فریدریش بسل
فریدریش ویلهلم بسل (به آلمانی: Friedrich Wilhelm Bessel) ستاره شناسی آلمانی بود که جایگاه ارزنده ای در پیشرفت اخترشناسی موضعی داشت. این شاخه از دانش ستاره شناسی به تعیین مکان دقیق اجسام کیهانی می‌پردازد. بسل اختلافات منظر در محاسبه فاصله ستاره شماره ۶۱ پیکر آسمانی ماکیان (دجاجه) را به کار برد و نخستین کسی بود که فاصله ستاره‌ای جز خورشید را اندازه‌گیری کرد. بسل کار خود را با اندازه‌گیری فاصله بیش از پنجاه هزار ستاره پیگیری کرد و روش کارش زمینه لازم برای محاسبه دقیق اندازه جهان را فراهم کرد.
| فریدریش ویلهلم بسل | |
|---|---|
.jpg.webp) کریستیان آلبرخت ینسن, فریدریش ویلهلم بسل, ۱۸۳۹(Ny Carlsberg Glyptotek) | |
| زادهٔ | ۲۲ ژوئیهٔ ۱۷۸۴ میندن, Minden-Ravensberg (امروز آلمان) |
| درگذشت | ۱۷ مارس ۱۸۴۶ (۶۱ سال) کونیگسبرگ, پروس (امروز کالینینگراد, روسیه) |
| محل زندگی | پروس |
| ملیت | پروسی (آلمانی) |
| شناخته‌شده برای | تابع بسل بسل ۱۵۵۲ ۶۱ ماکیان بسل (دهانه) مبدأ (ستاره‌شناسی) تابع بسل-کلیفورد Stellar parallax Bessel ellipsoid (full list here) |
| جایزه(ها) | مدرک افتخاری: دانشگاه گوتینگن (۱۸۱۱) Lalande Prize (۱۸۱۱), (۱۸۱۶) مدال طلائی انجمن سلطنتی اختر شناسان (۱۸۲۹ و ۱۸۴۱) |
| پیشینه علمی | |
| رشته(های) فعالیت | اخترشناسی, ریاضیات, زمین‌سنجی |
| محل کار | دانشگاه کونیگسبرگ |
| دانشجویان دکتری | فریدریش ویلهلم ارگلاندر |
گاه‌شمار زندگی
در ۲۲ ژوئیه سال ۱۷۸۴ در میندن آلمان زاده شد.
۱۷۹۹ به عنوان منشی تازه‌کار در واحد کشتیرانی یک شرکت صادراتی کار خود را آغاز می‌کند و در اوقات فراغتش به مطالعه ریاضیات و ستاره شناسی می‌پردازد.
۱۸۰۴ مقاله‌ای را درباره ستاره دنباله‌دار هالی نوشته و آن را برای هاینریش البرس (۱۸۴۰–۱۷۵۸) ستاره شناس می‌فرستند. البرس چنان تحت تأثیر مقاله قرار می‌گیرد که بیدرنگ مقاله را چاپ و منتشر می‌کند. او همچنین بسل را به عنوان همکارش در رصدخانه لیلینتال در آلمان به کار می‌گمارد.
۱۸۰۸ دولت پروس بسل را مأمور ساختن نخستین رصدخانه بزرگ آلمان در کونیگسبرگ می‌کند و پس از دو سال به عنوان رئیس رصدخانه کونیگسبرگ آلمان منصوب می‌شود.
۱۸۱۳ کار ساختن رصدخانه کونیگسبرگ به پایان می‌رسد. بسل تا زمان مرگش همچنان ریاست آن را بر عهده دارد.
۱۸۳۸ بسل نشان می‌دهد که صورت فلکی ماکیان ۶۱ هر سال ظاهراً گرداگرد یک مدار بیضوی در حرکت است. او این را ناشی از حرکت زمین به دور خورشید می‌داند. با اندازه‌گیری حرکت ظاهری ستارگان که اصطلاحاً تغییر اختلاف منظر نامیده می‌شود روشی را ابداع می‌کند که از آن زمان تا کنون برای اندازه‌گیری فاصله ستاره‌های مجاور به کار برده می‌شود.
۱۸۴۰ بسل توجه ستاره شناسان را به تغییرات نامنظم مدار سیاره اورانوس که به نظر او ناشی از یک سیاره ناشناخته است جلب می‌کند.
۱۸۴۶ مرگ او در هفدهم مارس این سال رخ می‌دهد و سیاره ناشناخته (نپتون) را در ۲۳ دسامبر همین سال یوهان گاله (۱۹۱۰–۱۸۱۲) از رصدخانه برلین کشف می‌کند.