پرتو اشراق
پرتو اشراق (۱۹ بهمن ۱۳۲۴ در تهران – ۱۵ آذر ۱۳۹۱ در تهران) محقق و مترجم سینما و ادبیات و پژوهشگر موسیقی بود.
| پرتو اشراق خاوری پرتو اشراق | |
|---|---|
| زادهٔ | ۱۹ بهمن ۱۳۲۴ تهران |
| درگذشت | چهارشنبه ۱۵ آذر ۱۳۹۱ بیمارستان مهر، تهران |
| علت درگذشت | ایست قلبی |
| ملیت | ایرانی |
| پیشه | محقق و مترجم سینما و ادبیات و پژوهشگر موسیقی |
زندگینامه
پرتو اشراق در ۱۹ بهمن ماه ۱۳۲۴ خورشیدی در تهران چشم به جهان گشود. در سال‌های کودکی و نو جوانی علاقه بسیار زیادی به سینما داشت. به خاطر همین علاقه در کنکور دانشکده دراماتیک شرکت کرد و رتبه اول را کسب نمود. از همان ابتدا شیفته سینمای ایتالیا شد و پایان‌نامه‌اش سینمای فدریکو فلینی بود. پس از پایان تحصیلات در رشته کارگردانی سینما در وزارت فرهنگ و هنر آن زمان در قسمت سمعی و بصری مشغول به کار شد. در همان سال‌ها فعالیت خود را در زمینه ترجمه کتاب شروع کرد. سینمای کارل تئودور درایر و تئوری فیلم آیزنشتاین را تألیف و ترجمه نمود.
مستندهای بسیاری را طی سفرهای مختلف‌اش به آفریفا و دیگر نقاط جهان و ایران ساخت. پرتو اشراق شیفته ادبیات و موسیقی هم بود. تسلط وی بر موسیقی و علاقه وافرش باعث شد که به سمت ترجمه کتاب‌های مرجعی در مورد موسیقی متمایل شود.
ژرفای افتخار، عصر بیگناهی، بر باد رفته، سرگذشت پیانو، آوانگارد، مجموعه چهار جلدی موسیقی کلاسیک و پاپ، ایهام در طبیعت و هنر، خاطرات الیا کازان و سر گذشت زندان از ترجمه‌های مهم پرتو اشراق است.
پرتو اشراق در کنار عکاسی از طبیعت در دهه پنجاه با مجله سینما همکاری داشت و عمده نوشته‌هایش مقالات تئوریک در سینما بود در سال‌های پس از انقلاب و تا اوایل دهه هشتاد به صورت پراکنده با مطبوعات همکاری داشت، اما طی دو دهه اخیر تمام نیرو و توان خود صرف ترجمه کتاب نمود.
اما عاقبت در صبح روز چهارشنبه ۱۵ آذر ۱۳۹۱ بر اثر ایست قلبی در بیمارستان مهر درگذشت.
مجموعه آثار
| نام | سال | ||
|---|---|---|---|
| معجزه (نمایشنامه) | انتشارات بابک | ۱۳۴۷ | |
| سپر رنگین (نمایشنامه) | انتشارات بابک | ۱۳۴۷ | |
| سینمای اروپای شرقی | انتشارات بابک | ۱۳۴۸ | |
| سینمای کارل درایر | خانه کتاب | ۱۳۴۹ | |
| سینمای لیندسی اندرسن | ماهنامه سینمایی فرهنگ و هنر | ۱۳۵۱ | |
| پشت دوربین | ماهنامه سینمایی فرهنگ و هنر | ۱۳۵۳ | |
| سینما چیست | اداره کل تحقیقات و روابط سینمایی وزارت فرهنگ و هنر | ۱۳۵۴ | |
| شکل فیلم | سرگئی آیزنشتاین | انتشارات نیلوفر | ۱۳۶۹ |
| ژرفای افتخار | ایروینگ استون | انتشارات نیلوفر | ۱۳۷۲ |
| عصر بیگناهی | ادیت وارتون | انتشارات جار | ۱۳۷۲ |
| اسکارلت | الکساندارا ریپلی | انتشارات جار | ۱۳۷۵ |
| رنج روح | ایروینک استون | انتشارات جار | ۱۳۷۸ |
| برادران | جان گریشام | انتشارات جار | ۱۳۷۹ |
| هری پاتر و سنگ جادو | جی کی رولینگ | انتشارات ناهید | ۱۳۸۰ |
| هری پاتر تالار اسرار | جی کی رولینگ | انتشارات ناهید | ۱۳۸۰ |
| هری پاتر زندانی آزکابان | جی کی رولینگ | انتشارات ناهید | ۱۳۸۰ |
| هری پاتر جام آتش (دو جلد) | جی کی رولینگ | انتشارات ناهید | ۱۳۸۰ |
| مرگ ویشنو | مانیل سوری | انتشارات نیلوفر-ناهید | ۱۳۸۰ |
| داستان زندگی خالق شاهزاده کوچولو آنتوان دو سنت اگزوپری | استیسی شیف | انتشارات ناهید - جار | ۱۳۸۰ |
| بر باد رفته (دو جلد) | مارگارت میچل | انتشارات ناهید - جار | ۱۳۸۱ |
| هری پاتر سازمان ققنوس: (دو جلد) | جی کی رولینگ | انتشارات ناهید | ۱۳۸۲ |
| جان کلام | گراهام گرین | نیلوفر | ۱۳۸۳ |
| هری پاتر و شاهزاده دو رگه (دو جلد) | جی کی رولینگ | انتشارات ناهید | ۱۳۸۴ |
| خاطرات الیا کازان | انتشارات الست فردا | ۱۳۸۴ | |
| زنگ | آیریس مرداک | انتشارات الست فردا | ۱۳۸۳ |
| سرگذشت آهنگسازان بزرگ | هرولد شونبرگ | ناهید | ۱۳۸۵ |
| سرگذشت پیانو | هرولد شونبرگ | ناهید | ۱۳۸۶ |
| سرگذشت موسیقی جاز | یوآخیم برنت | انتشارات ناهید | ۱۳۸۷ |
| سپتیموس هیپ کتاب اول جادو | آنجی سیج | ۱۳۸۷ | |
| سپتیموس هیپ کتاب دوم پرواز | آنجی سیج | ناهید | ۱۳۸۷ |
| سپتیموس هیپ کتاب سوم فیزیک | آنجی سیج | ناهید | ۱۳۸۷ |
| سپتیموس هیپ کتاب چهارم | آنجی سیج | ناهید | ۱۳۸۷ |
| ریشه‌های موسیقی | نیلز والین بیورن مرکر استیون براون | ناهید | ۱۳۸۸ |
| ایهام در طبیعت و هنر | ر. ل گریگوری ا.ه. گومبریج | ناهید | ۱۳۸۹ |
| سرگذشت موسیقی راک | پیتر ویک | ناهید | ۱۳۸۹ |
| سرگذشت موسیقی پاپ | دنیس استسونس | ناهید | ۱۳۸۹ |
| عصر آوانگارد | هیلتون کرامر | ناهید | ۱۳۸۹ |
| سرگذشت زندان روش مجازات در جامعه غرب | نوروال موریس دیوید. ج روتمن | ناهید | ۱۳۹۰ |
| تألیف مطالب در مطبوعات، مجله شکار طبیعت، فرهنگ سینما | |||
| تألیف زندگی نیما یوشیج | در دست چاپ | ||
| آیینه شکسته | کرک داگلاس | در دست چاپ | |
| دان ادین | شینا مک کی | در دست چاپ | |
| مرگ آرتور | سر توماس مالری | در دست چاپ | |
| راه آخرت | ساموئل باتلر | در دست چاپ | |
| حس فیلم | سرگئی آیزنشتاین | در دست چاپ | |
| محاکمه سناریو برای فیلم | اورسن ولز | در دست چاپ |
منابع
 |
مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به پرتو اشراق در ویکی‌گفتاورد موجود است. |
- سایت انتشارات نیلوفر
- فرهنگ و هنر - BBC فارسی - پرتو اشراق، محقق و مترجم سینما، ادبیات و موسیقی، درگذشت
- جمال امید (۱۳۷۷)، فرهنگ سینمای ایران، تهران: موسسه انتشارات نگاه، شابک ۹۶۴-۶۱۷۴-۸۹-۲
- همشهری آنلاین: زندگینامه: پرتو اشراق (۱۳۲۴-۱۳۹۱)
- خبرآنلاین - پرتو اشراق در ۶۷ سالگی درگذشت