وانگ مانگ
وانگ مانگ (چینی: 王莽) (۴۵ پ.م. تا ۶ اکتبر ۲۳ م.) یکی از صاحب‌منصبان بسیار قدرتمند و نایب السلطنه دودمان هان و خویش‌همسر خانواده لیو بود. او بنیانگذار و تنها امپراتور دودمان زین (شین یا هٛسین، به‌معنای ادامه‌یافته یا تمدیدیافته) از تاریخ ۹ میلادی الی ۶ اکتبر ۲۳ میلادی بود. او پسردائی امپراتور چنگ هان و برادرخانم‌زادهٔ امپراتور یوان هان بود. پس از فروکش‌کردن عظمت و قدرت دودمان هان غربی، وانگ مانگ در دوره دو امپراتور سلسله هان قدرت مطلق را بتدریج اما سریع به دست خود متمرکز کرد و همزمان علیه دولت مخفیانه شورش را راندازی کرد و در سال ۹ میلادی با پیشگویی دروغین از سوی متحدان خودش که اعلام می کرد که امپراتور گائوزو بنیادگذار سلسله هان گفته سلطنت را به وانگ مانگ بدهید و با استفاده از این کارها هان غربی را برانداخته و دودمان زین را بنیان‌نهاد. وانگ مانگ با تقسیم زمین سعی در ارضای مردم نسبت به خویش شد اما بزرگان و اشراف علیه وانگ مانگ قیام کرده و او را به طرز بسیار فجیعی سر بریدند و بدن او را کاملا مثله کردن. سپس لیو شوان، نوه‌ی ندیده‌ی امپراتور جینگ هان بعنوان امپراتور دودمان هان تمدیدیافته (دودمان هان شوان) بر تخت نشست و تا ۲ سال بعد (۲۵ میلادی، تاریخ درگذشتش) بر امپراتوری هان حکم می‌راند و در سال ۲۵ میلادی شخصی به‌نام لیو شیو که نوه‌ی ندیده‌ی امپراتور جینگ بود، بر تخت پادشاهی دودمان هان تکیه‌زد و هان شرقی را ایجاد کرده و نام امپراتور گوانگ‌وو هان (هان گوانگ‌وودی) را برای خود انتخاب کرد.
| وانگ مانگ | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| امپراتور دودمان شین | |||||
| سلطنت | 6 ژانویه 9– 6 اکتبر 23 | ||||
| پیشین | روزی یینگ (واپسین امپراتور هان غربی) | ||||
| جانشین | گنگشی امپراتور (امپراتور دودمان هان شوان) | ||||
| نایب السلطنه دودمان هان | |||||
| سلطنت | 15 اوت 1 - 5 ژانویه 9 | ||||
| پیشین | هئو گوانگ (به عنوان نایب السلطنه دودمان هان غربی) | ||||
| جانشین | امپراتریس دواگر دو (به عنوان نایب السلطنه دودمان هان شرقی) | ||||
| زاده | 45 پ.م. یوانچنگ, فرمانداری وی, امپراتوری هان | ||||
| درگذشته | 6 اکتبر 23 م. (67 سال) چانگ‌آن، امپراتوری هان | ||||
| همسر(ان) | امپراتریس وانگ امپراتریس شی ژنژی, هم بالین هوایننگ، هم‌بالین کایمینگ، هم‌بالین | ||||
| فرزند(ان) | وانگ یو (王宇) وانگ هوه (王獲) وانگ آن, شاهزاده شینگیان (王安) وانگ لین, شاهزاده تونگییانگ (王臨) وانگ شینگ, دوک گونگشیو (王興) وانگ کوانگ، دوک گونگجیان (王匡) بانو وانگ، امپراتریس شیائوپینگ هان (孝平皇后) وانگ جیه، بانو مودای (王捷) بانو وانگ، بانو موشیو | ||||
| |||||
| خاندان | خاندان زین | ||||
| پدر | وانگ مان (王曼) | ||||
| مادر | کو (渠) | ||||