پرستشگاه هیبیس

هیبیس (Hibis) یا هبت (hbt) معبدی باستانی در واحه الخارجه مصر است که از سده ششم پ.م. باقی مانده و آثاری از دوره هخامنشیان را در خود دارد.این معبد در اصل به ایزد آمون-رع پیشکش شده بود ولی در آن تقریباً همه ایزدستان مصری تکریم شده‌اند.

مختصات: ۲۵٫۴۷۶۸۰۶°شمالی ۳۰٫۵۵۶۰۴۲°شرقی

معبد هیبیس نمونه کاملی از سبک معماری دوره متأخر مصر باستان (Late Period of Ancient Egypt) است. افزون بر ساختمان اصلی معبد که مربوط به دوره هخامنشی (دودمان بیست و هفتم) است و به فرمان داریوش بزرگ برپا شده (Zivie-Coche)، آثار دیگری از دودمانهای بیست و ششم، بیست و نهم و سی ام نیز در این بنا دیده می‌شود.

پلان

معبد ۴۴ متر طول و ۱۹ متر عرض دارد و بر محور شرقی-غربی ساخته شده‌است. بخش‌های مختلف آن بیرون به درون از این قرارند:(Hawass)

دروازه رومی با کتیبه‌های یونانی از قرن اول میلادی که اکنون به جای دیگری منتقل شده‌است.
یک خیابان با ردیف تندیس‌های ابوالهول در دو طرف (Sphinx Avenue)
دروازه‌ای از دوره بطلمیوسی
دروازه‌ای از زمان داریوش بزرگ
حیاط روباز از دوره دودمان سی ام (نکتانبو یکم و نکتانبو دوم) با کتیبه‌ها و دیوارنگاره‌ها
تالار ستوندار اول (Hypostyle A) با دوازده ستون از دوره دودمان بیست و نهم
تالار ستوندار دوم (Hypostyle B) با چهار ستون که در دوران دودمان بیست و نهم ساخته و به فرمان داریوش بزرگ بازسازی شده‌است. در این اتاق تصویر فرعون (داریوش) در حال پیشکش شراب به ایزدان نقش بسته است.(ولایتی- قاسمی) همچنین نام داریوش به خط هیروگلیف بر دیوار آن دیده می‌شود.(Ghamrawy)
نمازگاه (Sanctuary) که کهن‌ترین بخش بناست شامل بر یک اتاق روباز ستوندار و چند اتاق کوچکتر با نگاره‌هایی از ۵۶۹ ایزد و ایزدبانوی مصری (آمون، ایزیس، اوزیریس، هوروس و...). روی بام و زیرزمین نمازگاه نیز دو محل برای پرستش اوزیریس اختصاص داده شده بود

مرمت و نجات بخشی

این اثر تا اوایل قرن بیستم زیر شن‌ها پنهان بود و در محاصره نخلستان‌ها و زمین‌های کشاورزی قرار داشت. برای نخستین بار در سال ۱۹۰۹ هیئتی از موزه متروپولیتن نیویورک این محوطه را کاوش و متن کتیبه‌های آن را منتشر کرد. بعدتر یک هیئت مصری تا سال ۱۹۸۶ ادامه حفاری و بررسی محل را برعهده گرفت.(Hawass)

در سال ۱۹۵۸ کارشناسان اعلام کردند که به دلیل بالا آمدن سطح آب‌های زیرزمینی، خاک محل بسیار ضعیف شده و سازه معبد در خطر فروریختن است. در ابتدا برای نجات معبد قرار بر جابجایی آن بود و حتی بخشی از اثر (دروازه رومی) به محلی در دو کیلومتری منتقل گردید. اما در نهایت تصمیم بر این شد که سازه در محل باقی بماند و مرمت شود. (Hawass) همزمان با تقویت سازه، برای کاهش ورود آب به محوطه، زمین‌های زراعی اطراف آن خریداری شد و با احداث کانال‌های زهکشی آبهای زیرزمینی به بیرون محدوده معبد هدایت گردید. (Ghamrawy)

پروژه نجات‌بخشی (Salvage Project) و بازسازی محوطه هم‌اکنون با موفقیت پایان یافته. اما بخش‌های داخلی آن هنوز به روی گردشگران باز نیست.

نگاره های داریوش

داریوش شاه به ایزدان سه‌گانه تِبس ادای احترام می‌کند.

هنرمندان مصری داریوش شاه را مطابق باورهای خود و در جامه و شمایل یک فرعون به تصویر کشیده‌اند. بر دیوارهای معبد (به ویژه اتاق L در بخش نمازگاه) تصاویر پرشماری از او در صحنه‌های آیینی به چشم می‌خورد. برخی از مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از: (ولایتی-قاسمی و Ghamrawy)

شاه در حال ادای احترام به ایزدان سه‌گانه تبس (آمون، موت و خونسو)
شاهِ نشسته بر تخت در حالیکه ایزدان هوروس و تحوت رشته‌هایی را به نشانه اتحاد مصر علیا و سفلا به پایه تخت او می‌بندند.
شاه به شکل کودکی برهنه که ایزدان خنوم و پتاه بدن او را روی چرخ سفالگری شکل می‌دهند.
ایزد آتوم نشانه زندگی را نزدیک دهان داریوش نگاه داشته در حالیکه ایزد تحوت نام شاه را بر برگ درخت ایشد (Ished tree) می‌نویسد.
ایزدبانو «موت» داریوش جوان را شیر می‌دهد.
ایزدبانوی آمون (آمونت) شاه را در آغوش گرفته‌است.

پیوند به بیرون

در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ پرستشگاه هیبیس موجود است.

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.