آنشلوس
آنشلوس (به آلمانی: Anschluß) یا پیوست اتریش نام واقعهای است که طی آن در ۱۲ مارس ۱۹۳۸ دولت فدرال اتریش به امپراتوری آلمان نازی پیوست شد.[1][2] آنشلوس در زبان آلمانی به معنای همبستگی و پیوند است.
زمینه
پس از پایان جنگ جهانی اول که در آن پروس و امپراتوری اتریش-مجارستان به همراه عثمانی در آن شکست خوردند، فرانسه و انگلستان به عنوان برندگان جنگ، قرادادهای سنگینی را بر گرده شکستخوردگان تحمیل کردند. یکی از این قراردادها که با میانجیگری ایالات متحده آمریکا در طی کنفرانس صلح پاریس منعقد شد، پیمان ورسای است که برخی از حقوق، منافع و سرزمینهای آلمان به بریتانیا و فرانسه تعلق میگرفت. همچنین مجارستان، بوسنی و بخشهایی از سرزمینهای دیگر از اتریش-مجارستان جدا میگردید. در این پیمان اتحاد آلمان و اتریش (آنشلوس) که به عنوان جمهوری آلمان-اتریش مطرح شد به صورت مشخص ممنوع شده بود.
دیوار استرازا
هیتلر در ژانویه ۱۹۳۳ در آلمان به قدرت رسید و در اکتبر همین سال آلمان جامعه ملل را ترک کرد. قتل دلفوس، نخستوزیر سوسیال مسیحی دولت فدرال اتریش در ۲۵ ژوئیه ۱۹۳۴ به دست نازیهای اتریش طرفدار هیتلر، همزمان با قتل نخستوزیر رومانی و پادشاه یوگسلاوی در فرانسه از سوی راستگرایان افراطی، پیمان چهار قدرت، که به پیشنهاد موسولینی و برای کنترل هیتلر تهیه شده بود را به کلی به فراموشی سپرد.
در مقابل این اقدام هیچیک از کشورهای اروپایی واکنش قاطعی نشان ندادند جز موسولینی که نیرویی به مرز اتریش اعزام کرد و برای چهار سال دیگر مانع دخالت هیتلر در اتریش شد.
در ۱۹۳۵ هیتلر با دلگرمی از الحاق سار به این کشور در ژانویه این سال، بر خلاف معاهده ورسای و بهانه اینکه فرانسه دوره نظام وظیفه اجباری را افزایش داده خدمت نظام وظیفه در آلمان را اجباری و قصد خود را برای تأسیس ۳۶ هنگ ارتش و یک ناوگان جنگی اعلام کرد. در مقابل با هم به ابتکار موسولینی در ۱۱ آوریل این سال کنفرانسی از نمایندگان ایتالیا، فرانسه و بریتانیا در استرازا در شمال ایتالیا تشکیل شد و سه کشور وفاداری خود به معاهده لوکارنو و بر لزوم استقلال اتریش در ضدیت با آنشلوس اعلام کردند.
جبهه استرازا با پیمان تضمین دوجانبه فرانسه و شوروی که در ۲ می ۱۹۳۵ در پاریس برای پنج سال به امضا رسید تکمیل و در فوریه ۱۹۳۶ تکمیل نهایی شد.
دیواری که جبهه استرازا به دور آلمان کشیده بود به زودی با اقدام بریتانیا و حمله تجاوزکارانه ایتالیا به اتیوپی از میان رفت. مذاکرات بریتانیا و آلمان از ۴ ژوئن ۱۹۳۵ شروع شد و در ۱۸ ژوئن به نتیجه رسید و دو کشور توافق کردند که آلمان میتواند صاحب نیروی دریایی تا حداکثر ۳۵ درصد نیروی دریایی بریتانیا باشد و زیردریاییهای دو کشور در حد مساوی قرار بگیرد.
تصمیم بریتانیا برای مذاکره با آلمان دربارهٔ میزان قدرت دریایی دوکشور موسولینی را در تصمیم خود برای حمله به اتیوپی راسختر کرد. حمله ایتالیا به حبشه نه تنها جبهه استرازا را از هم باشید بلکه موجب تضعیف جامعه ملل نیز شد. حمایت هیتلر از موسولینی در طول جنگ حبشه موجب نزدیک شدن آلمان نازی و ایتالیا شد.
محور برلین-رم
در جریان جنگ ایتالیا و اتیوپی، هیتلر با بهانه قراردادن پیمان فرانسه و شوروی در فوریه ۱۹۳۶، قرارداد لوکارنو را مردود دانسته و در ۷ مارس ۱۹۳۶ ساحل سمت چپ رود راین که بر اساس معاهده ورسای غیرنظامی بود را تصرف کرد. در پی تسامح فرانسه در برابر اقدامات هیتلر، لهستان و بلژیک امید خود را به فرانسه از دست دادند و اردوگاهی که به دور فرانسه تشکیل شده بود از بین رفت، و این در حالی بود که روند دوستی هیتلر و موسولینی تا حدی پیشرفت کرد که در اول نوامبر ۱۹۳۶ محور برلین-رم از سوی موسولینی اعلام شد.[3]
ایتالیا در ۶ نوامبر ۱۹۳۷ به پیمان ضدکمینترن که پیشتر در ۲۵ نوامبر ۱۹۳۶ بین آلمان نازی و امپراتوری ژاپن امضا شده بود پیوست و با این اقدام نه تنها محور رم-برلین تقویت شده بود بلکه مثلثی از رم-برلین-توکیو به وجود آمد که روزبه روز بر هماهنگی آن افزوده میشد. جنگ داخلی اسپانیا نیز موقعیتی مناسب برای آزمایش دوستی و دشمنیها به وجود آورده بود.
اشغال اتریش
هیتلر با بهرهبرداری از گرفتاری کشورهای غربی و همینطور دوستی موسولینی که در ۱۹۳۴ از آنشلوس جلوگیری کرده بود در پی اشغال اتریش درآمد. به همین دلیل از شوشنیگ، صدراعظم اتریش که جایگزین دلفوس شده بود خواست تا زندانیان نازی را از زندان آزاد کرده و یکی از اعضای حزب نازی، آرتور زایس-اینکوارت را به وزارت داخل (وزارت کشور) بگمارد. شوشینگ که نتوانست حمایت و تعهد بریتانیا و فرانسه را جلب کند تحت فشار هیتلر استعفا داد و حکومت نازی به ریاست زایس-اینکوارت تشکیل شد. این امر موجب استعفای ویلهلم میکلاس رئیسجمهور اتریش شد. زایش-اینکوارت به تقلید از هیتلر این عنوان را نیز خود تصاحب کرد؛ سپس به بهانهٔ اینکه اوضاع ناآرام است از نیروهای آلمان نازی دعوت کرد برای برقراری نظم وارد اتریش شوند.
در شامگاه ۱۱ مارس ۱۹۳۸ میلادی کشور اتریش به وسیله اساس، پلیس و ارتش آلمان نازی مورد اشغال قرار گرفت. دولت دولت فدرال اتریش، با توجه به استقبال پرشور و تمام عیار مردم اتریش در سراسر کشور از هیتلر، بدون تصویب پارلمان، طرح پیوست سرزمین را پذیرفت.
الحاق اتریش
الحاق اتریش به آلمان در ۱۵ مارس ۱۹۳۸ اعلام شد اما بریتانیا و فرانسه به از شناسایی وحدت این دو کشور جلوگیری کردند. آلمانیها پس از قرار دادن آرتور زایس-اینکوارت در رأس دولت اتریش، اتریش را اشغال کردند و در یک همهپرسی که در ۱۰ آوریل و با شرکت ۹۹٫۷۱٪ واجدین شرایط، ترتیب داده شد، مردم اتریش با اکثریت ۹۹٫۷۳٪ موافقت خود را با الحاق به آلمان ابراز داشتند.[4] بریتانیا و فرانسه مماشات کردند و موسولینی که پیشتر جلوی هیتلر را گرفته بود، این بار تأیید کرد.
منابع
- "Anschluss". Britannica. Retrieved 2014-21-05.
- Anschluss بایگانیشده در ۲۱ مه ۲۰۱۳ توسط Wayback Machine PONS Online Dictionary
- نقیبزاده، احمد، تاریخ دیپلماسی و روابط بینالملل، نشر قومس، ۱۳۸۸: تهران.
- Otmar Jung: Plebiszit und Diktatur: die Volksabstimmungen der Nationalsozialisten: die Fälle „Austritt aus dem Völkerbund“ (1933), „Staatsoberhaupt“ (1934) und „Anschluss Österreichs“ (1938). Mohr, Tübingen 1995, ISBN 3-16-146491-5, S. 119 ff.