یخچال میرفتاح
یخچال میرفتاح در ملایر، بلوار پانزده خرداد واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۷۹ با شمارهٔ ثبت ۳۲۴۲ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.[1]
| یخچال میرفتاح | |
|---|---|
 یخچال میر فتاح | |
| |
| نام | یخچال میرفتاح |
| کشور | ایران |
| استان | استان همدان |
| شهرستان | ملایر |
| اطلاعات اثر | |
| نوع بنا | سازه خشتی |
| سال‌های مرمت | ۱۳۹۷ |
| کاربری | یخچال، چال |
| دورهٔ ساخت اثر | قاجاریه |
| بانی اثر | میرفتاح |
| اطلاعات ثبتی | |
| شمارهٔ ثبت | ۳۲۴۲ |
| تاریخ ثبت ملی | ۲۵ اسفند ۱۳۷۹ |
این اثر تاریخی به دلیل بارش‌های شدید در روز ۱۲ فروردین ۱۳۹۸ فرو ریخت.[2]
ساختار یخچال میرفتاح
یخچال میرفتاح از آثار دوره قاجاریه در شهر ملایر است که توسط شخصی به نام میرفتاح ساخته شده‌است. این بنا به شکل گنبد بوده و از آجر ساخته شده‌است و در مسیر بلوار پانزده خرداد ملایر قرار دارد.
ارتفاع بنا از کف تا گنبد ۱۲ متر و از سطح تا منبع ذخیره یخ ۴ متر است. این یخچال دارای دو ورودی می‌باشد. یکی به شکل دهلیز بوده که مخصوص ریزش و تخلیه یخ و دیگری که محل رفت‌وآمد بوده‌است، با پلکانی به قسمت انتهایی یخدان و محل برداشت یخ منتهی می‌شود. ضخامت دیوارهای گنبد در قسمت تحتانی ۹۲ سانتی‌متر و در بالا به سه ردیف آجر ۲۰ سانتی‌متری می‌رسد. تنها عامل تزئینی بنا دو ردیف آجرکاری است که به شکل کمربندی و به ضخامت ۲۲۰ سانتی‌متر، داخل بنا را پوشانده‌است. در قسمت بیرونی و داخلی یخدان دو ردیف خشت به کار رفته‌است که نقش عایق را داشته و در فصل تابستان مانع از نفوذ گرما و ذوب شدن یخ‌ها می‌شده‌است.[3]
فروریختن یخچال میرفتاح
یخچال میرفتاح پس از بارش‌های فروردین ۱۳۹۸، به دلیل شدت بارش‌ها دچار آسیب جدی شد. بخش فوقانی این بنا که خشتی بود، به دلیل جذب و نفوذ باران و برف سنگین شده و موجب ریزش این بنا در ۱۲ فروردین ۱۳۹۸ شد. پس از این اتفاق میراث فرهنگی استان همدان اعلام کرد، تخریب یخچال میرفتاح مستندسازی شده و پس از تخصیص اعتبار بازسازی می‌شود.[4]
جستارهای وابسته
منابع
- «دانشنامهٔ تاریخ معماری و شهرسازی ایران‌شهر». وزارت راه و شهرسازی. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۶ اکتبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱۰ اکتبر ۲۰۱۹.
- https://www.farsnews.ir/hamedan/news/13980112000641/یخچال-تاریخی-میرفتاح-فرو-ریخت--فیلم
- «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۱ آوریل ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱ آوریل ۲۰۱۹.
- «یخچال میرفتاح در ملایر آب شد». ایران آنلاین. دریافت‌شده در ۲۰۱۹-۰۴-۰۱.