فلج خواب
فلج خواب (به انگلیسی: Sleep Paralysis) که در میان عوام به "بختک" معروف است نوعی اختلال خواب است. حالتی است که معمولاً از چند ثانیه تا چند دقیقه طول می‌کشد و در این مدت شخص پس از بیدار شدن از خواب یا گاهی پیش از به خواب رفتن، توانایی انجام حرکات ارادی از خود ندارد و این حالت معمولاً با ترس همراه است.
فرایند ایجاد فلج خواب
در مرحله ای از خواب رؤیا بینی در آن روی می‌دهد، مغز انتقال سیگنال‌های عصبی بسوی عضلات اسکلتی را متوقف می‌سازد، تا شما رویاهای خود را برون‌ریزی نکنید؛ یعنی مثلاً وقتی خواب می‌بیند در حال دویدن هستید، از رختخواب بلند نشوید و شروع به دویدن کنید. هنگامی که شما قصد دارید از خواب بیدار شوید، مغز مجدداً کنترل عضلات را به دست می‌گیرد. اما گاهی اوقات قبل از اینکه مغز کنترل عضلات اسکلتی را بدست گیرد تا عضلات از حالت فلج بودن خارج گردند، شما هشیاری خود را بازمی‌یابید. که احساس فلج بودن می‌کنید. نقطهٔ مقابل این عارضه زمانی است که مغز در برخی افراد در مرحلهٔ رویابینی انتقال سیگنال به سوی عضلات اسکلتی را متوقف نمی‌کند باعث می‌شود که آن‌ها هنگام رؤیا دیدن دست‌ها و پاهای خود را تکان دهند یا در موارد شدیدتر دچار خواب‌گردی شوند.
موارد زیر باعث افزایش ریسک فلج خواب می‌شوند
- کسانی که به‌طور طاق باز و رو به پشت می‌خوابند بیشتر به فلج خواب دچار می‌شوند.
- برنامهٔ خواب نامنظم و محرومیت از خواب.
- افزایش استرس و اضطراب.
- تغییرات ناگهانی در سبک یا محیط زندگی.
- مصرف قرص‌های خواب‌آور و آنتی هیستامین‌ها.
راه مقابله هنگام مواجهه با فلج خواب
- سعی کنید انگشتان دست یا پای خود را تکان دهید.
- چشمان خود را به شدت تکان دهید، به دنبال آن پلک‌ها و سر خود را.
- سعی کنید وضعیت خروج از بدن را در خودتان القا کنید.
- در صورت مشاهدهٔ کسی که دچار فلج خواب شده‌است، می‌توان با صدا کردن اسمش یا لمس بدنش او را از این حالت خارج کرد.
- برای جلوگیری از تکرار این حالت می‌توان مقداری آب نوشید. کم‌آبی بدن، یبوست و اختلالات روده ارتباط معنا داری با این عارضه دارند.
فلج خواب یا بختک
عده‌ای از مردم معتقدند که فلج خواب دلیلی ماورایی دارد، رایج‌ترین باور در ایران وجود موجودی به نام بختک یا خفتک است که بنابر باورهایی، بختک نوعی جن می‌باشد و با نشستن روی سینهٔ اشخاص باعث می‌شود که آن‌ها نتوانند تکان بخورند.