احمد کروبی
احمد کروبی (زاده ۱۲۷۵ شمسی درروستای اختخوان در گلپایگان،[1] درگذشتهٔ ۱۳۶۳) معروف به شیخ احمد کروبی روحانی شیعه، از زندانیان سیاسی، پدر مهدی کروبی و متولد سال ۱۲۷۵ شمسی (۱۳۱۴ قمری) بود. کروبی برای ادامه تحصیل نزد استادانی نظیر سید ابوالحسن اصفهانی، به نجف عراق رفت و پس از بازگشت به ایران در مناطق غربی کشور به ویژه منطقه الیگودرز به سخنرانی و فعالیت علیه حکومت پهلوی پرداخت. وی از ارادتمندان و تاثیر پذیرفتگان سید محمدتقی غضنفری خوانساری بود. وی چندین بار توسط ساواک دستگیر و زندانی شد و بیش از سه دهه در زندان و تبعید به سر می‌برد.
| احمد کروبی | |
|---|---|
| زادهٔ | ۱۲۷۵ گلپایگان |
| درگذشت | ۱۳۶۳ (۸۸ سال) |
| ملیت | ایرانی |
| پیشه | روحانی، زندانی سیاسی |
| همسر(ها) | خدیجه کروبی |
| فرزندان | مهدی کروبی |
زندان و تبعید
او به دنبال تظاهرات عده‌ای از طلاب علوم دینی در فیضیه قم در سال ۱۳۴۲ بازداشت گردید و در روز ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ و سال‌های بعد از آن نیز در شهرهایی نظیر الیگودرز، تهران، قم و دماوند به همراه فرزندش مهدی کروبی از دانشجویان دانشگاه تهران و هم چنین افرادی چون عزت‌الله شاهی به برپایی تظاهرات، سخنرانی، تهیه و پخش اعلامیه‌هایی تحت عنوان قاعده بزرگ اسلام می‌پرداخت و به همین دلیل از سوی ساواک دستگیر و به دو سال تبعید در شهر دماوند محکوم شد. حسینی غفاری دربارهٔ سخنرانی‌های احمد کروبی می‌گوید: «شیخ احمد کروبی هم فرد حر و بی‌باکی بود طرف‌های عصر، سروکله این پیرمرد پیدا می‌شد و با صراحت لهجه عجیبی شروع می‌کرد به افشاگری علیه شاه و برای خود من هم تعجب‌آور بود که این فرد را چرا می‌گذارند آزاد بگردد! البته چند بار به زندان افتاده بود منتها در زندان هم حالت انفعالی نداشت.»[2][3][4]
احمد کروبی بار دیگر در سال ۱۳۵۰ نیز به اتهام اقدام علیه امنیت ملی توسط ساواک بازداشت و به سه ماه حبس تأدیبی محکوم شد. او در زندان با زندانیانی نظیر عزت‌الله شاهی و حسینعلی منتظری نیز هم‌بند بود.[5]
اعتراضات ۱۷ خرداد سال ۱۳۵۴
احمد کروبی هم چنین از رهبران اعتراضات ۱۷ خرداد سال ۱۳۵۴ در شهر قم بود و خانه او محل اجتماع مخالفان حکومت پهلوی بود. عبدالکریم عابدینی در مورد نقش احمد کروبی در اعتراضات ۱۷ خرداد می‌گوید: «من خودم یکبار نزد حاج شیخ احمد کروبی که مشغول وضو گرفتن بودند، رفتم و از ایشان پرسیدم: حاج آقا نظر شما دربارهٔ این حرکت چیست؟ ایشان با صراحت گفتند: هر حرکتی که علیه شاه صورت بگیرد ارزشمند است. خب! تصور کنید این جمله کوتاه و به ظاهر معمولی، چقدر در آن شرایط برای روحیه دادن به ما و اعتقاد به مشروعیت حماسه ۱۷ خرداد مؤثر بود. بی‌درنگ برگشتم و این جمله را برای همه نقل کردم.»
محمد کیایی نژاد نیز دربارهٔ اعتراضات ۱۷ خرداد می‌گوید: «پدر آقای شیخ مهدی کروبی هم آنجا بود و طلاب را تحریک می‌کرد و حتی در یک مرحله با شهامت خاصی گفت:اگر احیاناً شما را گرفتند و زیر شکنجه قرار دادند، همه چیز را بیندازید گردن من و مرا به عنوان محرک اصلی معرفی کنید.»[2][6][7]
پس از انقلاب
احمد کروبی به اعدام‌های ایران پس از انقلاب ۱۳۵۷ نیز مخالفت کرد و از امامت جمعه الیگودرز استعفا داد. او در رمضان سال ۱۳۶۳ درگذشت. علی خامنه‌ای پس از درگذشت او خطاب به مهدی کروبی گفت: «خبر درگذشت پدر گرامی و بزرگوارتان یک بار دیگر مرا به یاد چهره منور آن پارسا مردی انداخت که در صحنه‌های مختلف، مبارزه، تلاش، حرکت و مجاهدتش را از نزدیک دیده و همواره به ایمان پرشور و صادقانه اش به چشم شیفتگی نگریسته‌ام.»[6][6][8]
پس از اعتراضات مردم ایران به نتایج انتخابات ریاست جمهوری (۱۳۸۸) و مخالفت مهدی کروبی فرزند احمد کروبی به نتایج انتخابات، میدان احمد کروبی در شهر الیگودرز نیز تغییر نام پیدا کرد.[9][10]
جستارهای وابسته
- مهدی کروبی
- قیام ۱۵ خرداد ۱۳۴۲
- سید محمدتقی غضنفری
پیوند به بیرون
منابع
- یاران امام به روایت اسناد ساواک- ملا احمد کروبی. مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات. ۱۳۷۹. صص. سه. شابک ۹۶۴۵۷۹۸۰۸۶.
- روزنامه اعتماد ملی۸۶/۳/۲۷: حماسه ۱۷ خرداد ۱۳۵۴ و نقش آیت‌الله شیخ احمد کروبی
- «سایت ایران دیدبان|خاطرات عزت شاهی (۱۱)». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ سپتامبر ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱۳ اکتبر ۲۰۱۱.
- روزنامه اعتماد ملی۸۷/۳/۱۳: سوابق موجود در مورد احمد کروبی به روایت ساواک
- «مرکز اسناد انقلاب اسلامی - مبارزی که ساواک را خسته کرد». بایگانی‌شده از اصلی در ۸ آوریل ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۱۳ اکتبر ۲۰۱۱.
- روزنامه آفتاب یزد۸۸/۳/۲۰: سید عباس موسوی:عده‌ای می‌خواهند انتقام سیاسی از کروبی بگیرند
- روزنامه اعتماد ملی۸۶/۳/۲۶: حماسه ۱۷ خرداد ۱۳۵۴ و نقش آیت‌الله شیخ احمد کروبی
- «جنبش راه سبز - یادکردی از شیخ احمد کروبی». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۲ اوت ۲۰۱۱. دریافت‌شده در ۱۳ اکتبر ۲۰۱۱.
- «حذف نام پدر کروبی از میدان الیگودرز». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ ژوئن ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۱۳ اکتبر ۲۰۱۱.
- «ایبنانیوز - حذف نام شیخ احمد کروبی از میدان‌های الیگودرز». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۸ نوامبر ۲۰۱۰. دریافت‌شده در ۱۳ اکتبر ۲۰۱۱.