پیشینه نام اورشلیم

این مقاله به نام‌های متعدد «اورشلیم» در نزد ادیان، اقوام و ملل گوناگون در طول تاریخ می‌پردازد.

مختصات: ۳۱°۴۶′۲۵″ شمالی ۳۵°۱۴′۰۸″ شرقی

سالیم

سالیم یا شالیم نامی است که در زمان ابراهیم (۲۰۰۰ سال قبل از میلاد) بر این شهر نهاده بودند و نام اورشلیم از آن گرفته شده‌است.

  • لاتین انجیلی:Salem
  • عربی: سالیم Sālīm

مُریّا

این نام از نام صخره مقدس نزد ادیان ابراهیمی که معبد سلیمان و بعداً مسجدالاقصی و قبة الصخره بر آن بنا شده، گرفته شده‌است.

  • لاتین انجیلی: Moria
  • عربی: مریّا Muriyyā or Murayyā

یبوس

یبوس از نام دژ کنعانیان که بر صخره مقدس بنا شده بود گرفته شده‌است. این سرزمین در زمان طالوت توسط داوود فتح شد و به جای آن اورشلیم بنا شد و پایتخت حکومت یهودیان گردید.

  • لاتین انجیلی: Iebus
  • عربی: یبوس Yabūs

اورشلیم

اوراسالیم نام انجیلی این شهر است که معادل عربی آن اورشلیم است. این نام امروزه در مجامع جهانی و کشورهای غیر مسلمان استفاده می‌شود. اورشلیم در عبری (و آرامی) از دو کلمه اور به معنای شهر و جایگاه و شلیم (مثل شلوم به معنای سلام) به معنای سلامت و سلام است و دارالسلام معادل عربی این واژه می‌باشد.

  • لاتین انجیلی: Hierusalem
  • عربی: اورشلیم Ūršalīm, Ūršalaym
  • انگلیسی آمریکایی: Երուսաղեմ / Erousałem
  • عبری معیار יְרוּשָׁלַיִם Yərušaláyim

صهیون

صهیون نام صخره مقدس نزد یهودیان است و شهر اطراف آن است و کلمه صهیونیسم نیز از آن مشتق شده‌است.

  • لاتین انجیلی: Sion
  • عربی: صهیون Ṣuhyūn
  • عبری معیار: צִיּוֹן Ẓiyyon

ایلیا

از این نام برای اورشلیم در برخی از نوشته‌های کهن پارسی مانند گرشاسپ‌نامه سود برده شده‌است:

بدانگه که ضحاک بد پادشاهمی خواند آن خانه را ایلیا

قدس

قدس نامی است که به صخره مقدس و سرزمین اطراف آن اطلاق می‌شود. این نام در کشورهایی با فرهنگ اسلامی به کار می‌رود. این نام از واژه عبری Ir Ha-Qodesh به معنای (شهر تقدس) گرفته شده‌است. این نام در قرن چهارم هجری در دوره حکومت بوییان و فاطمیان بر سرزمین‌های مسلمان رواج یافت و در دوره عثمانیان عبارت «قدس شریف» جایگزین شد.

  • عربی: القدس al-Quds، القدس الشریف al-Quds aš-Šarīf
  • ترکی: Kudüs
  • فارسی:قدس
  • عبری استاندارد: הַקֹּדֶשׁ haQódeš

بیت المقدس

این نام در فارسی بیشتر از «قدس» رواج دارد.

  • عربی: بیت المقدس Bayt al-Maqdis, Bayt al-Muqaddas

بلاط

این نام ندرتاً در اشعار عربی به کار رفته و از «کاخ پالاتیوم» گرفته شده‌است.

  • عربی: البلاط al-Balāṭ

دژ هوخت‌گنگ یا کنگ دژهودج یا «کَنگْ دِژْ هوخْتَ»

دژ هوخت‌گنگ، کنگ دژهودج، یا بر طبق تصحیح جلال خالقی مطلق کَنگْ دِژْ هوخْتَ نام شهر بیت‌المقدس در زبان پهلوی و پیش از اسلام بوده‌است و این نام بارها در شاهنامهٔ فردوسی آمده‌است. چنانکه فریدون برای جنگ با ضحاک به دژ هوخت‌گنگ (بیت‌المقدس) می‌تازد و در کاخی بسیار بلند بر تخت ضحاک ماردوش می‌نشیند.[1][2][3][4][5][6]

نمونه‌ها:

به خشکی رسیدند سر کینه جویبه بیت‌المقدس نِهادند روی
که بر پهلَوانی زبان راندندهمی «کَنگْ دِژْ هوخْتَ»ش خواندند

[7]

پانویس

^ ابراهیم پورداوود؛ آناهیتا

منابع
  1. «داستان فریدون و ضحاک». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۰ مارس ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱۶ فوریه ۲۰۱۳.
  2. «اشعار شاهنامه». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۷ اکتبر ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۱۶ فوریه ۲۰۱۳.
  3. وبگاه تبیان
  4. ادبیات فارسی&ActiveStateCode=13 داستان‌های اساطیری
  5. وبگاه علمی دانشجویان ایران
  6. کنگ دز هوخت و کلنگ دس حت (تحقیقی دربارة نام ایوان ضحّاک در شاهنامه و سنی ملوک الارض و الانبیاء)- چنگیز مولایی - سامانه نشریات علمی دانشگاه فردوسی
  7. شاهنامه، جلد اول، تصحیح جلال خالقی مطلق
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.