آبانبار صحرائی خرمشاه
آبانبار صحرائی خرمشاه یکی از آب‌انبارهای قدیمی شهر یزد است که در اوایل دوره پهلوی ساخته شده‌است. این آبانبار جهت تأمین آب آشامیدنی اهالی و کشاورزان محل مورد استفاده قرار می‌گرفته‌است و در مسیر یکی از زیارتگاه‌های زرتشتیان به نام شاهچراغ قرار دارد.
| آبانبار صحرائی خرمشاه | |
|---|---|
| |
| نام | آبانبار صحرائی خرمشاه |
| کشور | ایران |
| استان | استان یزد |
| شهرستان | یزد |
| اطلاعات اثر | |
| کاربری | آبانبار |
| دیرینگی | دوره پهلوی |
| دورهٔ ساخت اثر | دوره پهلوی |
| بانی اثر | زرتشتیان محله خرمشاه |
| مالک اثر | وقفی است. |
| اطلاعات ثبتی | |
| شمارهٔ ثبت | ۱۷۸۸۷ |
| تاریخ ثبت ملی | ۱۴ اسفند ۱۳۸۵ |
  آبانبار صحرائی خرمشاه روی نقشه ایران
۳۱٫۵۲۳۶°شمالی ۵۴٫۲۰۳۷°شرقی / 31.5236; 54.2037 | |
موقعیت
این بنا در یزد، بلوار باهنر، کوچه ولی عصر، پلاک ۲۸ واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۴ اسفند ۱۳۸۵ با شمارهٔ ثبت ۱۷۸۸۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.[1]
مشخصات
این بنا شامل پیشانی ورودی و راه پله است که موجب هدایت استفاده کنندگان به محل برداشتن آب می‌شود. سابقاً کتیبه‌ای نیز بر پیشانی ورودی نصب بوده‌است. در این آبانبار، دو مکان مجزا برای بهره‌برداری زرتشتیان و مسلمانان از آب آشامیدنی در نظر شده‌است که به آن پاشیر می‌گویند. دو بادگیر چهار طرفه و بلند در اطراف این آبانبار وجود دارند که وظیفه هدایت هوا را به مخزن آب بر عهده دارند که این خود موجب خنک نگه داشته شدن آب می‌شود. مخزن آن به صورت مدور طراحی شده و با استفاده از ملات ساروج ساخته شده‌است. اتاق‌هایی برای استراحت و عبادت نیر داخل این آبانبار ساخته شده‌اند که داخل آن‌ها گچ اندود شده‌است.
مساحت این بنا، ۳۴۰ متر مربع است. طول آن ۲۰ متر، عرض آن ۱۷ متر و ارتفاع ۶ متر می‌باشد.
این بنا از آجر ساخته شده‌است و در ساخت آن ملات‌هایی چون گل، گج و ساروج به کار گرفته شده‌اند.
پانویس
- «دانشنامهٔ تاریخ معماری و شهرسازی ایرانشهر». وزارت راه و شهرسازی. بایگانی‌شده از روی نسخه اصلی در ۶ اکتبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۱۰ اکتبر ۲۰۱۹.
منابع
| دروازه‌ها، حصار و بارو، برج و قلعه | برج افغان • برج کبوترخان کسنویه • برج و باروهای یزد • دروازه اصفهان • دروازه ایلچی‌خان • دروازه جنت‌آباد • دروازه دولت • قلعه رحمت‌آباد • دروازه سعادت • دروازه سید گل سرخ • دروازه شاهزاده فاضل • دروازه شاهی • دروازه فتح • دروازه کوشک نو • دروازه کیا • دروازه مال‌امیر • دروازه مصلی • دروازه مهریجرد (مهریز) • دروازه نو • قلعه ستی پیر (اسدان) • قلعه قاسم‌آباد • قلعه مهدی‌آباد |
|---|---|
| بازارها، تیمچه‌ها و چهارسوق‌ها | بازار افشار • بازارچه پنجه علی • بازار جعفرخان • بازارچه خراسانی (غلام‌علی سیاه) • بازارچه سرجمع • بازار چیت‌سازی • بازار حاجی قنبر • بازار حضرت عباسی • بازار خان • بازار دروازه مهریز • بازار ریسمانیان • بازار زرگری • بازار سراج‌ها • بازار صدری • بازار علاقبندی • بازار قیصریه • بازرا کاشی‌گری • بازار محمدعلی خان • بازار مسگری • بازار مسجد ملااسماعیل • بازار میرزاکرم • بازار نخود بریزی • تیمچه وکیل • تیمچه هراتی • چهارسوق خان • چهارسوق و بازار شاهی |
| باغ‌ها | باغ امید سالار • باغ روآب • باغ عبدالرحیم خان • باغ مشیر • باغ مشیر رحیم‌آباد • باغ و عمارت رستم دستور • باغ خان • باغ دولت‌آباد • باغ لاستان • باغ معین • باغ میرزا عباس بمی |
| مساجد | مسجد امیرچقماق • مسجد باغ گندم • مسجد بزرگ ابوالمعالی • مسجد بزرگ پشت باغ آب انبار رباط • مسجد پیر حسین • مسجد تبریزیان • مسجد جامع اهرستان • مسجد جوی بلبل • مسجد چهل محراب • مسجد حاجی قنبر • مسجد خضر شاه • مسجد سر پلک شهید مدرس • مسجد سر سنگ • مسجد سلطان شیخداد • مسجد شاه ابوالقاسم • مسجد شاه عبدالقیوم • مسجد شیخی‌ها • مسجد صاحب الزمان (حسین رجب) • مسجد فهادان • مسجد قدمگاه مالمیر • مسجد کوچک آبشور • مسجد کوچک خطیب • مسجد کوفه شیخ داد • مسجد لرد آسیاب • مسجد مصلی عتیق • مسجد مطیع • مسجد مکی • مسجد ملا اسماعیل • مسجد ملا عبدالخالق • مسجد ملازینل • مسجد موسی بن جعفر یزد • مسجد نو مالمیر • مسجد و آب انبار چهار ک • مسجد و حسینیه ملاجعفر • مسجد یعقوبی • مسجد جامع یزد • مسجد سرریگ • مسجد شاه طهماسب • مسجد فرط • مسجد حظیره • مسجد بیاق خان • مسجد اهرستان • مسجد شاه یحیی (قلعه کهنه) • مسجد بزرگ پشت باغ • مسجد باغ بهشت • مسجد باغ صندل • مسجد باغ گندم • مسجد پیر حسین • مسجد زاویه • مسجد چهارمنار • مسجد چهل محراب • مسجد حاجی محمدعلی عرب • مسجد خضر • مسجد زین‌الدین آقا • مسجد ساباط • مسجد سر پلک • مسجد سر چم • مسجد سر کوچه شاه علی • مسجد شاه عبدالقیوم • مسجد شیخداد • مسجد قدمگاه • مسجد قل هواللهی • مسجد کوچه دباغ‌خانه • مسجد کوچه صندوق‌سازها • مسجد کوچه نجاریان • مسجد کوشکنو • مسجد لرد تازیان • مسجد مال‌امیر • مسجد محله شاه ابوالقاسم • مسجد محله گودال مصلی • مسجد ملاعبدالخالق • مسجد وزیر • مسجد جامع گردفرامرز |
| مدارس | دبستان خسروی • دبستان دینیاری • دبستان مهرنرسی‌آباد • دبیرستان ایرانشهر • دبیرستان دخترانه علوم و معارف • دبیرستان کیخسروی • مدرسه اردشیری • مدرسه بدر • مدرسه رستمی • مدرسه ابوالمعالی • مدرسه حسینیان • مدرسه خان • مدرسه خان‌‍زاده • مدرسه دو منار • مدرسه رکنیه • مدرسه سر پلک • مدرسه شاهزاده • مدرسه میدان شاه طهماسب • مدرسه شفیعیه • مدرسه شمسیه (چهار منار) • مدرسه ضیاییه • مدرسه عبدالرحیم خان • مدرسه کمالیه • مدرسه مصلی • مدرسه ملا اسماعیل • |
| امامزادگان و آرامگاه‌ها | امامزاده جعفر (ابوجعفر محمد) • آرامگاه سید جعفر • امامزاده ساباط • آرامگاه سید خلیل • دوازده امام • سادات قل هو الله • آرامگاه ستی فاطمه • امامزاده سهل بن علی • آرامگاه سید پنهان • آرامگاه سید صحرا • آرامگاه سید طاووس • آرامگاه سید فتح‌الرضا • آرامگاه سید قوام‌الدین • آرامگاه سید رکن‌الدین • آرامگاه سید شمس‌الدین • آرامگاه سید گل سرخ • آرامگاه سید گل زرد • آرامگاه سید گل مشکیجه • آرامگاه سید مصلی • سید نصرالدین • آرامگاه شاهزاده فاضل • آرامگاه شاه سید رضا • آرامگاه شیخ احمد فهادان • آرامگاه شیخ تقی‌الدین دادا • قبر خواجه ضیاءالدین محمد • قدمگاه • یزارون • آرامگاه آخوند کرباسی • مزار آقا • مزار ملا اسماعیل • آرامگاه شیخ محمد سلطان گردفرامرز |
| آب‌انبارها | آبانبار آروک • آبانبار افشار • آبانبار امیرچخماق • آبانبار امامزاده جعفر • آبانبار باغ گندم • آبانبار برخوردار • آبانبار بولمیری • آبانبار پشت باغ • آبانبار تخت استاد • آبانبار جلک (جمک) • آبانبار جنک • آبانبار جوی هرهر • آبانبار چهارسوق • آبانبار حاج یوسف • آبانبار حاجی حسن • آبانبار حاجی علی‌اکبر • آبانبار دخمه صفائیه • آبانبار خواجه خضر • آبانبار دروازه شیخداد • آبانبار دروازه مهریز • آبانبار دو دهنه • آبانبار دولت‌آباد • آبانبار رحیم‌آباد • آبانبار رستم گیو • آبانبار گردفرامرز • آبانبار سفیدک • آبانبار سید صحرا • آبانبار سید فتح الدین رضا • آبانبار شاه ابوالقاسم • آبانبار شاهدباز • آبانبار شش بادگیر • آبانبار صحرائی خرمشاه • آبانبار فهادان • آبانبار قاسم آباد • آبانبار قندهاری • آبانبار کوچه بیوک • آبانبار کوچه بندون • آبانبار کوشک نو • آبانبار گلشن • آبانبار گنبد سبز • آبانبار محمودآباد • آبانبار مزرعه جمشید • آبانبار مسعودی • آبانبار مصلی عتیق • آبانبار نجم آباد • آبانبار نصرآباد • آبانبار نو مریم‌آباد • آبانبار وزیر آبانبار وقت و ساعت |
| حمام‌ها | حمام آب تفت • حمام ابوالمعالی • حمام پشت باغ • حمام باغ گندم • حمام چهارمنار • حمام حاج عبدالحسین • حمام شاه کمالیه • حمام شیخداد • حمام کسنویه • حمام شاه ابوالقاسم • حمام شاهزاده • حمام شاه عبدالقیوم • حمام فرط • حمام فهادان • حمام کلیمیان • حمام گلشن • حمام گازرگاه • حمام گل مشکی • حمام مال‌امیر • حمام محله تل • حمام وزیر • حمام گودک • حمام خان |
| خانه‌ها | خانقاه نعمت‌اللهی • خانه آقا • خانه آقایی زاده • خانه استاد رضا • خانه امامزاده ایی • خانه امینیان • خانه ایلچی خان • خانه باغ کاکا • خانه بلور فروش • خانه پاپلی • خانه پاکدل • خانه پورکرامتی • خانه توانا • خانه تهامی • خانه جندقی • خانه جواد پاسدار • خانه چقماقی یزدی • خانه چهارسوقیها • خانه حاج ابوطالب • خانه حاج سید حیدر عظیمی • خانه حاجی حسین • خانه حباب • خانه حسین شاکری • خانه حطیره‌ای یزدی • خانه خرم ده • خانه دکتر حجت • خانه امام حسینی • خانه خان بهادر • خانه دکتر وزیری • خانه راس حسینی • خانه رسولیان • خانه زرگر یزدی • خانه سید ابوالقاسم روهنی • خانه سید علی محمد وزیری • خانه سیگاری • خانه شادمان • خانه شاه یحیی • خانه شحنه ای • خانه شکوهی • خانه شهید منتظر قائم • خانه صدا و سیما • خانه طبسی ها • خانه عبدالغفور ظریف چای فروش • خانه عبدالمجید جلال پور • خانه عرب مازار • خانه عرب‌زاده • خانه علومی • خانه فرخ اورمزدی • خانه فرساد • خانه قاسم خیاط • خانه کرمانیها • خانه کسرا وفاداری • خانه لاریها • خانه لاریها • خانه لوک‌زاده • خانه متولی زاده • خانه محمد حسینی فرجامی • خانه شفیع‌پور • خانه طاق‌بلندها • خانه عرب‌ها • خانه غیاث نقش‌بند • خانه مشیرالممالک • خانه ملکالتجار • خانه نواب رضوی • خانه محمد مروج • خانه محمودی یزد • خانه مرتاضیون (دکتر مرتاض) • خانه مظفر عرب • خانه معدن نطق • خانه ملا حسینی • خانه ملک ثابت • خانه ملک زاده • خانه موید علایی • خانه میرزاده • خانه نعمت اللهی • خانه نواب وکیل • خانه نیک آئین • خانه نیکپور • خانه وزیر • خانه وقفی حاجی احمدی • خانه وقفی مروج • خانه هاشم خان • خانه هرندی • خانه یاوری |
| حسینیه‌ها و تکیه‌ها | تکیه میرچخماق • تکیه میرقطب • حسینیه پنیرک • حسینیه تپوسازان • حسینیه حسن شتر • حسینیه سید مصلی • حسینیه ملتکیه • حسینیه حاجی یوسف • حسینیه شاهزاده فاضل • حسینیه فهادان • حسینیه کسنویه • حسینیه کنجک • حسینیه کوچه صندوق ساز • حسینیه گازرگاه • حسینیه لرد آسیاب • حسینیه ناظم • حسینیه وقت و ساعت • حسینه کوچه بیوک • حسینیه امیرچقماق • حسینیه مج • حسینیه ملاجعفر |
| سقاخانه‌ها و پایاب‌ها | سقاخانه شاهزاده فاضل • سقاخانه کوچه دباغ‌خانه • سقاخانه بازار ملااسماعیل • سنگ پایاب کوچه دارالشفا |
| آسیاهای | |
| کاروانسراها | کاروانسرای ابوالمعالی • کاروانسرای افشار • کاروانسرای امیرچقماق • کاروانسرای ابوالقاسم • کاروانسرای خان پنجکاروانسرای بنافتی‌ها • کاروانسرای بیابانکی‌ها • کاروانسرای پسته • کاروانسرای پشت سید • کاروانسرای پنجه‌علی • کاروانسرای تخت استاد • کاروانسرای خراسانی • کاروانسرای خواجه • کاروانسرای دو در • کاروانسرای سادات • کاروانسرای سید حیدری • کاروانسرای شاهزاده • کاروانسرای شیرازی‌ها • کاروانسرای عرب‌ها • کاروانسرای علی آقا • کاروانسرای علی آباد • کاروانسرای کرمانشاهان • کاروانسرای فهادان • کاروانسرای کرمانی • کاروانسرای کلاهدوزها • کاروانسرای گلشن • کاروانسرای گودال مصلی • کاروانسرای لب خندق • کاروانسرای لرد باجوردی • کاروانسرای لرد تازیان • کاروانسرای لرد کیوان • کاروانسرای محله تل • کاروانسرای مرزاکور • کاروانسرای مشیر • کاروانسرای مصلی عتیق • کاروانسرای والی • کاروانسرای وکیل • کاروانسرای گردفرامرز |
| قنات‌ها | قنات احمدآباد مشیر • قنات رحمت‌آباد • قنات شحنه • قنات صادق‌آباد • قنات صالح‌آباد • قنات قاسم‌آباد • قنات محمدآباد چاهوک • قنات محمودی • قنات نجف‌آباد • قنات نصرت‌آباد • قنات یعقوبی |
| لردها و میدان‌ها | |
| آتشکده‌ها | |
| زورخانه‌ها | |
| کنیسه‌ها | |
| مجموعه‌های تاریخی | |
| دیگر آثار | ساختمان قدیم استانداری • ساختمان اداره دارایی • اسلحه خانه • رباط (شمس) • رباط زین‌الدین • زندان شهربانی • زیارتگاه پیر ترک • سردر مسجد زاویه • سینما گلشن • عمارت قصر آینه • عمارت نواب • کارخانه اقبال • دخمه زرتشتیان |
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.