فنچ راه‌راه
فنچ راه‌راه یا سهره گورخری(انگلیسی: Zebra Finch، نام علمی:Taeniopygia guttata نام علمی قدیمی: guttata Poephila) یکی از گنجشک‌سانان با طول متوسط ۹ سانتیمتر بومی چمنزارهای استرالیا می‌باشد. با توجه به اینکه کشور استرالیا دارای سیاست درهای بسته برای صدور حیوانات به خارج می‌باشد، اغلب فنچ‌هایی که در خارج از این کشور دیده می‌شوند در استرالیا متولد نشده‌اند. فنچ‌های راه راه دارای تنوع رنگ بسیاری می‌باشند و در زمره معروفترین پرندگانی که در قفس نگهداری می‌شوند، به‌شمار می‌آیند. فنچ‌های راه راه حیوانات دلپذیری برای نگهداری در منزل، محل کار و کلاس درس محسوب می‌شوند. یک فنچ نر بالغ رنگین‌تر و معمولاً به راحتی از فنچ ماده قابل تشخیص است. یک فنچ نر به‌طور معمول دارای نوک و گونه‌های نارنجی روشن، هاشورهای سیاه و سفید در سرتاسر گلو و سینه و خال‌های قهوه‌ای در دو طرف بدن می‌باشد.
| فنچ راه‌راه (سهره گورخری) | |
|---|---|
 | |
| یک جفت در قلمرو پرندگان، آبشار نیاگارا، اونتاریو، کانادا | |
| وضعیت بقا | |
| آرایه‌شناسی | |
| فرمانرو: | جانوران |
| شاخه: | طنابداران |
| رده: | پرنده |
| راسته: | گنجشک‌سانان |
| تیره: | سهره‌ریز (Estrildidae) |
| سرده: | Taeniopygia |
| گونه: | T. guttata |
| نام علمی | |
| Taeniopygia guttata Reichenbach, 1862 | |
.jpg.webp)
فنچ کوچک سفید در حال خمیازه کشیدن
محبوبیت شدید فنچ‌های راه راه به دو خصوصیت رنگین بودن و قابلیت زاد و ولد آسان آن‌ها نسبت داده می‌شود. معمولاً دارندگان فنچ‌ها فرصتهای مکرری برای دیدن رفتارهای جنسی، جفت‌گیری و تولد جوجه‌های فنچ‌ها خواهند داشت. یکی دیگر از جذابیت‌های عمده فنچ‌های راه راه صدای جیک جیک لطیف آن‌ها می‌باشد. عده‌ای صدای شیرین و مطبوع جیک جیک فنچ‌های راه راه را بر عکس دیگر پرندگان این دسته بسیار آرامش بخش و خوش آیند توصیف کرده‌اند.
در فنچ راه راه رنگ و شکل پرنده نر و ماده با هم تفاوت دارند و می‌توان به راحتی از روی رنگ و شکل ظاهری نر و ماده را از یکدیگر تشخیص داد. فنچ‌های نر معمولاً پرهای نارنجی روشنی بر روی گونه‌شان دارندو یک منقار سرخ رنگ (در مقابل منقار نارنجی ماده) و همراه با یک طرح سیاه و سفید مشخص. در برخی موارد رنگ منقار تنها گزینه بیان‌کننده جنسیت هست، چون رنگ نارنجی روی گونه بعضی وقتها کم رنگ می‌شود یا اصلاً از بین می‌رود. جوجه‌ها نیز معمولاً شبیه رنگ پدر و مادرشان هستند و گاهی نیز با رنگ آن‌ها اختلاف دارند. جوجه‌های درون لانه خاکستری هستند که در برخی جاها با رنگ سفید کامل شده‌است. این اختلاف‌ها به علت جفت‌گیری‌های مختلف بین انواع مختلف فنچ‌ها در یک مکان خاص که آن‌ها در کنار هم نگهداری می‌شوند مثل مغازه پرنده فروشی بروز می‌کند. به هر حال پرنده گونه نارنجی که بسیار فعال و سرسخت‌تر هستند مطمئناً یک نر جوان است و گونه‌های نارنجی نیز از دو ماهگی ظاهر می‌شوند. همچنین فنچ‌های بسیار جوان منقاری سیاه رنگ دارند و وقتی به سن بلوغ برسند رنگی می‌شود. در برخی گونه‌های دیگر نر و ماده کاملاً شبیه به هم بوده و امکان تعیین جنس مقدور نمی‌باشد برای مثال در فنچ طلایی علائم چندانی برای تشخیص نر و ماده وجود ندارد ولی به میزان زیادی می‌توان جنس پرنده را با بازرسی مخرج آن تعیین کرد و رنگ آن در پرنده نر به رنگ روشن و در پرنده ماده به رنگ تیره تا مشکی است. فنچ‌های نابالغ رنگ‌شان تیره‌تر از فنچ‌های بالغ است. فقط در حالی که رنگ پرهای فنچ‌ها تیره‌تر است، می‌توان به سن تقریبی آن‌ها پی برد. فنچ‌ها در سن سه ماهگی دارای پرهای کامل شده و جثه آن‌ها همانند جثه بزرگ دارد
لانه‌گذاری
یک جفت فنچ هنگامی که می‌خواهند لانه‌سازی کنند رفتاری را از خود نشان می‌دهند، به این صورت که به شدت شروع به جمع‌آوری چیزهایی برای لانه‌سازی می‌کنند. بهتر است در این دوران کاغذ تکه‌تکه شده و پوشال یا شاخه‌های کوچک مثل چوب جارو یا برگ در اختیار آن‌ها قرار داده شود. لانه همیشه باید در بالاترین قسمت گوشه قفس قرار بگیرد و باید مقابل ظرف غذا و در فاصله نزدیک و معمولا از چوبی که برای نشستن فنچ‌ها در نظر گرفته شده باشد.
تخم‌گذاری
معمولاً فنچ ماده در هر دوره بین ۲ تا ۷ تخم می‌گذارد که تعداد تخم‌ها با تغذیه رابطه مستقیم دارند اما بیشتر اوقات همه تخم‌ها تبدبل به جوجه نمی‌شوند. به‌طور کلی هرچه به پرنده‌هایتان بیشتر برسید تعداد بیشتری از تخم‌ها جوجه می‌شوند.
منابع
- BirdLife International (2012). "Taeniopygia guttata". IUCN Red List of Threatened Species. Version 2012.1. International Union for Conservation of Nature. Retrieved 16 July 2012.
- پرورش، نگهداری و بیماری‌های فنچ، تألیف: دکتر احسان مقدس، انتشارات نیلوبرگ، اردیبهشت ۱۳۸۸، تهران