موسیقی کلاسیک
موسیقی کلاسیک (به انگلیسی: classical music، به فرانسوی: musique classique) اصطلاحی عام است که به موسیقی هنریِ اروپا اطلاق می‌شود. آغازِ این موسیقی را از سده‌های میانه در حدود سال ۵۰۰ میلادی می‌دانند.
| دوره‌ها، اعصار و جنبش‌های موسیقی کلاسیک غرب | |
|---|---|
| دوران اولیه | |
| قرون وسطی | ۵۰۰–۱۴۰۰ |
| * آرس کهن | ۱۱۷۰–۱۳۱۰ |
| رنسانس | ۱۴۰۰–۱۶۰۰ |
| دوران قواعد مشترک | |
| باروک | ۱۶۰۰–۱۷۵۰ |
| گالانت | ۱۷۲۰–۱۷۸۰ |
| کلاسیک | ۱۷۳۰–۱۸۲۰ |
| * مکتب مانهایم | ۱۷۴۰–۱۷۷۰ |
| رمانتیک | ۱۷۸۰–۱۹۱۰ |
| قرن بیستم و اوایل دوره قرن بیست‌و‌یکم | |
| عصر مدرن | ۱۸۹۰–۱۹۵۰ |
| جنبش امپرسیونیستی | ۱۸۹۰–۱۹۲۵ |
| جنبش اکسپرسیونیستی | ۱۹۰۸–۱۹۲۵ |
| * دومین مکتب وین | ۱۹۰۰–۱۹۶۰ |
| عصر پست‌مدرن/معاصر | ۱۹۳۰– اکنون |
| * جنبش مینیمالیستی | ۱۹۶۵– اکنون |
دوره‌های موسیقی کلاسیک
موسیقی کلاسیک را ازنظر سبک و تحوّل تاریخی آن به چند دورهٔ کوچک‌تر تقسیم کرده‌اند:
۱. دوره سده‌های میانه (قرون وُسطی)
این دوره با سقوط امپراتوری روم شروع و تا رنسانس در اروپا ادامه می‌یابد. این دوره، دورهٔ شروع و آغازین گام‌های موسیقی کلاسیک است.
۲. دوره رنسانس
در این دوره، که شامل سال‌های ۱۴۰۰ تا ۱۶۰۰ م می‌شود، موسیقی کلاسیک به‌طور عمده در ایتالیا شکل گرفت و بیشتر قطعات آثار آوازی هستند.
۳. دورهٔ باروک
این دوره از سال ۱۶۰۰ م شروع می‌شود و تا حدود ۱۷۵۰ م ادامه می‌یابد. لغتِ باروک در عالم هنر (نه فقط موسیقی) معادل استادانه زینت دادن یا ماهرانه درست کردن به‌کار می‌رود که از مشخصات بارز هنر این سال‌ها بوده‌است.
موسیقی این دوره، همانند سایر هنرهای هم‌عصر خود، بیانگر اشرافیت و قدرت حکومت‌های اروپایی بوده‌است. نیاز کلیسا برای جذاب‌تر کردن نیایش نیز در گسترش این سبک تأثیر بسیاری داشته‌است.
یکپارچگی در حالت موسیقی از ویژگی‌های موسیقی این دوره است. از معروف‌ترین موسیقی‌دانان این سبک می‌توان باخ و ویوالدی را نام برد.
۴. دورهٔ کلاسیک
دورهٔ کلاسیک سال‌های ۱۷۳۰ تا ۱۸۲۰ م را شامل می‌شود.
قرن هجدهم مصادف بود با جریان روشن‌فکری یا آزادی اندیشه از بند خرافات، که در آن طغیانی علیه متافیزیک و به نفع احساسات معمولی و روانشناسی تجربی و عملی، علیه آیین و مراسم تشریفاتی اشرافی و به نفع زندگی طبیعی و ساده، علیه خودکامگی و به نفع آزادی فردی، علیه امتیازات و حق ویژه و به نفع حقوق مساوی مردم و تعلیم و تربیت همگانی صورت گرفت. در این دوره، برای اولین بار در موسیقی، این فکر ظهور کرد که موسیقی در حقیقت همانند دیگر هنرها مقصود و هدفی ندارد، بلکه صرفاً به‌خاطر خودش وجود دارد؛ یعنی موسیقی برای خودِ هنر موسیقی موجودیت می‌یابد. پس از دورهٔ کلاسیک با هنر موسیقی برپایهٔ ایدهٔ «هنر به‌خاطر هنر (هنر برای هنر)» برخورد می‌شد.
هنر در این دوران، بیشتر متوجه سادگی است تا تزئینات ماهرانهٔ دوران باروک، ولی درزمینهٔ موسیقی، این رویکرد به‌عکس اتفاق می‌افتد. برخلاف دورهٔ باروک، در دوران کلاسیک، حالت‌های مختلف و متضادی در ارائهٔ احساس در موسیقی وجود دارد. بافت موسیقی کلاسیک نیز بیشتر هوموفونیک است تا پلی‌فونیک. از هنرمندان برجستهٔ این دوره می‌توان از هایدن، موتزارت ، بتهوون و گلوک نام برد.
۵. دورهٔ رمانتیک
.jpg.webp)
سبک رمانتیک سال‌های ۱۸۲۰ تا ۱۹۱۰ م را شامل می‌شود. در این دوره، احساسات نقش بسزایی در موسیقی پیدا می‌کند. موسیقی در این دوره به‌صورت ابزاری در دست آهنگساز برای مطرح کردن احساسات شخصیِ اوست.
توبای واگنر یکی از سازهای بادی برنجی است که در دورهٔ ریشارد واگنر به سازهای بادی اضافه شد، که بعدها نیز در سمفونی شماره ۷ آنتون بروکنر و بالهٔ دریاچه قو از چایکوفسکی نیز مورد استفاده قرار گرفت. معروف‌ترین آهنگسازان و موسیقی‌دانان این سبک فردریک شوپن، فرانتس لیست و فلیکس مندلسون هستند.[1]
۶. دوره مدرن (قرن بیستم)
این دوره را دورهٔ مدرنیسم یا نوگرایی موسیقی کلاسیک می‌دانند. آهنگسازان این دوره هرچه بیشتر سعی کردند تا کارهای خود را از سبک‌های گذشته متمایز و از باورها و قانون‌های گذشته عبور کنند.
۷. دوره معاصر
موسیقی معاصر از سال ۱۹۷۰ م آغاز شده‌است و تاکنون ادامه دارد. آهنگسازان معاصرِ کلاسیک بیشتر به ساختن موسیقی مینیمال و آوانگارد روی آورده‌اند.
نمودار دورهٔ زمانیِ آهنگسازان و سبک آنان
| دورهٔ قرون وسطیٰ
(۵۰۰–۱۴۰۰ م) |
دورهٔ رنسانس
(۱۴۰۰–۱۶۰۰ م) |
دورهٔ باروک
(۱۶۰۰–۱۷۵۰ م) |
دورهٔ کلاسیک
(۱۷۳۰–۱۸۲۰ م) |
دورهٔ رمانتیک
(۱۸۲۰–۱۹۱۰ م) |
دورهٔ مدرن
(۱۹۱۰–۱۹۷۵ م) |
دورهٔ معاصر
(۱۹۷۵-اکنون) |
|---|---|---|---|---|---|---|
| هیلدگارد بینگنی | پالسترینا | کلودیو مونته‌وردی | یوزف هایدن | لودویگ فان بتهوون | کلود دبوسی | جان کیج |
| ادم دو لا ال | ژوسکن د پره | هنری پرسل | کریستف ویلیبالد گلوک | نیکولو پاگانینی | آرنولد شونبرگ | گئورگ لیگتی |
| توماسو آلبینونی | ولفگانگ آمادئوس موتسارت | جواکینو روسینی | موریس راول | پی‌یر بولز | ||
| آنتونیو ویوالدی | لودویگ فان بتهوون | فرانتس شوبرت | بلا بارتوک | کارل هاینز اشتوکهاوزن | ||
| دومنیکو اسکارلاتی | هکتور برلیوز | ایگور استراوینسکی | آروو پرت | |||
| یوهان سباستیان باخ | فلیکس مندلسون | الکساندر اسکریابین | فیلیپ گلس | |||
| جرج فردریک هندل | فردریک شوپن | سرگئی پروکفیف | ||||
| روبرت شومان | دمیتری شوستاکوویچ | |||||
| فرانتس لیست | پل هیندمیت | |||||
| ریشارد واگنر | الیویه مسیان | |||||
| جوزپه وردی | آنتون وبرن | |||||
| آنتون بروکنر | آلبان برگ | |||||
| یوهانس برامس | پل هیندمیت | |||||
| کامی سن-سانس | آرون کوپلند | |||||
| ژرژ بیزه | ||||||
| پیوتر ایلیچ چایکوفسکی | ||||||
| آنتونین دورژاک | ||||||
| ادوارد گریگ | ||||||
| نیکلای ریمسکی-کورساکف | ||||||
| جاکومو پوچینی | ||||||
| گوستاو مالر | ||||||
| ریشارد اشتراوس |
نمودار فرم در دوره‌های موسیقی کلاسیک[2]
| دورهٔ قرون وسطیٰ | دورهٔ رنسانس | دورهٔ باروک | دورهٔ کلاسیک | دورهٔ رمانتیک | دورهٔ مدرن | دورهٔ معاصر |
|---|---|---|---|---|---|---|
| کنسرتو گروسو | سمفونی | سمفونی | سمفونی | |||
| کنسرتو | کنسرتو | کنسرتو | کنسرتو | |||
| سونات | سونات | سونات | سونات | |||
| سونات تریو | کوارتت زهی | کوارتت زهی | کوارتت زهی | |||
| رقص | سوئیت | سوئیت | سوئیت | |||
| پوئم سمفونیک | پوئم سمفونیک | |||||
| اوورتور | اورتور | |||||
| اپرا | اپرا | اپرا | اپرا | |||
| مس | مس | مس | مس | مس | ||
| اوراتوریو | اوراتوریو | اوراتوریو | اوراتوریو | |||
| کانتات | کانتات | کانتات | کانتات | |||
| فوگ | ||||||
| موسیقی الکترونیک | ||||||
| مادریگال | سرود تصنیعی | سرود تصنیعی | ||||
| قطعه به مناسبت | قطعه به مناسبت | |||||
| سرودهای گرگوریایی |
تحول سازبندی
مثال‌هایی از سیر تحول سازبندی در دوره‌های مختلف موسیقی کلاسیک.[3]
| خانوادهٔ سازها | (دورهٔ باروک)
یوهان سباستیان باخ (کنسرتوی براندنبورگ) |
(دورهٔ کلاسیک)
یوزف هایدن (سمفونی شماره ۱۰۴) |
(دورهٔ رمانتیک)
هکتور برلیوز (سمفونی فانتاستیک) |
(دورهٔ مدرن)
ایگور استراوینْسکی (بالهٔ پرستش بهار) |
|---|---|---|---|---|
| بادی‌های چوبی | یک فلوت
یک ابوا |
دو فلوت
دو ابوا دو کلارینت دو فاگوت |
یک پیکولو
دو فلوت دو ابوا چهار کلارینت چهار فاگوت |
دو پیکولو
سه فلوت یک فلوت آلتو چهار ابوا دو کُر آنْگْله دو کلارینت پیکولو پنج کلارینت دو کلارینت باس چهار فاگوت دو کنترفاگوت |
| بادی‌های مسی | یک ترومپت | دو کُر
دو ترومپت |
چهار کُر
دو ترومپت دو کُرنِت سه ترومبون دو توبا |
هشت کُر
یک ترومپت پیکولو چهار ترومپت یک ترومپت باس سه ترومبون دو توبای تنور دو توبای باس |
| سازهای کوبه‌ای | دو تیمپانی | چهار تیمپانی | شش تیمپانی
طبل بزرگ سنج گوئیرو | |
| زهی‌ها | ده تا بیست ساز زهی | سی تا سی و پنج ساز زهی | شصت تا شصت و پنج ساز زهی | شصت تا هفتاد و پنج ساز زهی |
| سازهای دیگر | هارپسیکورد | دو هارپ |
جستارهای وابسته
نگارخانه
.jpg.webp)
.jpg.webp)
پانویس
- «موسیقی رمانتیک». گفتگوی هارمونیک. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۳ آوریل ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۲۶ دسامبر ۲۰۱۷.
- «سبک‌شناسی». موسیقی فارابی.
- ریچارد ال. وینک، ترجمهٔ پرویز منصوری (۱۳۶۶). چگونه خوب بشنویم. تهران: کتاب زمان. ص. ص ۲۸۴.
منابع
پیوند به بیرون
 |
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ موسیقی کلاسیک موجود است. |
موسیقی | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| تاریخ موسیقی |
| ||||
|
| ||||
| |||||
| آموزش و مطالعه |
| ||||
| تولید | |||||
Cultural and regional genres |
| ||||
| مستقل | |||||
| فهرستها |
| ||||
| موضوعات مرتبط |
| ||||
| |||||
| تاریخ |
| |
|---|---|---|
| پیدایش |
| |
| فرهنگ غربی |
| |
| فلسفه غرب |
| |
| مذهب |
| |
| قانون | ||
| مرتبط | ||
