هفت دستگاه موسیقی ایران
هفت دستگاه موسیقی ایران عنوان کتابی اثر موسیقی‌دان ایرانی مجید کیانی است. این کتاب نخستین بار در سال ۱۳۶۸ منتشر شد. این اثر از کتاب‌های اصول و قواعد نظری موسیقی ایرانی است.[1][2]
 تصویر جلد کتاب هفت دستگاه موسیقی ایران (چاپ دوم) | |
| نویسنده(ها) | مجید کیانی |
|---|---|
| کشور | تهران |
| زبان | پارسی |
| موضوع(ها) | قوعد نظری موسیقی ایرانتحلیل ردیف موسیقی ایرانی |
| ناشر | سرو ستاه (۱۳۶۸)ایران گام (۱۳۷۱)سوره مهر (۱۳۹۳) |
تاریخ نشر | دی ۱۳۶۸ (چاپ نخست) |
| شمار صفحات | ۳۲۷ (چاپ دوم) |
نویسنده
سید عبدالمجید کیانی هندی (زادهٔ ۱ مهر ۱۳۲۰ در تهران)،[3] پژوهشگر موسیقی، مدرس موسیقی ایرانی، نوازندهٔ سنتور و از چهره‌های ماندگار است.[4][5] او فراگیری موسیقی ایرانی را به مدت ۴ سال در هنرستان موسیقی ملی فراگرفت و پس از آن با ورود به دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران، قسمتی از ردیف میرزا عبدالله را نزد داریوش صفوت و نورعلی برومند آموخت و در ادامه به مدت ۴ سال دیگر، در کلاس‌های نورعلی برومند به تکمیل ردیف میرزاعبدالله و همچنین شیوهٔ سنتورنوازی حبیب سماعی پرداخت. پس از آن به مدت ۲ سال نزد عبدالله دوامی، ردیف آوازی و همچنین چگونگی اجرای موسیقی ایرانی را تحصیل نمود. سپس به مدت ۳ سال در دانشگاه سوربن پاریس نزد تران وانکه و «ادیت وبر» در رشتهٔ اتنوموزیکولوژی تحصیل کرد. او در سال ۱۳۵۸ به ایران بازگشت و به تدریس و پژوهش موسیقی ادامه داد. وی مدیریت گروه موسیقی دانشکده هنرهای زیبا، در سال‌های ۱۳۷۳ تا ۱۳۷۹ را بر عهده داشت. مجید کیانی به مدت ۲۳ سال به تدریس ردیف موسیقی ایران در دانشگاه تهران پرداخت. مدیریت مرکز حفظ و پژوهش موسیقی ایران، ریاست گروه موسیقی فرهنگستان هنر و عضویت در شورای عالی یونسکو در ایران، از دیگر فعالیت‌های او است.[5]
تاریخچه
کتاب هفت دستگاه موسیقی ایران نخستین بار در سال ۱۳۶۸ توسط مؤسسه فرهنگی هنری سرو ستاه منتشر شد.[6] چاپ دوم این کتاب به همراه ۶ نوار کاست از اجرای ردیف میرزا عبدالله، با سنتور مجید کیانی، در سال ۱۳۷۱ توسط مؤلف با همکاری ایران صدا منتشر شد. این اثر در سال ۱۳۹۳ پس از سال‌ها وقفه و نایابی، از سوی انتشارات سوره مهر به چاپ رسید[7] و در سال ۱۳۹۷ نیز تجدید چاپ شد.[8]
محتوا
هفت دستگاه موسیقی ایران در ۳ بخش و ۱۱ فصل، در ۳۲۷ صفحه نگاشته شده‌است.[9]
بخش اول: ردیف (پژوهشی در زمینهٔ موسیقی سنتی ایران) شامل ۹ فصل است، با عنوان‌های: سرآغاز، نظری اجمالی به موقعیت کنونی موسیقی سنتی ایران، دستگاه‌ها و آوازها، موسیقی سازی ردیف، موسیقی آوازی ردیف، وزن در موسیقی ردیف، سازهای موسیقی سنتی ردیف، اجرای موسیقی ردیف.
بخش دوم: نقش اندیشه در موسیقی سنتی ایران شامل ۲ فصل است، با عنوان‌های: موسیقی کنونی ایران، محورهای اساسی موسیقی سنتی ایران (صدا، فواصل، گردش نغمات، وزن، تزئین و تکرار).
بخش سوم: شامل توضیحات و فهرست‌های کتاب است، با عنوان‌های: آهنگ‌ها، تصویرها، جدول‌ها و شکل‌ها، سازها، شعرها، منابع استفاده شده، موضوعی، نام‌ها، واژه‌نامهٔ انگلیسی فارسی، واژه‌نامهٔ فارسی انگلیسی.
منابع
- 10 (۲۰۱۵-۰۱-۱۳). «کتاب هفت دستگاه موسیقی ایرانی منتشر شد». ایرنا. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۵-۲۷.
- «انتشار اثر جدید مجید کیانی پس از 13 سال». ایسنا. ۲۰۱۵-۰۱-۱۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۵-۲۷.
- ارشاد، وزارت فرهنگ و. «کنسرت پژوهشی استاد مجید کیانی». وزارت فرهنگ و ارشاد.
- «چهره ماندگار موسیقی ایرانی، رئیس گروه موسیقی فرهنگستان هنر شد». PANA.IR. ۲۰۱۸-۰۹-۲۹. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۵-۲۷.
- «زندگینامه: مجید کیانی (١٣٢٠-)». همشهری آنلاین. ۲۰۱۳-۱۰-۱۶. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۵-۲۷.
- «هفت دستگاه موسیقی ایرانی (مجید کیانی کیانی) - کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران». www.lib.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۵-۲۷.
- «انتشار کتاب «هفت دستگاه موسیقی ایرانی» پس از ۱۳ سال وقفه». خبرگزاری مهر. ۲۳ دی ۱۳۹۳.
- «بانک کتاب ناهید | خرید کتاب (هفت دستگاه موسیقی ایران) | اثر مجید کیانی | هفت دستگاه موسیقی ایران». www.nibs.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۵-۲۷.
- کیانی، مجید (۱۳۷۱). هفت دستگاه موسیقی ایران. تهران: مؤلف با همکاری ایران‌صدا (چاپ دوم).