عباس سعیدی رضوانی

دکتر عباس سعیدی رضوانی (زاده:۱۳۰۶ مشهد - درگذشت:۳۰ مرداد ۱۳۷۱)، محقق و جغرافی‌دان برجسته ایرانی، استاد جغرافیا و رئیس دانشکده ادبیات و علوم انسانی دکتر علی شریعتی دانشگاه فردوسی مشهد طی سال‌های ۱۳۵۴ تا ۱۳۵۸ [1] و رئیس کتابخانه آستان قدس رضوی در سال ۱۳۵۸ بود.[2]

عباس سعیدی
متولد	۱۳۰۶ مشهد
درگذشت	سی ام مرداد ۱۳۷۱
گورستان	حرم امام رضا، صحن آزادی، غرفه ۲۴ مشهد
تابعیت	ایران
نهادها	دانشکده ادبیات و علوم انسانی دکتر علی شریعتی دانشگاه فردوسی مشهد مؤسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی

تحصیلات

• کارشناسی تاریخ و جغرافیا، دانشکده ادبیات، دانشگاه تهران ۱۳۳۰
• کارشناسی ارشد جغرافیا، دانشگاه ویسکانسین-مدیسون، آمریکا، ۱۳۳۶[3]
• دکترای جغرافیا، دانشگاه پاریس، فرانسه، ۱۳۵۰[4]

سوابق

وی بعد از اتمام تحصیلات خود در دوره ابتدائی و متوسطه در سال ۱۳۲۶ از دانشسرای مقدماتی مشهد فارغ التحصیل شد و به شغل معلمی مشغول گردید[5] و نیز در این زمان در تألیف کتب درسی تاریخ و جغرافیا همکاری می‌کرد. در سال ۱۳۳۱ با همکاری دوستان «آموزشگاه شبانه بهار» را دایر کرد. پس از چند سال تدریس برای ادامه تحصیل به آمریکا مسافرت کرد و در سال ۱۳۳۶ موفق به دریافت فوق لیسانس از دانشگاه ویسکانسین-مدیسون آمریکا شد[5] و بعد از بازگشت به ایران به ریاست تربیت معلم خراسان منصوب شد.

بعد از تأسیس دانشکده ادبیات در مشهد عضو هیأت علمی گروه جغرافیای این دانشکده شد و علاوه بر تدریس، تصدی امور اداری دانشکده را هم عهده‌دار گردید. در سال ۱۳۴۸ برای ادامه تحصیل عازم فرانسه شد و در سال ۱۳۵۰ با دفاع از رساله خود که در زمینه کشت و صنعت چغندر قند خراسان تهیه کرده بود موفق به اخذ درجه دکترا در جغرافیای انسانی از دانشگاه پاریس شد[5] و پس از بازگشت به ایران معاونت آموزشی دانشکده را درسال‌های ۱۳۵۳ تا ۱۳۵۴ به عهده گرفت و در سال‌های ۱۳۵۴ تا ۱۳۵۸ به ریاست دانشکده ادبیات و علوم انسانی دکتر علی شریعتی دانشگاه فردوسی مشهد منصوب گردید و در سال ۱۳۵۸ بازنشسته شد ولی تا آخرین سال‌های عمر به تدریس در دانشکده ادبیات و فعالیت‌های علمی و پژوهشی در زمینه‌های مختلف جغرافیایی و اسلامی مشغول بود.

پس از انقلاب به‌طور داوطلبانه در حوزه‌های علمی و فرهنگی همکاری کرد که در ذیل به برخی از آنان اشاره می‌شود:

• کمک به تأسیس کمیته امداد امام خمینی در مشهد
• همکاری در تأسیس بنیاد شهید مشهد
• عضویت در شورای فرهنگی آستان قدس رضوی
• اولین سرپرست کتابخانه آستان قدس رضوی (پس از انقلاب) در سال ۱۳۵۸ و از وقف کنندگان عمده کتاب به این کتابخانه.
• مؤسس و مدیر عامل مؤسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی از سال ۱۳۶۲ تا پایان عمر
• عضو هیأت امنای کتابخانه آستان قدس رضوی از سال ۱۳۵۹
• عضو هیأت امنای کتابخانه و موزه ملی ملک از سال ۱۳۶۵

کتاب‌شناسی

کتاب‌ها

• «کتاب‌های درسی تاریخ و جغرافیای اول تا پنجم دبیرستان(پنج جلد)» (با همکاری دو تن از دبیران دبیرستان‌های مشهد)، مشهد: انتشارات وزارت فرهنگ، ۱۳۳۰ تا ۱۳۳۴
• «ژاپن؛ بحثی درباره مردم و سرزمین ژاپن»، مشهد: انتشارات کتابفروشی باستان، آذر ۱۳۴۳
• «سرخس دیروز و امروز»، مشهد: انتشارات توس، شهریور ۱۳۵۴
• «بینش اسلامی و پدیده‌های جغرافیایی؛ مقدمه‌ای بر جغرافیای سرزمین‌های اسلامی»[6]، مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی، ۱۳۶۸. (این کتاب به زبان انگلیسی با نام «Islamic Ideology & Geographical Phenomena» توسط Islamic Research Foundation of Astan Quds Razavi ترجمه و چاپ شده‌است.)[7]
• «گزیده‌ای از مقالات جغرافیایی»، مشهد: مؤسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی، مرداد ۱۳۷۲
• Saidi-Rezvani, Abbes (۱۹۷۱), “La production du sucre dans la vallée de Meched”, thèse pour le doctorat de 3 cycle, Université de Paris, Faculté des lettres et sciences humaines

مقاله‌ها

1. اهمیت آمارگیری در مطالعات اجتماعی و اقتصادی، مجله هیرمند، ۱۳۴۳
2. جغرافیای شهری، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد/ شماره اول/ سال اول، بهار ۱۳۴۴
3. جغرافیای شهر مشهد، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد/ شماره دوم و سوم/ سال اول، تابستان و پاییز ۱۳۴۴
4. جغرافیای شهر مشهد و نیشابور (اثر لاکهارت)، مجله دانشکده ادبیات دانشگاه مشهد، پاییز ۱۳۴۴
5. مشهد، ضمیمه شماره ۲-۳ از دوره دوم/ مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد، ۱۳۴۵
6. سیر هنر کاشی سازی، نامه آستان قدس رضوی/ شماره سوم/ دوره هفتم، بهمن ۱۳۴۶
7. جغرافیای نیشابور، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد/ شماره ۴/ سال سوم، زمستان ۱۳۴۶
8. انقلاب صنعتی و چهره جغرافیایی جهان، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد/ شماره اول/ سال هشتم، بهار ۱۳۵۱
9. نگاهی به ویژگی‌های ژاپن امروز، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد/ شماره دوم/ سال هشتم، تابستان ۱۳۵۱
10. سرآغازی بر پژوهش جغرافیایی شمال غربی خراسان، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد/ شماره دوم/ سال دهم، تابستان ۱۳۵۳
11. تحول پذیری جمعیت سرخس، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد/ شماره سوم/ سال دهم، پاییز ۱۳۵۳
12. نگاهی به ویژگی‌های انسانی شمال خراسان، مجموعه سخنرانی‌های نخستین سمینار مسائل جغرافیای ناحیه‌ای ایران- مشهد، ۱۳۵۴
13. نظری به انسان به عنوان پدیده حغرافیایی، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد/ شماره دوم/ سال یازدهم، تابستان ۱۳۵۴
14. پژوهشی در کیفیت مهاجرت‌های روستایی شمال خراسان، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد/ شماره چهارم/ سال یازدهم، زمستان ۱۳۵۴
15. ویژگی‌های جغرافیایی ناحیه کوهسرخ کاشمر، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد/ شماره دوم/ سال سیزدهم، تابستان ۱۳۵۶
16. جغرافیای جهل، مجموعه مقالات سمینار جغرافیای جمهوری اسلامی ایران (مشهد-۱۶ تا ۲۰ اردیبهشت ۱۳۶۴)/ شماره یک، ۱۳۶۴
17. مروری بر فلسفه مهاجرت‌های انسانی، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی/ شماره اول/ سال اول، تابستان ۱۳۶۵
18. مقدمه‌ای بر جغرافیای کشورهای اسلامی، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، زمستان ۱۳۶۵
19. بینش اسلامی و مناظر جغرافیایی (۶ مقاله)، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی/ شماره‌های ۶ تا ۱۱، ۱۳۶۵-۱۳۶۶
20. کاربرد جغرافیا یا جغرافیای کاربردی، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی/ شماره ۱/ سال سوم، تابستان ۱۳۶۷
21. پدیده‌های جغرافیایی و بینش اسلامی؛ نمونه شهرک حضرت ابوالفضل (ع)، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی/ شماره ۲۰، بهار ۱۳۷۰
22. نگرشی تازه به انسان و فضاهای جغرافیایی، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، تابستان ۱۳۷۰

پانویس

1. «روسای دانشکده از بدو تاسیس تا کنون». وبگاه دانشگاه فردوسی مشهد. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ مه ۲۰۱۱.
2. «زندگینامه واقفین عمده کتاب به کتابخانه مرکزی». وبگاه کتابخانه آستان قدس رضوی.
3. "لیست دانش آموختگان رشته جغرافیا از دانشگاه ویسکانسین-مدیسون" (PDF). Archived from the original (PDF) on 3 December 2016. Retrieved 27 April 2011. نام عباس سعیدی رضوانی (SAIDI REZVANI, ABBAS) در صفحه ۸ جزو دانش آموختگان سال ۱۹۵۷ آمده‌است. وبگاه دانشگاه ویسکانسین-مدیسون line feed character in |نقل قول= at position 92 (help)
4. «دکتر عباس سعیدی رضوانی (». مجله آینده. سال نوزدهم، فروردین تا خرداد ۱۳۷۲. ص. ۲۳۸. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
5. «زندگی‌نامه واقفین عمده کتاب به کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی». سازمان کتابخانه‌ها و موزه‌های آستان قدس رضوی. دریافت‌شده در ۱ مه ۲۰۱۱.
6. "کتاب بینش اسلامی و پدیده‌های جغرافیایی". وبگاه Amazon.com.
7. "ترجمه کتاب بینش اسلامی و پدیده‌های جغرافیایی به انگلیسی". وبگاه مؤسسه Al Murtaza Islamic Foundation.

منابع

• «یادنامه به مناسبت چهلمین روز درگذشت شادروان دکتر عباس سعیدی رضوانی»، معاونت فرهنگی آستان قدس رضوی، مهرماه ۱۳۷۱
• «گزیده‌ای از مقالات جغرافیایی؛ یادنامه اولین سالگرد فقدان دکتر عباس سعیدی رضوانی»، مشهد: مؤسسه چاپ و انتشارات آستان قدس رضوی، ۱۳۷۲
• «ره کاران؛ سوکنامه ناموران فرهنگی و ادبی ۱۳۸۱ -۱۳۰۴»، ایرج افشار، به کوشش: محمود نیکویه، انتشارات قطره، تهران، چاپ اول، ۱۳۸۳. رده کنگره: ۲ن۷ الف/۱۸۸۶ CT شابک: ۹۶۴-۳۴۱-۲۷۴-۱
• وبگاه دانشکدهٔ ادبیات و علوم انسانی دکتر علی شریعتی
• لیست مقالات پایگاه مجلات تخصصی نور