فلس ماهی
فَلْس ماهی یا پولک ماهی (انگلیسی: Fish scale) به پولک‌های سفتی از جنس استخوان گفته می‌شود که بر روی پوست ماهی‌ها و دیگر آبزیان می‌رویند.
فلس قسمت زیادی از بدن بیشتر ماهی‌ها را پوشانده‌است و این پوشش مراقب بدن آنها است. فلس و پولک در ماهی چون شفاف و چسبناک بوده واز جهت شکل هندسی به گونه ای قرار گرفته که قدرت انعطاف‌پذیری بالایی پیدا می‌کنند همین امر سبب تحرک بیشتر آنها می‌گردد. فلس‌ها کمک می‌کنند تا ماهی در آب راحت‌تر شنا کند و استتار بهتری نیز داشته باشد. بعضی ماهی‌ها مانند کوسه‌ماهی‌ها پولک مشخص ندارند.
بدن ماهی را به صورت سپر حفظ می‌کند و از ورود مواد سمی به بدن او جلوگیری می‌کند و مانع از جذب مواد رادیواکتیو به بدن ماهی می‌شود. میکروب‌ها، ویروس‌ها و انگل‌ها در ماهیانی که دارای پولک (فلس) نیستند بهتر نفوذ می‌کند.
کیتین یک بسپار مهم طبیعی است که در فلس ماهی و پوست میگو وجود دارد. امروزه کاربردهای گستردهای برای کیتین و کیتوسان پیدا شده‌است، ازجمله جذب عناصر سنگین آب‌های آلوده و دریا و جذب چربی‌ها مانند نفت.[1]
انواع
چهار نوع فلس در ماهی‌ها وجود دارد که عبارتند از:
- فلس پلاکوئیدی: فلس‌های ریزی هستند که از یک صفحه کوچک تشکیل شده‌اند که برروی آن صفحه یک برجستگی نوک‌تیز وجود دارد. این فلس هم‌پوشانی ندارد. فلس پلاکوئیدی در ماهیان غضروفی دیده می‌شود، مانند کوسه و سفره‌ماهی.
- فلس لوزی‌شکل: فلس درشت و ضخیم و تاحدود زیادی استخوانی است و در ماهیان استخوانی از تکامل کمتری برخوردارند دیده می‌شود.
- فلس گرد: فلس نازک و نسبتاً شفاف که در بسیاری از ماهیان استخوانی دیده می‌شود.
- فلس شانه‌ای: شباهت زیادی به فلس گرد دارد با این تفاوت که لبه خارجی این فلس دارای یک بخش شانه‌مانند و نوک‌تیز است. این فلس در سوف‌ماهیان دیده می‌شود.
جستارهای وابسته
منابع
- مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Fish scale». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲۰ اوت ۲۰۱۹.
- سخنرانی ماهی‌شناس ایران - دکتر بابا مخیر -همایش آبزیان حلال وحرام بهمن ۸۶.