ملک طاووس

ملک طاووس (کورمانجی: Tawûsê Melek)، همچنین در زبان انگلیسی به عنوان فرشته طاووس ترجمه شده، یکی از چهره‌های اصلی ایزیدیان است. در داستان خلقت یزیدی، بر اساس عقیدهٔ یزیدی‌ها، خداوند هفت فرشته را برای ادارهٔ زمین خلق کرد که ملک طاووس در رأس آنان قرار دارد.[1]

ملک طاووس

مانند بسیاری از جنبه‌های مذهب پنهانی ایزدی، ملک طاووس در معرض تفسیرهای متنوع و مبهم است. " کتاب وحی ایزدی " (Ketêbâ Jelwa)، متنی که عموماً اعتقاد بر این است که در اوایل قرن بیستم توسط غیر یزیدیان (به همراه " کتاب سیاه ایزدی ") نوشته شده‌است اما براساس سنت شفاهی ایزدی ساخته شده‌است،[2] حتی اگر ترجمه قرن نوزدهم از متن وجود داشته باشد،[3] گفته می‌شود که حاوی کلمات ملک طاووس است و بیان می‌کند که او مسئولیت‌ها، نعمت‌ها و بدبختی‌ها را بر حسب بشریت به انسان اختصاص می‌دهد و این برای این نیست که نژاد آدم انتخاب‌های خود را زیر سؤال ببرد.

ملک طاووس خدایی به شکل پرنده است که بر هفت هوشمند سماوی یا فرشته حکمرانی می‌کند. همچون صابئین و مندائیان ایزدی‌ها هم رو به شمال و ستاره قطبی نیایش می‌کنند.

پیشینه
محل دفن ایزدی‌ها در گورستان‌های شهر هانوفر-لائه با طاووس که نمادی از ملک طاووس است.
نماد ملک طاووس در مناسک یزدیان

این آئین حدود ۸۰۰ سال پیش توسط صوفی شیخ عدی بن مسافر اموی بنیان نهاده شده‌است. یکی از توصیه‌های شیخ عدی به پیروانش دوری از کتاب‌ها بود (تونجی، ۱۳۸۰: ۳۸) که همین وصیت باعث رواج بی‌سوادی در میان پیروان وی گردید. به همین دلیل آنان اعتقاداتشان را به صورت شفاهی و سینه به سینه نقل می‌کنند. ایزدیان اثر مکتوب خاصی به جز دو کتاب خیلی مختصر مصحف رش و جلوه ندارند.[4]

ریشه‌شناسی

ملک از اصطلاح آرامی به معنای «پادشاه» یا «فرشته» وام گرفته شده‌است. طاووس به عنوان پرنده‌ای غیر بومی منطقه توسط باورهای مسیحیان نخستین که بر این عقیده بوده‌اند که گوشت آن پس از مرگ پوسیده نمی‌شود، جاودانگی را نشان می‌داد، و این نمادگرایی به عقاید ایزدی رسیده‌است.[5] در نتیجه، آنها با تصاویر طاووس زیارتگاه‌ها، دروازه‌ها، قبور و خانه‌های عبادت را تزئین می‌کنند.

باور ایزدیان

ایزدی‌ها ملک طاووس را نشانه خدا و یک فرشته خوب و خیرخواه و از فرشتگان مقرب خدا می‌دانند، که پس از گذراندن یک آزمایش، به وی واگذار شد تا از دنیا مراقبت کند و کیهان را از تخم کیهانی خلق کند. ایزدی‌ها معتقدند که ملک طاووس منبع شرارت یا شیطان نیست. آنها او را رهبر فرشتگان می‌دانند، نه یک فرشته سقوط کرده ننگین بلکه او را از خاندان خدا می‌شمارند. ایزدی‌ها معتقدند که بنیانگذار یا اصلاح طلب مذهب آنها، شیخ ادی ابن مسافر، تجسم ملک طاووس بوده‌است.

اتهام پرستش شیطان

از اواخر قرن شانزدهم میلادی،[6] برخی از مسلمانان به دلیل شباهت بین داستان قرآنی ابلیس و روایت خودداری ملک طاووس در تعظیم به آدم، یزیدیان را به عبادت شیطان متهم کرده‌اند. در حالی که مسلمانان ابلیس را به دلیل امتناع از تسلیم شدن به خدا و تعظیم در مقابل آدم، توبیخ می‌کنند و معتقدند که نافرمانی او باعث شده‌است که او از فیض خدا سقوط کند،[7] یزیدی‌ها ملک طاووس را به خاطر وفاداری به خدا احترام می‌گذارند و معتقدند که دستور خدا به ملک طاووس امتحان بود تا ببینید چه کسی واقعاً به خدا وفادار است. این روایت منجر به تفسیرهای نادرست بسیاری از محققان غربی شد که ایمان ایزدی را از طریق تأثیرات فرهنگی خودشان تفسیر می‌کردند.[8] اتهامات بیشتر ناشی از روایات منسوب به ملک طوس، که در واقع برای یزیدیسم خارجی است، احتمالاً توسط مسلمانان در قرن نهم یا مبلغان مسیحی در قرن بیستم معرفی شده‌است.[9] اتهامات مربوط به پرستش شیطان باعث قرنها آزار و اذیت شدید آنها شده‌است، و همین امر موجب شده تا جوامع ایزدی در مناطق کوهستانی دورافتاده شمال غربی عراق متمرکز شوند. تابوی ایزدی در برابر کلمه عربی الشیطان و کلماتی که حاوی صامت‌ها (sh (sh)) و t / ṭ هستند برای نشان دادن ارتباط بین این ملک طاووس و ابلیس استفاده شده‌است،[2] اگرچه هیچ مدرکی وجود ندارد که نشان دهد یزیدی‌ها ملک طاووس را به عنوان همین چهره دارند عبادت می‌کنند.[10] «کتاب سیاه ایزدی» مستقیماً ملک طاووس را با عزرائیل مشخص می‌کند. اما یزیدی‌ها ملک طوس را با جبرئیل (Gabriel) مشخص می‌کنند. در یک نسخه خطی عربی از نام «جبرئیل» به جای «ملک طوس» در خواندن ثانویه استفاده می‌شود.[11] عنوان «طاووس بهشت» نیز در بین روایات اسلامی برای جبرئیل نیز به کار رفته‌است.[12]

جستارهای وابسته
  • یزیدیان
  • فهرست شهرک‌های ایزدی

منابع
  1. "What is the Peacock Angel?". YezidiTruth.org. Retrieved 31 August 2014.
  2. "Yazidis". Encyclopædia Iranica. Retrieved 31 August 2014.
  3. Parry, Oswald (1895). Six Months in a Syrian Monastery. London: Horace Cox. pp. 374–376.
  4. محمدی سراب، امیر: عَدی بن‌مسافر: شیخ آیین ایزدی. در: مجله آن‌لاین جامعه‌شناسی. ۱ مرداد ۱۳۹۱.
  5. Who, What, Why: Who are the Yazidis? at BBC World News
  6. "Who Are the Yazidis, the Ancient, Persecuted Religious Minority Struggling to Survive in Iraq?". National Geographic. August 9, 2014. Retrieved August 12, 2014.
  7. Islam: Satan, sin, and repentance at Encyclopædia Britannica
  8. D. N. MacKenzie Languages of Iran: Past and Present: Iranian Studies in Memoriam David Neil MacKenzie Otto Harrassowitz Verlag 2005ISBN 978-3-447-05299-3 p. 78
  9. Halil Savucu: Yeziden in Deutschland: Eine Religionsgemeinschaft zwischen Tradition, Integration und Assimilation Tectum Wissenschaftsverlag, Marburg 2016, شابک ‎۹۷۸−۳−۸۲۸−۸۶۵۴۷−۱ , Section 16
  10. Michael Quentin Mortin, In the Heart of the Desert, 2007 شابک ‎۰۹۵۵۲۲۱۲۰X , p. 131: ...their reputation as devil-worshippers was ill-deserved.... [T]here was no hellin Yazidism, since Malik Taus had repented for his sins.... They may have reserved a healthy respect for the devil, but the Yazidis never spoke his name 'Shaitan', and never worshipped him."
  11. Zeitschrift für Religionswissenschaft5. Jahrgang 1997 diagonal-Verlag Ursula Spuler-Stegemann Der Engel Pfau zum Selbstvertändnis der Yezidi p. 14 (german)
  12. Josef von Hammer-Purgstall Die Geisterlehre der Moslimen (the doctrin of spirits of muslims) 1852 original: Bayerische Staatsbibliothek digitalized: 22. July 2010 (german)

پیوند به بیرون

درباره ملک طاووس و ایزدیان

در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ Melek Taus موجود است.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.