محسن وزوایی
محسن وزوایی (زاده ۵ مرداد ماه ۱۳۳۹ در تهران -۱۰ اردیبهشت ۱۳۶۱ در جریان عملیات بیت‌المقدس) سخنگوی دانشجویان پیرو خط امام و از فرماندهان نظامی[1] که در ۱۰ اردیبهشت سال ۱۳۶۱ در عملیات الی بیت‌المقدس هنگام هدایت نیروهایش بر اثر اصابت گلوله و ترکش از ناحیه ران کشته شد.
محسن وزوایی | |
|---|---|
 تصویر محسن وزوایی | |
| زاده | پنجم مرداد ۱۳۳۹ تهران |
| درگذشته | دهم اردیبهشت ۱۳۶۱ جاده اهواز به خرمشهر |
| مدفن | (قطعه ۲۶) |
| وفاداری | جمهوری اسلامی ایران |
| یگان | گردان حبیب بن مظاهر تیپ ۱۰ سیدالشهدا |
| جنگ‌ها و عملیات‌ها | جنگ ایران و عراق عملیات فتح‌المبین عملیات الی بیت‌المقدس |
وی به همراه مریم فرهانیان در سال 1389 از سوی سازمان بسیج مستضعفین به عنوان شهدای شاخص سال انتخاب شدند.[2]
دوران اولیه زندگی
وزوایی پس از اتمام دوره ابتدائی دوره متوسطه را در دبیرستان دکتر هشترودی به پایان رساند و در سال ۱۳۵۵ به دانشگاه راه یافت و در رشته شیمی دانشگاه صنعتی شریف مشغول به تحصیل شد.[3][4] وزوایی با تشکیل انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه به این انجمن پیوست.در سال‌های ورودش به دانشگاه، نقش فعالی در تشکیلات اسلامی دانشگاه از خود نشان می‌داد. از تظاهرات خونین 17 شهریور سال 1357 تا 12 بهمن 1357 و ورود روح‌الله خمینی به ایران، در همه صحنه‌ها از جمله پیشتازان و جلوداران تظاهرات مردمی بود.[5]
دوران انقلاب
با پیروزی انقلاب ایران در سال ۱۳۵۷ و تشکیل جهاد سازندگی وی به عضویت این جهاد درآمد و راهی لرستان شد.[6] او در تسخیر سفارت آمریکا در تهران مشارکت داشت و با داشتن تسلط به زبان انگلیسی، در نقش سخنگوی دانشجویان پیرو خط امام در دوران اشغال سفارت ظاهر شد.[6] وی جزو دانشجویان پیرو خط امام بود.
مصاحبه با تلویزیون دوم آلمان
در جریان تسخیر سفارت، وزوایی مصاحبه ای با شبکه تلویزیونی ZDF آلمان داشت با عنوان «مصاحبه مطبوعاتی با سخنگوی جوانان خشمگین طرفدار خمینی که چند روز قبل سفارت آمریکا در ایران را اشغال کردند» معروف شد. در این مصاحبه آمده‌است:
ما هم با قوانین و شئون دیپلماتیک دنیا آشنایی داریم، ما هم می‌دانیم که دیپلمات‌ها در کشورهای خارجی مصونیت دارند. از اینها گذشته، قوانین دین ما، اسلام هم به ما توصیه می‌کند با میهمان به درستی برخورد کنیم، اما متاسفم که بگویم اینجا نه سفارتخانه بود و اینها هم نه کاردار و دیپلمات. شاید برای شما باور کردنی نباشد، اما ما بعد از گذشت چند ماه از انقلاب، فهمیدیم که سرنخ بسیاری از توطئه‌ها اینجاست. ما ایمان پیدا کردیم که درگیری‌های کردستان، گنبد، بلوچستان و خیابان‌های تهران از اینجا خط می‌گیرند. همین‌جا توضیح بدهم که ما با دولت ایران کاری نداریم. خط ما از خط دولت آقای بازرگان (دولت وقت ایران) جداست. ما تعدادی دانشجو هستیم که برحسب احساس وظیفه دینی، برای خشکاندن توطئه آمدیم و سفارت آمریکا را تصرف کردیم. شما اگر واقعاً دنبال حقیقت هستید، این حرف‌های من را که سؤال همه مردم ایرانی‌ها و مردم آزاده است، به دنیا مخابره کنید تا یک نفر پاسخ ما را بدهد. ما می‌گوییم اگر اینجا سفارتخانه است، چرا این همه سیستم‌های پیچیده شنود و جاسوسی در آن نصب شده؟ چرا این همه سند را در دستگاه‌های کاغذ خردکن ریختند و نابود کردند؟[7]
مسئولیت‌ها
با تشکیل سپاه به عضویت سپاه پاسداران انقلاب اسلامی آمد و مدتی به عنوان فرمانده مخابرات سپاه و بعداً، سرپرستی واحد اطلاعات عملیات فعالیت کرد.
وی به دنبال حمله عراق به ایران داوطلبانه به جبهه غرب عزیمت کرد.[8]
عملیات آزادسازی ارتفاعات استراتژیک بازی دراز
در اردیبهشت ۱۳۶۰ طرح آزادسازی ارتفاعات بازی دراز در دستور کار قرار می‌گیرد و در این رابطه با علی‌اکبر شیرودی، غلامعلی پیچک و علیرضا موحد دانش همکاری داشت. در این مقطع وی فرمانده گردان ۹ رزمی سپاه بود.[9] در جریان عملیات، محسن وزوایی فرماندهی محور چپ عملیات را به عهده داشت. فرماندهی محور راست به عهده محسن حاجی بابا بود. در این عملیات از کل نیروهای گردان نهم، تنها شش نفر توانستند خود را به بالای ارتفاع ۱۰۵ بازی دراز برسانند.[9] وزوایی با وجود آنکه ۳ تیر کالیبر به بدنش اصابت کرده بود همچنان به نبرد ادامه داد و موفق شد با کمک ۵ همرزم خود، ۳۵۰ تن از نیروهای گردان کماندویی ارتش بعث را به اسارات بگیرد.[9]
وزوایی در طول جنگ در عملیات‌های متعدد با مسئولیت‌های گوناگون حضور داشت. در ۲۰ آذر ۶۰ در عملیات مطلع الفجر، فرمانده عملیات بود. در سال اسفند سال ۱۳۶۰ فرمانده گردان حبیب بن مظاهر تیپ تازه تأسیس محمد رسول‌الله می‌شود که در عملیات فتح المبین این گردان نوک عملیات بود. با تأسیس تیپ ۱۰ سیدالشهدا فرمانده این تیپ شد. تیپ ۱۰ سیدالشهدا در ۲۳ فروردین ماه ۱۳۶۱ وارد عملیات بیت‌المقدس شده و با تیپ حضرت رسول ادغام می‌شوند. وزوایی فرماندهی محور اصلی را عهده‌دار شد.
مرگ
محسن وزوایی در ۱۰ اردیبهشت سال ۱۳۶۱ در عملیات الی بیت‌المقدس[10] هنگام هدایت نیروهایش بر اثر اصابت گلوله و ترکش از ناحیه ران کشته شد.
پیکر وی در قطعه ۲۶ بهشت زهرا در تهران دفن شده‌است.[10]
آثار ساخته شده در مورد وی
یک محسن عزیز
این کتاب روایتی مستند از زندگی وزوایی است. فائضه غفارحدادی (نویسنده کتاب) برای نخستین‌بار از نامه‌هایی استفاده کرده که وزوایی سال‌ها برای خواهری که در آمریکا داشته، ارسال می‌کرده‌است.[11]
ققنوس فاتح
این کتاب روایت شفاهی از سرگذشت محسن وزوایی است که تاکنون بیش از ۱۱ بار تجدید چاپ شده‌است.[12] در این کتاب به مصاحبه با تلویزیون دوم آلمان اشاره شده‌است.[7][13]
رویای دهم اردیبهشت
نمایش «رؤیای دهم اردیبهشت» با موضوع زندگی محسن وزوایی در تالار وحدت بر روی صحنه رفته‌است.[14]
لحظه کشته شدن و ادغام تیپ ۱۰ سیدالشهدا و تیپ حضرت رسول در فیلم ایستاده در غبار به تصویر کشیده شده‌است.
پانویس
- «سالروز شهادت شهید «محسن وزوایی»». خبرگزاری ایسنا.
- «شهدای شاخص ایران اسلامی در سال ۹۲ معرفی شدند». خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا). ۱۱ بهمن ۱۳۹۱.
- گلعلی بابایی، حسین بهزاد، همپای صاعقه (کارنامه عملیاتی لشکر ۲۷ محمد رسول‌الله، جلد اول)، چاپ۴، ویراسته دوم، ص۸۱۳
- «شهید محسن وزوایی، دانشجوی شیمی دانشگاه صنعتی شریف». دانشگاه صنعتی شریف.
- «زندگینامه: محسن وزوایی (۱۳۳۹ - ۱۳۶۱)». همشهری آنلاین. ۲۰۱۳-۰۵-۱۲. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۱-۱۴.
- گلعلی بابایی، حسین بهزاد، همپای صاعقه (کارنامه عملیاتی لشکر ۲۷ محمد رسول‌الله، جلد اول)، چاپ۴، ویراسته دوم، ص۸۱۴
- «مصاحبه معروف ZDF آلمان با وزوایی». خبرگزاری دانشجو.
- «شهدایی که رتبه یک کنکور بودند». جوان آنلاین.
- «شهید «محسن وزوایی»، فاتح ارتفاعات بازی دراز». خبرگزاری ایرنا.
- «روایتی از آخرین لحظات رزم و نحوه شهادت شهید «محسن وزوایی»». جام جم.
- «نامه‌های سر به مُهر شهید وزوایی در کتاب «یک محسن عزیز»». خبرگزاری مهر.
- «"ققنوس فاتح" روایت زندگی شهید وزوایی پرفروش‌ترین کتاب نشر شاهد در نمایشگاه». خبرگزاری تسنیم.
- «ققنوس فاتح».
- «نمایش شهید وزوایی پتانسیل جهانی شدن را دارد». کیهان.