مظهر ظهور

مظهر ظهور اصطلاحی در دین بهائی است که به پیامبران یا فرستادگان خداوند اطلاق می‌گردد. مظهر ظهور یا پیامبر از دیدگاه دین بهائی کسی است که واسطهٔ فیض و رحمت و هدایت خدا، نسبت به خلق باشد. در جوامع و فرهنگ‌های مختلف، پیامبری معنی و مظاهر متعددی دارد. از جمله مظاهر ظهور بنا به اعتقادات بهائی کریشنا، موسی، زرتشت، بودا، مسیح، محمد و البته باب و بهاءالله دو مظهر ظهور این عصر می‌باشند.

ماهیّت مظهر ظهور

ظهور یعنی ظاهر ساختن و نشان دادن چیزی که از قبل معلوم نبوده‌است. مظاهر ظهور الهی افرادی هستند که کلمات خدا را برای بشر ظاهر و عیان می‌نمایند. آن‌ها به تمام جنبه‌های زندگی بشر آگاه‌اند. آنان مربیان جهان هستند که به بشر یاد می‌دهند چگونه طبق ارادهٔ الهی زندگی کنند و به سعادت حقیقی برسند.

طبق اصول اعتقادات بهائی، مظهر ظهور، تجلّی‌گاه کامل اسماء و صفات الهی است. بهائیان این اصل را این گونه توضیح می‌دهند که اگر خداوند را همانند خورشید در نظر بگیریم، مظهر ظهور همانند آینه‌ای پاک و صیقلی است که تصویر و پرتوهای خورشید را به بهترین نحو منعکس می‌سازد. امّا این بدین معنا نیست که خداوند از مقام خود در آینه تنزّل نموده‌است، بلکه فقط رحمت و فیض او و صفات و اسماء او در آن آینه تجلّی می‌نماید. مظهر ظهور الهی معصوم است و عصمت او ذاتی است.

از نظر بهائیان، تنها راه شناسایی خداوند، شناخت مظهر ظهور است، زیرا تفکّر و تعقّل آدمی هیچ‌گاه به مقام الهی راه ندارد و هرآنچه که انسان در مورد ذات الهی بیندیشد، زاییدهٔ فکر و خیال او است. امّا مظهر ظهور الهی، جامع تمام صفات و اسماء الهی است و قابل شناسایی می‌باشد. البته شدّت ظهور صفات الهی در مظاهر ظهوری که در زمان و مکان متفاوت ظهور نموده‌اند متفاوت است.[1]

مراتب مظهر ظهور

بهائیان اعتقاد دارند که مظاهر ظهور الهی دارای سه مرتبه هستند[2]:

1. مرتبهٔ جسمانی: مظاهر ظهور الهی نیز مانند انسانها، دارای رتبهٔ جسمانی می‌باشند. جسم آنان نیز مانند جسم انسان، فانی است و بیمار می‌شود یا می‌میرد.
2. مرتبهٔ انسانی: این مرتبه همان نفس ناطقه‌است و مانند مرتبهٔ جسمانی، هم در انسان موجود است و هم در پیامبران. این مرتبه حادث است (یعنی در زمانی مشخص به وجود آمده‌است) ولی باقی است.
3. مرتبهٔ الهی: این مرتبه، مرتبه‌ای است که مظهر ظهور را از بشر مجزّا می‌نماید. این مرتبه را که نه حادث است و نه فانی و نه در قید زمان و مکان، کلمةالله، مشیّت اوّلیه و روح‌القدس نیز می‌نامند. به اعتقاد بهائیان، تمام مظاهر ظهور الهی در این مقام واحد هستند و تفاوتی میانشان نیست. به عبارتی دیگر، این مقام، هر از چند گاهی در قالبی بشری ظاهر می‌شود تا بتواند با انسان‌ها رابطه برقرار نماید و آنان را هدایت کند.

نیاز بشر به مظهر ظهور

بهائیان بر این باورند که خدا در هر زمانی بنا بر اقتضای زمان و مکان فردی را برای پیامبری بر روی زمین انتخاب می‌نماید. همچنین، نیاز بشر به مظهر ظهور هیچ‌گاه از بین نمی‌رود، زیرا انسان همواره به مربّی و راهنمایی نیازمند است تا او را به سمت کمال هدایت نماید. این مربّی باید بر تمام جنبه‌های زندگی انسان آگاه و در این مورد بصیرتی روشن داشته‌باشد. از نظر بهائیان، فقط مظهر ظهور است که چنین بصیرت و قوّه‌ای را داراست.

مظهر ظهور بشر را از سه جنبهٔ جسمانی، انسانی، و روحانی تربیّت می‌نماید. تربیّت جسمانی مربوط به سلامت جسم و مسائل مرتبط با آن است. تربیّت انسانی مربوط به مدنیّت، اجتماع، سیاست، علوم و صنایع و هنر است و در نهایت تربیّت روحانی است که بهائیان آن را تربیّت حقیقی می‌دانند. این تربیّت مربوط به کسب کمالات الهی و صفات روحانی می‌باشد.

بهائیان معتقدند که بهاءالله، بنیانگذار دین بهائی جدیدترین فرستادهٔ الهی در سلسلهٔ پیامبران پیشین چون ابراهیم، موسی، بودا، زردشت، مسیح، محمّد و باب است.

جستارهای وابسته

• پیامبر

پانویس‌ها

1. عبدالبهاء، مفاوضات، ص۱۰۶
2. عبدالبهاء، مفاوضات، ص۱۰۷ الی ۱۰۹