قالی قزوین
قالی قزوین یا فرش قزوین، گونه‌ای قالی ایرانی و از صنایع دستی همین خطه است که امروز و در گذشته تولید می شده‌است. فرش بافت قزوین از نفیس‌ترین فرشهای بافته شده ایران می‌باشد که متأسفانه بافت آن فراموش شده‌است و تنها تعدادی از آن‌ها در موزه‌ها و مجموعه‌های شخصی دیده می‌شود از ویژگیهای این فرش تنوع کاربرد رنگ و نقش می‌باشد.[1]
احیای فرش قزوین
قزوین دارای مکتب فرشی نفیس و مشهور بوده که به تدریج بازار آن ضعیف می‌شود و در نهایت مقارن با رخداد جنگ جهانی دوم و ورود متفقین به ایران، مشکلات متعدد اقتصادی و تجاری ناشی از اشغال ایران باعث می‌شود تا آخرین کارگاه فرش مکتب قزوین نیز در حدود 80 سال قبل تعطیل شده و این سبک فرش به دست فراموشی سپرده شود، در سال 1394 جهاد دانشگاهی قزوین موفق شد پس از انجام پژوهش‌های علمی و تلفیق فناوری روز با یافته‌های خود از فرش قزوین، مکتب فرش قزوین را پس از حدود 80 سال احیا کند و تجاری سازی این نوع فرش می‌تواند اشتغال بالایی در صنعت قزوین ایجاد نماید.[2][3]
تاریخچه
در سال ۱۳۰۹ چند تن از سرمایه‌‌داران شهر قزوین با کمک سید مجتبی نبوی و مهدی معتمدی قزوینی كارخانه فرشبافی بزرگی به نام شركت اعتماد تأسیس كردند. این كارخانه در كاروانسرای آقا معصوم كه‌دارای باراندازهای گسترده و دالان‌ها و انبارهای گوناگون بود، آغاز به کار کرد و گروه بسیاری از هنروران و صنعتگران در حوزه فرش دستباف از قزوین، آذربایجان و كاشان در این کارخانه به طور منظم مشغول به كار شدند و چون محصول كارگاه‌های آن، چه از نظر نوع خانه و چه از حیث نقشه و بافت و رنگ بسیار زیبا و مرغوب بود، بزودی فرش قزوین شهرت جهانی پیدا كرد و خریداران آن چه در داخل و چه در خارج از كشور روز به روز بیشتر می‌شد و تعداد كارگران آن نزدیک به ۲۰۰۰ نفر رسید و میزان دستگاه‌های فرشبافی آن نیز از ۴۵۰ دارقالی بیشتر شد.[4] این کارخانه با آغاز جنگ جهانی دوم و رویدادهای ناگوار شهریور سال ۱۳۲۰، به علت در هم ریختگی اوضاع و نامناسب‌بودن شرایط اقتصادی و متوقف شدن صدور فرش به آلمان و دیگر كشورهای جهان، تعطیل شد.
نقش و نگار
فرش قزوین دارای سبک خاصی نیست و معمولاً از نقشه‌های مرغوبی ازجمله شاه عباس لچک ترنج، حاج‌خانمی، ظل السطانی استفاده می‌شود كه از نظر كمیت و كیفیت بازار خوبی دارید. به طول خلاصه بیشترین انواع قالی قزوین شامل موارد زیر است[4]:
- نقشه شاه عباسی
- شاه عباسی افشان
- شاه عباسی لچک ترنج
- نقش شاه عباس (جانوری)
- شاه عباس (طره‌دار)
- شاه عباسی شیخ صفی
- شاه عباسی تصرفی
- نقش بته‌ای (ظل السطان)
- نقشه حاج خانمی
منابع
- «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۵ آوریل ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۷ آوریل ۲۰۱۳.
- «مکتب فرش قزوین احیا شد». ایسنا. ۲۰۱۵-۰۵-۲۵. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۱-۰۹.
- «احیای فرش قزوین نیازمند حمایت مسئولان استانی است». ایسنا. ۲۰۱۶-۰۲-۰۴. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۱-۰۹.
- «پژوهشی در زمینه پیشینه تاریخی فرش دستباف در استان قزوین». مجله تخصصی فرش ایران🔷. ۲۰۲۰-۰۲-۱۵. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۱۶.
- فرش ایران. فضل الله حشمتی رضوی. چاپ سوم. دفتر پژوهش‌های فرهنگی. تهران. ۱۳۸۰
