ابراهیم فیاض
ابراهیم فیاض (زاده ۱۳۴۲ در کازرون) پژوهشگر ایرانی حوزه جامعه‌شناسی و انسان‌شناسی و دانشیار گروه مردم‌شناسی دانشگاه تهران است.[1] او مدرک کارشناسی را در رشته جامعه‌شناسی (۱۳۷۲)، کارشناسی ارشد را در رشته مردم‌شناسی (۱۳۷۴)، دکتری را در رشته فرهنگ و ارتباطات از دانشگاه تهران (۱۳۸۱) و دکتری دیگری در همین رشته (فرهنگ و ارتباطات) از دانشگاه امام صادق (ع) (۱۳۸۷) اخذ کرده‌است.[2]
دیدگاه‌ها
مسائل اجتماعی
در مهرماه ۱۳۹۱، خبرگزاری‌ها اظهاراتی از ابراهیم فیاض نقل کردند مبنی بر آنکه «امروزه شاهد رواج ازدواج‌های موقتی هستیم که بدون خواندن صیغه صورت می‌گیرد و در واقع این‌ها دوست دختر، دوست پسرانی هستند که دوستی آنها به بهانه ازدواج انجام می‌گیرد. طبق فتاوایی مثل فتوای حضرت امام خمینی این افراد عملاً زن و شوهر هستند، چون قصد و نیت ازدواج در آنها وجود دارد، ولو این که صیغه محرمیت بین آنها خوانده نشده باشد. دختر و پسری که با هم غذا بخورند با هم محرم می‌شوند، یعنی اگر پسری، دختری را به خوردن ساندویچ یا آبمیوه دعوت کند، با هم محرم می‌شوند.»[3] پخش اخبار مربوط به این اظهارات واکنش‌هایی برانگیخت.[4] فیاض چند روز بعد در گفتگو با خبرگزاری فارس اظهار داشت که حرف‌هایش تحریف شده‌است و سخنش ناظر به قصد و آهنگی است که دختر و پسر با وجود تمام شرایط ازدواج دارند و به وجه ازدواج با هم هستند، اگر چه صیغه موقت مثلاً به زبان جاری نشود، می‌توان گفت که به هم محرم هستند.[5][6]
مواجهه ایرانیان با غرب
او به مواجهه ایران و غرب اشاره می‌کند و این نوع از مواجهه را از ابتدا اشتباه می‌داند و اظهار می‌کند که ما به هیچ وجه غرب را نفهمیده‌ایم زیرا بر روی سرشاخه نشسته و بحث می‌کنیم و هیچ وقت به ریشه‌های آن توجه کافی و وافی نداشته‌ایم. او با اشاره به اینکه اولین مواجهه ما با غرب در برخورد با رشته‌های فنی صورت گرفت و در اولین دانشگاه‌های ایران رشته‌های فنی تدریس شد و به نظر بنده این مواجهه با غرب اشتباه بود و تا امروز نیز نحوه مواجهه ما با غرب اشتباه و فاجعه آمیز است، چرا که ما غرب را نشناخته‌ایم و دچار یک جهالت وحشتناکی هستیم که حتی سوالات ما از غرب نیز صحیح نیست؛ و در این رابطه اگر بخواهم شاخصی ارائه کنم باید به قلّت آثار ترجمه شده کتاب‌های اصلی غرب از جمله آثار کانت، هگل، دکارت … اشاره کرد، بنابراین همیشه دچار یک ورود و خروج اشتباه بوده‌ایم. در حالی که ژاپنی‌ها متوجه این نکته مهم شدند و چند نفر از افراد باهوش و متفکر خود را فرستادند تا شاگردان هوسرل شوند و الان ژاپن کجا است و ما کجاییم؟ ما و ژاپنی هر دو با هم روند نوسازی را شروع کردیم یعنی رضا شاه در ایران و ژنرال میجی در ژاپن روند مدرنیزاسیون را آغاز کردند در حالی که عملکرد رضا شاه و ژنرال میجی با یکدیگر قابل مقایسه نیست و به نظرم هنوز هم نحوه مواجهه ما با غرب غلط است، چرا که یا عاشقانه به غرب نگاه می‌کنیم یا با حالت متنفرانه به غرب می‌نگریم که هر دو موجب عدم شناخت می‌شود. برای مثال با وجود مواجهه ای که سال‌ها میان ما با آمریکا وجود دارد هنوز امریکاشناسی در ایران وجود ندارد حتی برخی نمی‌دانند که جغرافیای آمریکا چگونه جغرافیایی است مثلاً دموکرات‌ها در کجاها رای می‌آورند یا جمهوری‌خواه‌ها کجا هستند؛ لذا هیچ دانشی در رابطه با علوم انسانی وجود ندارد و ما بر اساس جهالت‌هایمان زندگی می‌کنیم.[7]
مطهری و سروش
فیاض در گفتگوهای مختلف، مرتضی مطهری را «دچار مدرنیسم اسلامی» دانسته و معتقد است مطهری «در غرب گیر افتاد و نتوانست از غرب خارج شود».[8][9] این اظهارات با واکنش علی مطهری مواجه شد.[10] فیاض همچنین معتقد است آثار عبدالکریم سروش در ادامه آثار مرتضی مطهری است.[11]
فلسفه اسلامی
فیاض در نشستی در دانشگاه تهران، مبنای انقلاب اسلامی را، حکمت ابراهیمی دانست و گفت: آقای جوادی آملی با وجود این همه تلاشی که می‌کنند، دچار رکود هستند، چرا که فلسفه صدرایی دوری است. حکمت ابراهیمی که بعداً به حضرت موسی و تورات و بعد انجیل و قرآن تسری پیدا می‌کند، مبنای آن بر عرفان نیست بلکه عرفان برهانی شده‌است و بر عکس عملی است که ملاصدرا در تاریخ انجام داد که برهان را عرفانی کرد.»[12]
کتاب‌شناسی
- ایران آینده به سوی الگویی مردم‌شناختی برای ابرقدرتی ایران، ابراهیم فیاض، ناشر: مؤسسه پژوهشی فرهنگ، هنر و ارتباطات، ۱۳۸۸
- جامعه‌شناسی معرفتی ادبیات و ارتباطات، ابراهیم فیاض، ناشر: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه‌ها، ۱۳۸۹
- سیاست، دین و فرهنگ: مطالعه‌ای بین رشته‌ای، ابراهیم فیاض و دیگران، ناشر: دانشگاه امام صادق، ۱۳۹۰
- شناخت و تحلیل قیام عاشورا (مجموعه مقالات عاشوراپژوهی)، گروه مؤلفان، ناشر: دانشگاه امام صادق، ۱۳۹۰
- تعامل دین، فرهنگ و ارتباطات: نگاهی مردم‌شناختی، ابراهیم فیاض، ناشر: امیرکبیر، شرکت چاپ و نشر بین‌الملل، ۱۳۸۹
- مهندسی فرهنگ عمومی، رهیافتهای نظری (ج۱)، ابراهیم فیاض، ناشر: زمان نو، ۱۳۸۹
- مردم‌شناسی دینی توسعه در ایران (دین، فرهنگ و توسعه در ایران)، ابراهیم فیاض، ناشر: امیرکبیر، شرکت چاپ و نشر بین‌الملل، ۱۳۸۹
- مردم‌شناسی تاریخی شناختی علم در ایران، ابراهیم فیاض، ناشر: امیرکبیر، شرکت چاپ و نشر بین‌الملل، ۱۳۸۹
منابع
- درباره ابراهیم فیاض
- «رزومه - ابراهیم فیاض». rtis2.ut.ac.ir. دریافت‌شده در ۲۰۱۸-۰۱-۰۷.
- «محرم شدن دختر و پسر با خوردن یک ساندویچ!». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۴ ژانویه ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱ مارس ۲۰۱۳.
- محرمیت با هات‌داگ/ طنز
- «محرمیت دختر و پسر با ساندویچ تکذیب شد». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۳ ژوئن ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱ مارس ۲۰۱۳.
- http://www.imam-khomeini.ir/fa/NewsPrint.aspx?ID=21062
- روشنفکران ما با غرب اشتباه بود سایت علوم اجتماعی
- یاض: شهید مطهری دچار مدرنیسم اسلامی است! / زاهدی: شهید مطهری منصفانه‌ترین مواجهه را با غرب داشته‌است
- برنامه زاویه؛ مناظره ی دکتر فیاض و دکتر زاهدی: مطهری یا بهشتی؛ کدامیک؟
- واکنش علی مطهری به اظهارات ابراهیم فیاض
- ابراهیم فیاض: سروش ادامه مطهری بود
- اظهارات جنجالی «ابراهیم فیاض» درباره آیت‌الله جوادی آملی، ولایت فقیه و انقلاب اسلامی