کایدخورده
کائدخورده یا کائدخرده، خرده به معنای خرد مقابل کلان یا کاهیرده از طوایف لر ساکن استان ایلام است.[1]
تاریخ
پس از جنگ قلعه سی که در آن ایل دیناروند با والی لرستان در حدود ۲۰۰ سال پیش داشت ایل دیناروند شکست خورد و کاید همتخان بزرگ رئیس این ایل کشته شد. طایفه کایدخورده به دلیل افزایش جمعیت و ضعف ایلی دیناروند از دیناروند جدا و به بزرگترین طایفه لر منطقه تبدیل شد. با تسلط کایدخورده بر منطقه و اتحاد تیرههای مختلف این ایل جنگهای محلی برای تصرف اراضی منطقه شروع شد؛ در اولین جنگ که بین کایدخورده و طوایف عرب بود عربهای منطقه شکست سختی خوردند و به شوش کوچ کردند. در دومین جنگ صورت گرفته با طوایف کُرد که چند سال طول کشید کردها شکست خوردند و مجبور به ترک منطقهٔ مورموری شدند. اما اصلیترین جنگ طایفه کایدخورده با ایل بیرانوند بود که در نهایت به صلح و بستن یک قرارداد ختم شد، بر اساس این قرارداد به ایل بیرانوند اجازه داده شد از اراضی منطقه برای چرای دام استفاده کنند اما حق کشاورزی و زراعت در زمینهای منطقه را نداشتند.[2]
سکونتگاه
هماکنون این طایفه در شهرهای دهلران، شوش، اندیمشک و موسیان و آبدانان و مورموری ساکن هستند و در حدود ۲۰٬۰۰۰ نفر جمعیت دارند. گویش آنها لری بالاگریوهای است.[3]
ریشه شناسی
ایل کاید خورده به همراه ایل شوهان اصالتا از شاخه چهارلنگ لرهای بختیاری می باشند که در گذشته به دلایلی از منطقه بختیاری به منطقه ایلام کوچانده شدند. زبان اکنون ایل کاید خورده و ایل شوهان لری لرستانی(بالاگریوه ای) می باشد.
پانویس
- حضرتی یادکوری، محمدعلی. «ایلات و طوایف استان ایلام». عشایر رنگوارههای یک رنگ. بایگانیشده از اصلی در ۱۵ اوت ۲۰۱۸. دریافتشده در ۱۷ مارس ۲۰۲۱.
- بهاروند، سکندر (۱۳۹۳). قوم لر. تهران: آوان. شابک ۹۶۴-۳۲۹-۱۳۵-۹.
- صفینژاد، جواد (۱۳۸۳). لرهای ایران. تهران: آتیه. شابک ۹۶۴-۷۴۰۹-۲۲-۲.