کاظم خان قوشچی
کاظم خان قوشچی (زاده ۱۲۴۶ در قوشچی از توابع انزل اورمیه - درگذشت ۱۳۰۲ در کاظم‌داشی)[1] در خانواده‌ای کشاورز متولد شد.
| کاظم خان قوشچی | |
|---|---|
 | |
| زادهٔ | ۱۸۶۷ میلادی قوشچی |
| درگذشت | ۱۳۴۲ ه.ق شهرستان اورمیه - محال انزل - کاظم داشی |
| مدفن | قوشچی قبرستان قدیمی |
| محل زندگی | قوشچی |
| ملیت | ایرانی |
| دیگر نام‌ها | کاظم بی (بیگ) |
| سال‌های فعالیت | ۷ سال |
| آثار | کاظم داشی در گورچین قلعه و خانه‌اش در قوشچی |
| دوره | قاجار - پهلوی |
| مذهب | شیعه |
کاظم خان در عرصه سیاست
در ابتدای قرن بیستم بر اثر ناتوانی دولت قاجار و ورود ارتش روسیه به آذربایجان و اشغال این خطه، کاظم خان با یاری عده‌ای از جوانان روستاهای محال انزل (قوشچی، قالقاچی، بویداش، گورچین قالا و باری و..) گروه مبارزین را تشکیل داده و توانست در مقابل اشغالگری روسیه از خود ایستادگی نشان دهد و چند پارچه آبادی‌های پیرامون کاظم داشی را پاسداری کند. اولین درگیری کاظم خان و یارانش با ارتش روسیه به سال ۱۹۰۹ میلادی بود که طی آن مبارزین تسلیم نشده و قصبه قوشچی به توپ بسته شد و کاظم خان و افرادش به قلعه قیرخلار که بعدها به اسم این سردار تغییر نام یافت پناه بردند و در طی سال‌ها مبارزه بارها ضربات جدی به ارتش اشغالگر وارد کردند. پس از عقب‌نشینی ارتش روسیه در سال ۱۹۱۷ میلادی به علت بروز انقلاب در این کشور و پسروی اردوی عثمانی نوبت به تاخت و تاز جیلوها به رهبری مارشیمون و کرد ها به رهبری اسماعیل سیمکو رسید اما با این اوضاع او دژ مستحکم خود را تا پایان ماجرا از دست نداد و به مدت شش سال در مقابل اشرار و اشغالگران از ایستادگی کرد و توانست از جان و مال مردم ستمدیده پاسداری کند. به‌طوری‌که مایحتاج و مواد غذایی آنان را تأمین و با ساختن قایق‌های بیست و سی نفره آن‌ها را از غرب دریاچه اورمیه به کرانه خاوری آن (تبریز) انتقال دهد. گروه مبارزین به رهبری کاظم خان و فرماندهانی چون داداش بیگ ، علی اکبر وکیل باشی، اژدرخان، جانعلی بیگ ، امیر ارشد خان قراجه داغی و سیصد اسب سوار که تحت تعلیم محمد افندی به سر می‌بردند با وجود ایستادگی های خود و اقدامات لازم آسیب های جدی به دشمن وارد کردند.[2]
ظهور رضا خان و عدم تسلیم کاظم خان
در سال ۱۹۲۰ میلادی با ورود ارتش قاجار به آذربایجان و حمایت از کاظم خان طولی نکشید که این حمایت به مناقشه میان کاظم خان و ارتشبد رضاخان تبدیل شد. چرا که کاظم خان به تحت الحمایگی رضا خان از سوی انگلیس و براندازی دولت قاجار و تشکیل دولت پهلوی پی برده بود تا آنجایی که در پی این جریان کنسول انگلیسی مقیم تبریز رسماً به کاظم خان مکتوبی به عنوان این که تسلیم اسماعیل سیمیتقو شود و پایگاه خود را تخلیه کند. نوشت وی اعتنایی به این مکتوب نکرده و فرستاده کنسول را این گونه پاسخ داد: کوتاه سخن! کاظم خان کسی است که با یک پناهگاه دریایی با سیاست استعماری انگلستان به مقابله پرداخت و پیروز گردید. کاظم خان بعد از ایجاد آرامش و امنیت نیز پایگاه خود را ترک نکرد حتی عده‌ای از مردم به عنوان تشکر برای او مبلغی جمع کرده و از وی خواستند که با ایجاد امنیت در منطقه توسط رضاخان یا رضا شاه از قلعه پایین آمده و خلع سلاح شود ولی او در پاسخ گفت شما احمد شاه را بیاورید من تسلیم خواهم شد. با این اوصاف کاظم خان تا لحظه مرگ تسلیم سیاست‌های انگلیس نشد.[3]
پانویس
- آشنایی با زندگی‌نامه کاظم خان قوشچی/افتخار آذربایجان باشگاه خبرنگاران جوان
- نام آوران ارومیه - علی بابایی - انتشارات تکدرخت و اختر - ۱۳۸۹ صفحهٔ ۲۷۹
- نام آوران ارومیه - علی بابایی - انتشارات تکدرخت و اختر - ۱۳۸۹ صفحهٔ ۲۸۰
منابع
- بابایی، علی (۱۳۸۹). نام‌آوران ارومیه. انتشارات تکدرخت و اختر. ص. ۲۷۸ الی ۲۸۱.
- تکش، علاءالدین، محمود رامیان و محمد تمدن (۱۳۴۶). بزرگان و سخنسرایان آذربایجان غربی. انتشارات تکدرخت و اختر. ص. ۲۴۶.
- انزلی، حسن (۱۳۸۴). اورمیه در گذر زمان. انتشارات دستان. ص. ۴۸۶ الی ۵۲۰.
- معتمدالوزاره، رحمت اله خان (۱۳۸۹). اورمیه در محاربه عالم سوز. شیرازه. ص. ۴۱۹ و ۵۳۱.