علوان الشویع
علوان الشویع خوانندهٔ اهل اهواز[1] بود و مبدع سبک آواز عربی علوانیه[2] است که به نام او معروف شد.[3] سبک علوانیه از مرزهای خوزستان و ایران فراتر رفت[4] و در عراق، بحرین و کویت نیز رواج یافت.
| علوان الشویع | |
|---|---|
 علوان الشویع پایه‌گذار سبک موسیقی علوانیه | |
| زادهٔ | ۱۲۷۳ عبدالخان اهواز |
| مدفن | بهشت آباد قدیم اهواز |
| محل زندگی | اهواز روستای البهر |
| ملیت | ایران،عرب خوزستان |
| پیشه | شاعر و خواننده |
| سبک | موسیقی علوانیه |
| عنوان | علوان ابوشلش.علوان الشویع الگطرانی |
| مذهب | شیعه |
| همسر(ها) | كريدية |
| فرزندان | شلش/عامر/عبد |
| والدین | شویع |
هم اکنون هنرمندان و ترانه سرایان این کشورها این سبک را با نام «علوان اهوازی» می‌شناسند. علوان در این سبک، با نواختن ساز «رباب» که ساز سنتی خوزستان و جنوب عراق است، اشعاری از شاعران نامدار گذشته و حال را می‌خواند و همزمان با اجرا و ادای اشعار نام شاعر را ذکر می‌کرد.
زندگی
علوان در یکی از روستاهای عرب‌نشین خوزستان به نام عبدالخان به دنیا آمد. در دوران نوجوانی سخت علاقه‌مند به نوای حزن‌انگیز می‌شود. علوان از ابتدا ،با ساز ربابه که با دست خود ساخته بود شروع به نواختن کرد و آوازهای حزن‌انگیز ویا حماسی خود را که همراه با شعر های مناسب با زمان و اتفاقات آن زمان با موسیقی همراه می‌کند. او در دوران بزرگسالی بعداز اینکه پسر بزرگش شلش فوت شد به همراه همسر وفرزندانش عامر و عبد از روستای بهر مهاجرت ودر اهواز منطقه لشکر آباد کنونی و عامری و بعدها آسیه آباد ساکن شدند علوان از عشیره الگطارنه/بیت ارباط که بیشتر انها در عراق و بخش قابل توجهی از آنها درآبادان ومنطقه منیوحی ساکن هستند فرزندان وی عبد و عامر اکنون در اهواز ساکن میباشند ()
علوان در آوازهای خود بیشتر از اشعار حماسی و اخلاقی استفاده می‌کرد. او همچنین در آوازهایش مردم را به شجاعت، کرم، صبر، گذشت، صله‌ی‌رحم، پیکار با ظالم و یاری مظلوم دعوت می‌کرد.[5][6] علوان لحنی را خواند که در آن از تمام لحن‌های منطقه خوزستان استفاده شده است. او شروع به خواندن اشعار شاعران قبل از خود کرد. در این لحن، هم حالت موسیقی به کار برده می‌شود و هم یادی از شاعران گذشته می‌شود.[7]
سبک علوانیه
علوان با جمع آوری 4 لحن حیاوی و البنیه و العربیه و الشریفیه یک لحن جدید به وجود آورد که به نام علوانیه شناخته شد این نوع آواز بعد از مدتی، مورد استقبال عامه مردم و سایر هنرمندان قرار گرفت و به نام سراینده آن (علوان)، علوانیه نامگذاری شد. در ادبیات علوانیه، به نام شاعر یا گویندهٔ کلام، و زمانی که خواننده و نوازنده یکی است نیز اشاره می‌شود. امروزه علوانیه به آوازی توأم با آهنگ آرام و غمگین اطلاق می‌شود که تنها با ساز موسیقی ربابه نواخته می‌شود. این سبک از هنرهای عامه مردم عرب ایران به حساب می‌آید.[8] گفته می‌شود علی الرشداوی یکی از بزرگترین نوازندگان رباب بود که در زنده نگه داشتن لحن علوانی نقش مهمی داشت.
رواج علوانیه
در دوره شیخ خزعل موسیقی عربی خوزستان رونق و رواج فراوان یافت. خزعل افزون بر نوازندگان عرب محلی از گروههای موسیقی کشورهای عربی نظیر عراق، لبنان و مصر دعوت می‌کرد تا در کاخ‌های وی برنامه اجرا کنند. در دوره پهلوی موسیقی عربی دچار رکود شد. در دهه چهل شمسی «علوان ابوشلش» در اهواز پدیدار شد که ردیف‌ها و دستگاههای آوازی و انواع شعر مردم عرب خوزستان را می‌شناخت.
«علوانیه» با سبک آوازی «امیری» در مازندران مشابهت دارد. سبک علوانیه از مرزهای خوزستان و ایران فراتر رفت و در عراق و بحرین و کویت نیز رواج یافت. هم‌اکنون هنرمندان و ترانه‌سرایان این کشورها این سبک را با نام «علوان اهوازی» می‌شناسند.[9][10]
سبک آوازی علوانیه در بخش موسیقی «ریفی» قرار می‌گیرد. اکنون نیز در خوزستان، آوازخوانان بسیاری، سبک و شیوه علوان را دنبال می‌کنند. «حسان الگزار» در بخش «شاوور» شهرستان شوش دانیال یکی از افرادی بود که با این سبک ترانه سرایی می‌کرد. .[9] علوانیه موسیقی و آواز بسیار غمناک عربی محلی است که به نام مبدع آن علوان، «علوانیه» نامیده می‌شود. در «عتاب» نیز نوعی غم و اندوه احساس می‌شود ولی «ابوطلگه» یا «بسته» که هم به شکل فردی و اغلب به شکل جمعی خوانده می‌شود با شادی و گاه با رقص یا «طلگت اصبع» همراه است. ابزارهای موسیقی محلی عربی عبارتند از: مطبگ، ماصول، النای، العذابه، الطبله، الدف، الزنجاری، سچابیق، رباب، سنتور و دَمام.[11][12]
منابع
- «وب سایت هفته نامهٔ رضوان خوزستان». بایگانی‌شده از اصلی در ۶ ژوئیه ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۳۰ سپتامبر ۲۰۱۲.
- سایت ساتراپ توشهٔ ایران
- سایت شعر نو
- سایت خبری خوز نیوز
- اهل دیره، پژوهشی در فرهنگ عامه مردم عرب خوزستان، بنی سعید، عبدالامان، جلد دوم، نشر تراوا، ۱۳۸۸، صفحه ۸۶
- شعرنو
- خبرگزاری ایسنا خوزستان
- اهل دیره، پژوهشی در فرهنگ عامه مردم عرب خوزستان، بنی‌سعید، عبدالامان، جلد دوم، نشر تراوا، ۱۳۸۸، صفحه ۸۷
- «پایگاه رسمی انتشارات سوره مهر». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۶ فوریه ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱۷ ژانویه ۲۰۱۳.
- [نشریه: فرهنگ و هنر » مقام موسیقایی » مرداد و شهریور ۱۳۸۳ - شماره ۳۰ ]
- ویستا
- «کلینیک مدیریت و برنامه ریزی فرهنگی». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۷ دسامبر ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۶ ژانویه ۲۰۱۳.