هرکی
ایل هرکی از ایلهای بزرگ کرد است که در کردستان ایران، عراق، ترکیه و سوریه ساکن است. ایل هرکی شامل سه بخش مندان، سرهاتی و سیدان است که هر یک از این سه بخش از قبایل و طوایف مختلفی تشکیل شدهاند. از ویژگیهای ایل هرکی این است که در هر سه کردستان ایران، کردستان عراق و کردستان ترکیه ساکن هستند و یکی از نیرومندترین ایلهای کردستان میباشد که در طول تاریخ دچار تغییرات زیادی شدهاست. ایل هرکی در گذشته تابستانها به ایران و ترکیه میآمدند و زمستانها به عراق میرفتند.[1] زبان مردم ایل هرکی کردی کرمانجی می باشد و در حال حاضر اکثراً در منطقه مرگور، ترگور، دشت باراندوز، ارومیه و همچنین دشت بیل و اشنویه سکونت دارند.[2]در کردستان عراق هم ایل هرکی در اربیل، دهوک و موصل ساکن هستند. همچنین این ایل در کردستان ترکیه نیز در هکاری سکونت دارد.[3]در گذشته بزرگان و اندیشمندان این ایل هرگز در انتخاب رهبر به صورت انتخاب موروثی رفتار نکرده و همیشه مفیدترین رفتار را نشان دادهاند، این قوم در انتخابی که در آن بزرگ و ریشسفید و دانای بزرگ آن خانوادهها حضور داشته بر اساس لیاقت به انتخاب بزرگ خاندان میپرداختند. معیار لیاقت برای انتخاب رئیس ایل، رهبری، شجاعت، خرد و دیگر ملاکهای اصلی یک رهبر کارآمد بود.[4] البته امروزه اکثر مردم این ایل در مناطق مذکور یکجانشین شدهاند. دین ایل هرکی اسلام است و مذهب آنها سنی شافعی میباشد. ایل هرکی به گفتهٔ ریشسفیدان از ایل برادوست بهوجود آمدهاست.
پانویس
- مدیسون، مانویل، «ایلات لرستان»، ص ۳۶۹
- شهبازی، عبدالله، «مقدمهای بر شناخت ایلات و عشایر»، تهران: نشرنی، ۱۳۶۹، ص 206
- مکنزی، استفان، «تاریخ خاورمیانه»، ترجمه سپهر آزادی، تهران: انتشارات بارز، ۱۳۸۷.
- بابازاده، رضا، «تحولات ترکیه و کمالیسم»، تهران: انتشارات قدس، ۱۳۴۶.
منابع
۱. مکنزی، استفان. تاریخ خاورمیانه. ترجمه سپهر آزادی. تهران: انتشارات بارز، ۱۳۸۷.
۲. فیضی، میرصادق. نگاهی اجمالی بر اقوام ایران. تهران: ناشر نسل نو، ۱۳۸۶.
۳. شهبازی، عبدالله. مقدمهای بر شناخت ایلات و عشایر. تهران: نشرنی، ۱۳۸۶.
۴. محمدی، آیت. سیری در تاریخ سیاسی کرد و کردهای قم. انتشارات پرسمان، ۱۳۸۲.
۵. رابرت. ویلیام. صفویه و آذربایجان. تهران: انتشارات قلم، ۱۳۶۷
۶. بهتویی، ح. کرد و پراکندگی او در گستره ایران زمین. تهران: ۱۳۷۷.
۷. توحدی، ک. حرکت تاریخی کرد به خراسان. تهران: انتشارات توس و اسفند، ۱۳۶۶ و ۱۳۷۸.
۸. جباری، سهیل. تاریخ زندیه. کرمانشاه: انتشارات صدف، ۱۳۳۴.
۹. کاظمنیا، پیمان. تاریخ سرزمین ایران. تهران: ۱۳۴۵.
۱۰. قاسملو، عبدالرحمن. کوردستان کرد.
جستارهای وابسته
- بیگ زاده
- ایل پنیانشین
- ایل جلالی
- ایل میلان
- ایل شکاک