معادن زغال سنگ افغانستان
معادن زغال سنگ افغانستان، این مادهٔ پر انرژی از سالیان دراز غرض گرم کردن خانهها در زمستان و آهنگران در کشور افغانستان مورد استفاده قرار میگیرند. زغال سنگ پس از چوب و زغال، سومین مادهٔ مصرفی مردم افغانستان برای گرم کردن مورد استفاده قرار میگیرد. معادن زغال سنگ در افغانستان به شکل کمربند با طبقات مختلف در زیر تپههای خاکی رشتهکوههای هندوکش قرار داشته که از ولایت بدخشان آغاز تا تخار، بغلان، سمنگان، بامیان، سرپل امتداد یافته و به معدن سبزک ولایت هرات منتهی میشود ذخایر اثبات شده آن حدود ۱۰۰ تا ۴۰۰ میلیون تن پیشبینی شدهاست. معادن زغال سنگی در بغلان (معدن کرکر)، آش پشته دودکش، در قندوز (بندگی)، در هرات معدن سبزک (کرخ)، در سمنگان ولسوالی دره صوف سرپل معدن ولسوالی بلخاب شناسایی گردیدهاند. در سال ۲۰۰۵ استخراج زغال به ۲۲۰٬۰۰۰ تن میرسید و این استخراج سالانه افزایش مییابد. معادن زغال سنگ افغانستان دارای کیفیت عالی ولی طرز استخراج آن یکی از خطرناکترین معادن دنیا محسوب میشوند. این کشور ۱۱ معدن زغال سنگ دارد که کمبود امکانات در آنها به دلیل سه دهه جنگ بسیار رایج است. در این معادن کارگران مجبور با وسایل ابتدایی و غیرفنی کار مینمایند که همه ساله دارای تلفات جانی میباشد.
معادن زغال سنگ افغانستان
معادن زغال سنگ افغانستان در نقاط زیر موقعیت دارد:
۱. زغال سنگ کوتل خاکی علاقه برفک
۲. زغال سنگ آش پشته
۳. زغال سنگ فرح کرد غوربند و گاوپران سرخ پارسا
۴. زغال سنگ نهرین
۵. زغال سنگ جدران
۶. زغال سنگ گرمک علاقه چهلدختران درهٔ صوف
۷. زغال سنگ گوله یدری علاقه کشنده مابین دره صوف و بلخاب
۸. زغال سنگ سنجور علاقه کرخ هرات
۹. زغال سنگ انزری، شهیدان در حدود لاغرجوی کوه درهٔ کوت
۱۰. زغال سنگ قریهٔ کندلان چقماق مداخیل ارزگان
۱۱. زغال سنگ کرمان و سرجنگل علاقه دایزنگی
۱۲. زغال سنگ پلخمری ...
از جمله معادن زغال سنگ افغانستان که مورد استفاده و بهرهوری قرار گرفتهاست، معادن در صوف، آش پشته، سبزک هرات، کرکر آهن دره و دودکش پلخمری بلخاب سرپل میباشد. هماکنون زیادهٔ معادن با شرکتهای خصوصی قرارداد گردیده هستند.
زغال سنگ درهٔ صوف
این معادن در ۲۰۰ کیلومتری شهر مزار شریف واقع است. از لحاظ کیفیت و استخراج نسبت به مناطق دیگر مقام اول را دارد. قسمت اعظم زغال سنگ این معدن برای نیروگاه برق بهمصرف میرسد. کارخانههای شهر بغلان، جبل السراج، گلبهار و پلخمری از زغال سنگ معدن کرکر استفاده میکنند. زغال سنگ درهٔ صوف از کیفیت خوبی حرارتی برخوردار بوده به شکل جامد استخراج میشود و یک کیلوگرم آن از ۸٬۰۰۰ تا ۸٬۵۰۰ کالری حرارت تولید میکند. تاجران زغال سنگ درهٔ صوف را در ولایات بلخ، جوزجان، بغلان، کندز، کابل و حتی به کشور پاکستان انتقال داده و اکثریت این زغالها در داشهای خشتپزی، آهنگری، فابریکههای کوچک ذوب آهن به مصرف میرسد. معدن زغال سنگ درهٔ صوف سال ۱۳۴۵ توسط افراد محلی کشف شده و قرار سروی متخصصان کشور شوروی وقت و کشور آلمان در سال ۱۳۴۶ بیش از ۱۵۰ میلیون تن زغال درین معادن وجود دارد. هکذا معدن درهٔ صوف دارای (۲۶۸ حلقه صوف) میباشد. بنا بر احتیاطی کارگران حدود بیشتر از ۱۵ سال حریق درین معدن وجود داشت. درین اواخر حریق خاموش گردیده است.
معدن کرکر
یکی از بزرگترین معادن زغال سنگ افغانستان میباشد، که روزانه ۱۲۰ تن زغال سنگ از آن استخراج میشود. این معدن در سال ۱۹۳۹ میلادی در کوهی در نواحی بغلان کشف شد. این معدن در محدودهٔ چهار کیلومتر داخل کوه گسترده شده، عمق آن به ۷۵۰ متر میرسد و ۱۲ رگه زغال سنگ در آن موجود است. پیشتر در این معادن شرکتی از جمهوری چک کار مینمود، وسایل که آن زمان باقیمانده کهنه و فرسوده شدهاست. در اثر دو انفجار جداگانه در سالهای ۱۳۴۰ و ۱۳۶۰ در معدن زغال سنگ کرکر، ۱۴۰ نفر کشته شدند.
زغال سنگ سبزک هرات
درحال حاضر ۷۰۰ نفر از کارگران داخلی که بیشتر باشندگان ولایتهای هرات غور، بادغیس، دایکندی، غزنی و فاریاب میباشند، در بخشهای مختلف این معدن مشغول به کار هستند. استخراج معدن زغال سنگ سبزک در سال ۱۳۸۱ با تولید ۶۰۰ تن آغاز شد که در سال بعدی آن بیش از ۵٬۸۰۰ تن و در سال ۱۳۹۰ ۸٬۰۰۰ تن زغال سنگ تولید گردید. ظرفیت استخراج روزانهٔ این معدن ۱۰۸ تن میباشد. معدن زغال سنگ سبزک که ۹۲ سال پیش در ولسوالی کرخ ولایت هرات تثبیت شد، قرار ارزیابیهای معدنشناسان روسی در سال ۱۳۶۵ میان ۸٫۵ تا ۹ میلیون تن زغال سنگ دارد. این معدن با ظرفیت پیشبینی شدهٔ ۴۰٬۰۰۰ تن در سال و بازدهی ۵۰۰ افغانی در مقابل استخراج هر تن به حساب دولت، هشت سال پیش به بخش خصوصی واگذار شد.
معدن زغال سنگ آشپشته
این معدن در واقع در دو آب میخ زرین کهمرد قرار دارد. دارای (۱۵۸ حلقه صوف) بوده، حدود ۱٬۰۰۰ نفر کارگر در آن مصروف کار هستند. هماکنون بهمقدار ۱۶۰٬۰۰۰ هزار تن زغال در سال استخراج میگردد.
امیدواری
طبق قرارداد راهآهن از معدن مس عینک بهطرف معدن آهن حاجیگک و از آنجا از نزدیکی معادن زغال سنگ آشپشته و درهٔ صوف بهطرف شمال میرود. در صورت اعمار چنین پروژهای، استخراج این دو معدن فنی و خیلی بالا خواهد رفت. معدن حاجیگک با دولت هند و معدن مس عینک پیشتر با کشور چین قرارداد شدهاست.
جستارهای وابسته
منابع
- منابع زغال سنگ در افغانستان، اداره همکاری ایالات متحده آمریکا [USAID]
- معدن زغال افغانستان، شبکه اطلاعرسانی افغانستان در وبگاه افغان پیپر
- استخراج غیر فنی معادن زغال سنگ در افغانستان، هاون نجفی زاده، وبگاه بیبیسی پارسی
- استخراج معادن افغانستان مجاز نیست نوشته احد ضیا صدیقی در وبگاه آینده
- گزارش وزارت معادن افغانستان، وزارت معادن و صنایع افغانستان، وبگاه آرمان