فجایع آمونیوم نیترات

وقتی آمونیوم نیترات گرم می‌شود به گازهای غیر انفجاری اکسیژن، نیتروژن و بخار آب تجزیه می‌شود. با این حال، می‌تواند با تجزیه به اکسید نیتروژن و بخار آب، به صورت انفجاری تجزیه شود.[1] انبارهای پر از این مواد، به دلیل احتمال اکسیداسیون، می‌توانند یک خطر عمده آتش‌سوزی باشند و ممکن است منفجر شوند. همان‌طور که در فاجعه ۱۹۴۷ در تگزاس سیتی اتفاق افتاد و منجر به تغییر عمده ای در مقررات ذخیره‌سازی و حمل و نقل شد.

انواع انفجار

دو کلاس عمده از حوادث منجر به انفجارها وجود دارد:

• در حالت اول، انفجار با مکانیسم شوک منجر به انفجار می‌شود.
• در حالت دوم، انفجار ناشی از آتش‌سوزی است که به نیترات آمونیوم سرایت می‌کند و منجر به گسترش آتش‌سوزی و انفجار می‌شود.

انفجارهای بزرگ

در جدول زیر انفجارهای بزرگ ناشی از آمونیوم نیترات به ترتیب سال آورده شده‌اند:

کشور	شهر/مکان	تاریخ	کشته‌ها	حجم آمونیم نیترات	توضیحات
ایالات متحده آمریکا	گیبستون، نیوجرسی	۱۴ ژانویه ۱۹۱۶	۱	۱٫۸۱
پادشاهی متحد بریتانیای کبیر و ایرلند	فاورشام	۲ آوریل ۱۹۱۶	۱۱۵	۷۰۰
ایالات متحده آمریکا	Oakdale, Pennsylvania	۱۵ سپتامبر ۱۹۱۶	۶	۱٫۳۶
جمهوری وایمار	کنوروو	۲۶ ژوئیه ۱۹۲۱	۱۹	۳۰
Weimar Germany	لودویگسهافن	۲۱ سپتامبر ۱۹۲۱	۵۶۱	450 (out of 4500)
ایالات متحده آمریکا	Nixon, نیوجرسی (now ادیسون، نیوجرسی)	۱ مارس ۱۹۲۴	۲۰	۲
ایالات متحده آمریکا	ماسل شائولز، آلاباما	۱۹۲۵	۰
France	میرما	۵ اوت ۱۹۴۰	۰	۲۴۰
Belgium	تساندرلو	۲۹ آوریل ۱۹۴۲	۱۸۹	۱۵۰
ایالات متحده آمریکا	تگزاس سیتی، تگزاس	۱۶ آوریل ۱۹۴۷	۵۸۱	۲۰۸۶ + ۸۷۰
France	برست	۲۸ ژوئیه ۱۹۴۷	۲۹	۳۳۰۹
ایالات متحده آمریکا	پرسک آیل، مین	۲۶ اوت ۱۹۴۷	۰	۲۱۷
کانادا	سنت استیون، نیوبرانزویک	۱۹۴۷	۰	۳۶۰
-	دریای سرخ	۱۹۵۳	۰	۳۶۰۰
ایالات متحده آمریکا	رسبورگ، اورگن	۷ اوت ۱۹۵۹	۱۴	۴٫۱
ایالات متحده آمریکا	Traskwood, آرکانزاس	۱۷ دسامبر ۱۹۶۰	۰	۱۴۰–۱۸۰
Australia	تارووم	۳۰ اوت ۱۹۷۲	۳	۱۲
ایالات متحده آمریکا	کانزاس‌سیتی، میزوری	۲۹ نوامبر ۱۹۸۸	۶	23 (ANFO)
Papua New Guinea	Porgera Gold Mine	۲ اوت ۱۹۹۴	۱۱	80 (ANE)
ایالات متحده آمریکا	سرگانت بلوف، آیووا	۱۳ دسامبر ۱۹۹۴	۴
China	Xingping, شاآنشی	۶ ژانویه ۱۹۹۸	۲۲	۲۷٫۶
France	تولوز	۲۱ سپتامبر ۲۰۰۱	۳۱	۲۰۰–۳۰۰
Spain	کارتاخنا، اسپانیا	ژانویه ۲۰۰۳	۰		The fertilizer storage facility of Fertiberia held a self-sustained decomposition (SSD) fire in January 2003. The fire was controlled after most of the material was removed by mechanical means.
France	Saint-Romain-en-Jarez	۲ اکتبر ۲۰۰۳	۰	۳–۵
ایران	نیشابور	۱۸ فوریه ۲۰۰۴	۳۵۰		انفجار قطار باری نیشابور حامل (۵ واگن بنزین، ۱۰ واگن پنبه، ۱ واگن بنزین، ۹ واگن گوگرد، ۷ واگن کود نیترات آمونیوم، ۸ واگن گوگرد) در روز ۲۹ بهمن سال ۱۳۸۲ در نزدیکی ایستگاه خیام در ۱۷ کیلومتری نیشابور که به علت فرار ناگهانی و بدون راننده قطار رخ داد.[2]
Spain	Barracas	۹ مارس ۲۰۰۴	۲	۲۵
Romania	Mihăileşti, Buzău	۲۴ مه ۲۰۰۴	۱۸	۲۰
North Korea	Ryongchŏn	۲۲ آوریل ۲۰۰۴	۱۶۲
Spain	Estaca de Bares	۲۰۰۷	۰	۴۰۰
Mexico	مونکلووا	۱۰ سپتامبر ۲۰۰۷	۴۰	22 (ANFO)
ایالات متحده آمریکا	برایان، تگزاس	۳۰ ژوئیه ۲۰۰۹	۰		یک نیروگاه در برایان، تگزاس در ساعت ۱۱:۴۰ روز سی ژوئیه ۲۰۰۹ منفجر شد.[3][4]
ایالات متحده آمریکا	وست، تگزاس	۱۷ آوریل ۲۰۱۳	۱۵	۲۴۰
Australia	وایاندرا، کوئینزلند	۶ سپتامبر ۲۰۱۴	۰	۵۶
China	Port of Tianjin	۱۲ اوت ۲۰۱۵	۱۷۳	۸۰۰	انفجارهای تیانجین ۲۰۱۵: در تاریخ ۱۲ اوت ۲۰۱۵، حداقل دو انفجار به فاصله ۳۰ ثانیه از یکدیگر در یک پایانه نگهداری کانتینرها در بندر تیانجین در منطقه جدید بینهای شهر تیانجین چین رخ داد.[5][6] علت انفجار بلافاصله مشخص نشد، اما گزارش‌های اولیه به یک حادثه صنعتی اشاره داشتند.[6] رسانه‌های دولتی چین اعلام کردند که حداقل منشأ انفجار اولیه از کانتینرهای حامل مواد ناشناخته خطرناک متعلق به شرکت حمل و نقل روهای،[7] که یک شرکت متخصص در زمینه نگهداری مواد خطرناک است، بوده‌است.[5]
لبنان	بیروت	۴ اوت ۲۰۲۰	۱۳۵+	۲۷۵۰	انفجار در بندر بیروت در تاریخ ۴ اوت ۲۰۲۰ (۱۴ مرداد ۱۳۹۹) در بندر بیروت واقع در بیروت، پایتخت لبنان رخ داد و ساختمان‌های زیادی در منطقه اشرفیه را تخریب کرد. موج ناشی از انفجار باعث وارد شدن خسارات گسترده به ساختمان‌های اطراف محل انفجار شد.[8][9] تاکنون کشته شدن دستکم ۱۳۵ نفر و زخمی شدن حدود ۴۰۰۰ نفر بر اثر این انفجار تأیید شده‌است. بر اساس اعلام فرمانداری بیروت، بیشتر از ۳۰۰ هزار نفر بر اثر این حادثه بی‌خانمان شده‌اند.

جستارهای وابسته

• آنفو

منابع

1. "Beirut blast: How does ammonium nitrate create such devastating explosions?". Live Science. 5 August 2020. Retrieved 6 August 2020.
2. «بازخوانی انفجار قطار نیشابور با بیش از ۷۰۰ کشته و زخمی + فیلم». ایمنا. ۲۰۲۰-۰۲-۱۸. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۲-۱۸.
3. "Evacuation Lifted, Fire at Texas Chemical Plant Under Control". Fox News. July 30, 2009.
4. "El Dorado Chemical Company goes up in smoke!". 2009-08-03.
5. "Huge explosions in China's Tianjin port area kill 17, hurt 400". Yahoo! News. 13 August 2015. Retrieved 13 August 2015.
6. "China blasts: Casualties as Tianjin shipment blows up". BBC News. 12 August 2015. Retrieved 12 August 2015.
7. Graham-Harrison, Emma (12 August 2015). "Explosions in Chinese city of Tianjin kill at least 17 and injure hundreds". گاردین. Retrieved 12 August 2015.
8. «Large explosion rocks port area in Beirut, cause unclear». nbcnews. دریافت‌شده در ۴ اوت ۲۰۲۰.
9. «Massive explosion rips through Lebanon capital Beirut». aljazeera. دریافت‌شده در ۴ اوت ۲۰۲۰.

• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Ammonium nitrate disaster». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۶ اوت ۲۰۲۰.

فجایع آمونیوم نیترات