ازکشورش آذربایجان دریافت دارد.

سبک عالیم نه تنها در بخش موسیقی مقامی و سنتی آذربایجان رواج می‌یافت بلکه در سبک عاشق(Ashiq) و سبک حماسی روستایی با ریشه‌های آذربایجانی، ترکیه‌ای و منطقه آذری ایران نفوذ کرد. این سبک شاگردان سایر استادان را نیز تحت تأثیر قرار داد و اعتبار منحصر بفرد جایگاه عالیم به حدی بالا رفت که نصرت فاتح علی خان که در بیان این موضوع می‌گوید: «وقتی من موسیقی و کنسرت عالیم را تماشا کردم بسیاری از درهای بسته برایم باز شد و پاسخ بیشتر سوالهایم داد شد.»

طرز بیان و سبک سنتی مقام که عالیم ارائه می‌داد در موفقیتش خیلی مؤثر و کارا بود. او می‌دید که بهترین را نمایش و اجرای موسیقی مقامی در مقابل تماشاچیان و ایجاد یک بستر مناسب در این مقطع زمانی این روش است.

به همین ترتیب عالیم با سبک آوازخوانی و صدایش و با معرفی نواهای تازه ای از قبیل نقاره(nagara)، بالابان(double-reeded balaban)، کلارینت(clarinet) و نوعی طبل فلزی (metal-bodied drum) در دستگاه‌های مقامی انقلابی به پا کرد. بعلاوه او با دانستن و آگاهی به نوآوری، در انتخاب اعضای گروهش و شاگردانش نوازندگان باتجربه را با جوانترها تمرین می‌داد زیرا اعتقاد داشت آن‌ها پرانرژی تر هستند.

در دهه ۱۹۹۰ شاهد کنسرت‌های متعددی در سطح گسترده در کشورهای ایران، برزیل و ایالات متحده و سراسر اروپا بودیم.

موسیقی و سبکی که عالیم در اروپا و آمریکای شمالی به نمایش گذاشت بسیار مورد استقبال قرار گرفت. در یکی از این کنسرتها، وقتی برای شرکت در فستیوال موسیقی کلاسیک به فرانسه رفته بود به‌طور تصادفی جف بوکلی ملاقات کرد که این دیدار باعث ایجاد همکاری بین آن‌ها می‌گردد.

بوکلی تماشاچی موسیقی عالیم بود و آن‌ها یک قطعه موسیقی بنام "What Will You Say"باهم اجرا کردند که به‌طور زنده از برنامه بوکلی پخش گردید.

اعلام استقلال آذربایجان از اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۸۹ اهمیت و اعتبار فرهنگ آذری هنرمندان را افزایش داد که این عامل باعث شد که هم سبک مقامی و هم عالیم قاسم اف در سطح بین‌المللی شناخته تر شوند. عالیم در سال ۱۹۹۳ به عنوان هنرمند مردمی آذربایجان نامیده می‌شود و در سال ۱۹۹۹جایزه IMC یونسکو (که به جایزه نوبل موسیقی مشهور است) را به دلیل شناساندن موسیقی «مقامی» آذربایجان با عنوان بهترین خواننده، از آن خود کرد. جایزه ای که قبل از او به کسانی چون نصرت فاتح علیخان، فون کارایان، شوستاکوویچ، برنشتاین، راوی شانکار و … تعلق گرفته‌است.

تورها و کنسرتهای گسترده عالیم و پیشرفتش در موسیقی مقامی باعث شد که سازمان یونسکو در سال ۲۰۰۳ موسیقی مقامی آذربایجان را به عنوان شاهکار آواز خوانی و میراث مردمی و موسیقی سنتی قدیمی قرن شد و این عاملی شد که عالیم در حفظ و ترویج موسیقی مقامی مصمم تر گردد. او در اولین فرصت موسیقی خود را برای اولین بار در سطح بین اللملی ضبط و منتشرکرد. در سال ۱۹۹۶ با همکاری برادران منصورف (Mansurov) و بدنبال آن با آلبوم‌های "Art of the Mugham" و" Legendary Art of Mugham " در سال ۱۹۹۸ ارائه مقام کلاسیک به سبک خودش را آغاز کرد.

معرفی کردن فرغانه

فرغانه قاسم اف دختر عالیم قاسم اف که یک کارآموز عاشق مقام بود در سن ۱۶ سالگی به‌طور غیررسمی با پدرش تمرین می‌کرد. در سن ۲۰ سالگی او یک آواز خوان کامل و بسیار خوبی شد و عالیم دخترش را به گروهش معرفی کرد. در سال ۱۹۹۷ فرغانه اولین اجرای خود را در آهنگی بنام Getme Getme با همخوانی پدرش انجام داد.

در آلبوم بعدی عالیم تصمیم گرفت که آهنگ Bağışla Meni را وقف نصرت فاتح علیخان کند و انتشار این موضوع دستاورد بزرگی برای عالیم در اولین انتشار جهانی آثارش در بین شنودگان غربی و موفقیتش در مقابل منتقدان بود.

هدف او ارتباط دوباره نسل جوان با موسیقی مقامی بود ودر این راه از انجام هیچ کاری مضایقه نمی‌کرد. موسیقی عالیم نه تنها برای بخش اسلامی-سنتی مردم آذربایجان جذاب بود بلکه در بین تعداد زیادی شنوندگان موسیقی مدرن نیز محبوبیت خاصی داشت.

عالیم در مورد افزایش موسیقی مقامی در بین قشر جوان می‌گوید: «بعضی وقتها جوانان بعد از کنسرتها نزد من آمده به من تبریک می‌گفتند من از خوشحالی پر درمی‌آوردم، احساس خیلی خوبی به من دست می‌دهد وقتی می‌توانم احساسات درونی آنها نسبت به موسیقی را در دوران جوانی بیدار کنم در حالیکه می‌دانم درک موسیقی مقامی در دوران جوانی آسان نیست.»

در سال ۱۹۹۷ عالیم آلبوم هنر مقام و در سال ۲۰۰۷، "Spiritual Music of Azerbaijan"را منتشر ساخت و فرصتی یافت تا در سال ۲۰۰۵ کنسرتی بنام پروژه جاده ابریشم هنرنمایی کنداین کنسرت با هدف ترویج فرهنگ‌های چند ملیتی و مبادلات فرهنگی میان شرق و غرب برگزار گردید.

روزنامه نیویورک تایمز با توجه به عملکرد خاص و تواناییی‌های ویژه عالیم، نقش مالیک منصورف و رئوف اسلامف را در کنار عالیم در این کنسرت بسیار پررنگ جلو داده بود.

عالیم کنسرتهای زیادی را در سراسر اروپا با همکاری دخترش برگزار کرد و در همه دعوتهایی که از او برای شرکت و هنرنمایی در جشنواره‌های موسیقی اصیل کشورهایی مانند مصر و فرانسه به عمل می‌آمد عملکردهایش فارغ از محل و مکان اجرا همیشه با تحسین و تشویق منتقدان همراه بود.

دیدگاه‌ها

عالیم قاسیم اف معتقد است:اگر من قدر صدایم این نعمت خداوندی را نمی‌دانستم و شب و روز تمرین نمی‌کردم این صدا خیلی وقت پیش مرا ترک می‌کرد. من تا زمانیکه لازم نشده حنجره ام را نفروخته‌ام حتی شده با دوستانم به خاطر یک دهن آواز خواندن دشمن شده‌ام، اما حنجره‌ام را نفروخته‌ام. خب حنجره‌ام هم اگر مرد باشد مرا نمی‌فروشد.

· برای آوازخوانی باید در انسان حالتی ایجاد شود، آن حالت درونی را امروز ابزارهایی مانند کامپیوتر، تلفن و خیلی نمادهای زندگی امروزی از انسان گرفته‌اند.

· تأثیر یک موزیسین از مردم به معنای کار پاپ صرف نیست بلکه از واکنش‌های مردم می‌توان تصمیم گرفت که چگونه اثر خود را اصلاح کنیم.

· موسیقی اگر برون رفت از حالتی جماد در انسان‌ها باشد می‌تواند در روحشان تأثیر داشته باشد.

· بداهه کاری در واقع خلق هنر در لحظه است و آنقدر هنرمند باید رها شود که بتواند اثری این را به دور از کلیشه‌های سابقش تولید کند.

پیوند به بیرون
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ عالیم قاسمف موجود است.


This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.