اسفندآباد (ابرکوه)
| اطلاعات کلی | |
|---|---|
| کشور |  ایران |
| استان | یزد |
| شهرستان | ابرکوه |
| بخش | بخش بهمن |
| دهستان | اسفندار |
| مردم | |
| جمعیت | ۱۴۴۹ نفر (سرشماری ۹۵) |
| کد آماری | ۰۷۰۴۱۷ |
موقعیت جغرافیایی
اسفندآباد، در ۵۲ درجه و ۲۴ دقیقه طول شرقی و ۳۰ درجه و ۵۵ دقیقه عرض شمالی واقع شده‌است. این روستا در سمت غرب کویر ابرکوه و از توابع بخش بهمن از شهرستان ابرکوه می‌باشد که فاصله آن تا شهر یزد ۱۷۰ کیلومتر و راه آن تماماً آسفالت می‌باشد. این روستا در جنوب شرق ابرکوه واقع شده‌است که از طرف شمال به روستای اسدآباد و از جنوب به روستای هارونی، از طرف غرب به رشته کوه‌های زاگرس داخلی که دنباله کوه‌های اقلید می‌باشد و از طرف شرق به کویر هرات و مروست منتهی می‌شود. به‌طور کلی محدودة ارضی دهستان اسفندار از شمال به بخش بهمن، از شرق به کویر ابرکوه، از غرب به شهرستان خرم بید و از جنوب به شهرستان بوانات محدود می‌شود. روستای اسفند آباد تا شهر ابرکوه ۳۰ کیلومتر و تا مرکز بخش بهمن (مهرآباد) ۱۵ کیلومتر فاصله دارد و ارتفاع آن از سطح دریا ۱۴۷۲ متر می‌باشد.
جمعیت
این روستا در دهستان اسفندار قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران درسال ۱۳۹۰، جمعیت. ۱۴۷۳نفر (۴۰۵خانوار) بوده‌است.
آب و هوا
اقلیم منطقه اسفندآباد تابعی از آب و هوای گرم و خشک فلات مرکزی ایران است که از خصوصیات آن نوسان زیاد درجه حرارت و کمی بارش است. اسفندآباد دارای یک ایستگاه کلیماتولوژی است که سابقه آمار آن کم است ولی تا حدی گویای اقلیم منطقه است. تجزیه و تحلیل‌های آماری اقلیم با استفاده از آمار ایستگاه اسفند آباد انجام گرفته‌است. این منطقه در زمستان دارای هوای معتدل و در تابستان اقلیمی گرم و بسیار خشک دارد. در زمستان درجه حرارت هوا تا ۱۰- درجه نیز می‌رسد ولی در تابستان حداکثر مطلق درجه حرارت تا ۴۳ درجه سانتیگراد صعود کرده و بدین ترتیب نوسان سالانه دما چیزی حدود ۵۳ درجه سانتی گراد می‌باشد. میزان بارندگی بسیار ناچیز می‌باشد. به‌طوری‌که متوسط آن به حدود ۷۵ میلی‌متر در سال می‌رسد، در حالیکه میزان تبخیر حدود ۱۵۰۰ میلی‌متر در سال است که این میزان تبخیر ۲۰ برابر بارندگی می‌باشد و باعث خشگی هوای منطقه می‌شود. عمدتاً بارش منطقه به صورت باران است و ندرتاً برف ریزش می‌کند و به‌طور متوسط در سال بیش از یک روز برفی دیده نمی‌شود. بارندگی تنها در ماه‌های آخر زمستان و اوایل بهار اتفاق می‌افتد که عمدتاً به صورت رگباری و درشت دانه‌اند و بعلت خشکی بیش از حد به سرعت تبخیرمی‌شوند و چون نامنظم بوده و جنس زمین نیز مساعد است به سرعت جاری شده و موجب سیلاب می‌شوند.
منابع آب
از نظر منابع آب. این منطقه چون در یک اقلیم خشک قرار دارد از ریزش‌های جوی بهره چندانی نداشته و ریزش‌های انجام شده عموماً با توجه به ۱۵۰۰ میلی‌متر تبخیر به سرعت از دست می‌روند و تنها منبع تأمین آب منطقه، آبهای زیر زمینی هستند که از طریق نفوذ حاصل می‌شوند و از مطلوبیات کمی و کیفی بالایی برخوردار نیستند. این آب‌ها عموماً از طریق قنات و چاه‌های عمیق و نیمه عمیق در دسترس قرار می‌گیرد. از نظر جریان‌های دائمی و رودخانه‌ای باید گفت که رودهای منطقه عموماً خشک بوده و به صورت آبراه‌های سیلابی یا مسیل‌ها فقط به هنگام ریزش‌های آنی و رگبارها فعال می‌شوند که آن نیز به دلیل عدم برنامه‌ریزی صحیح نه تنها مورد استفاده قرار نمی‌گیرد بلکه موجب بروز خساراتی نیز در منطقه می‌گردد و نهایتاً در کویر ابرکوه تخلیه شده و در اثر تبخیر آن‌ها کویر نمکی تشکیل می‌گردد. در این منطقه با توجه به مطالعات انجام شده، عمق سطح ایستایی بسیار پائین است و در بعضی نقاط به ۶۰ متر نیز می‌رسد. قنوات منطقه سابقه چندین هزار سال دارند و طول مجموع آن‌ها چیزی در حدود ۴۳۰ کیلومتر است. اگر حوزه آبریز را به دو قسمت دشت و کوهستان تقسیم کنیم هر یک از پدیده‌های فوق دارای خصوصیات هیدرولوژیکی و ژئوهیدرولوژیکی خاص است که در بیلان آبی منطقه مؤثرند، به‌طوری‌که ارتفاع متوسط سالیانه بارش در دشت ۵۰ میلی‌متر و در کوهستان ۲۰۰ میلی‌متر می‌باشد که در هر صورت این میزان بازندگی بسیار ناچیز است و باعث پایین رفتن مداوم سطح آبهای زیرزمینی می‌شود.
جنس خاک
بخش وسیعی از خاک‌های منطقه ابرکوه ازنوع بیابانی و کویری است که از رسوبات ریز و تکاملی اندک برخوردارند. پوشش گیاهی این خاک‌ها، ضعیف یا بدون پوشش هستند. خاک‌های کویری شور به دلیل بافت سنگینی که دارند دارای قابلیلت نگهداری آب می‌باشند و این خود موجبات اقبال و خوش شانسی برای این‌گونه مناطق محسوب می‌شود. خاک‌های مجاور کویر سولونچاک نام دارد که شوری آن‌ها بالاتر از ۱۶ میلی موز است. این‌گونه خاک‌ها چون دارای لایه‌هایی از نمک هستند، هرگونه عملیات کشاورزی بر روی آن‌ها مشکل است ولی در عوض امکان ایجاد پوشش از گیاهان شوری پسند، بسیار زیاد می‌باشد زیرا از یک طرف دارای رطوبت زیاد و از طرف دیگر بعلت سست بودن خاک‌ها، عملیات احیاء و اصلاح مراتع کویری با هزینه کم امکان‌پذیر است ولی میزان گچ خاک‌های شور کویری ابرکوه زیاد بوده و این امر عملیات اصلاح و شیرین کردن خاک‌ها را میسر می‌سازد. جنس خاک محدوده اراضی اسفندآباد را می‌توان به انواع زیر تقسیم‌بندی کرد.
خاک‌های منطه غرب روستا که اغلب سنگلاخی و سنگریزه دار می‌باشد. هرچه به سمت کوهستان نزدیک می‌شویم سنگ‌ها درشت و به صورت قلوه سنگ می‌باشند که برای کشاورزی مساعد نیستند و هر چه از کوهستان بطرف روستا نزدیک می‌شویم خاک‌ها به صورت سنگ ریزه و ماسه‌ای هستند که ناشی از رسوبات سیلاب‌ها می‌باشد. این نوع خاک تا فاصله ۳ کیلومتری غرب روستا را شامل می‌شود.
جنس خاکی که روستا بر روی آن استوار است از نوع خاک‌های رُس می‌باشد که برای کشاورزی بسیار مساعد است و عمدة کشاورزی روستا و روستاهای اطراف بر روی این خاک‌ها می‌باشد. این خاک کمتر مورد فرسایش باد و آب قرار گرفته‌است؛ و تا فاصله ۶ کیلومتری شرق روستا را در بر می‌گیرد.
۳) خاک‌های منطقه شرق روستا که حاصل رسوبات بادی و به صورت خاک ریزدانه می‌باشد که در منطقه به خاک (باداف) معروف است و به دلیل شور بودن برای کشاورزی مساعد نیست.
پوشش گیاهی
هر چه از طرف جنوب غرب و شمال غرب به طرف شرق ابرکوه پیش می‌رویم بر فقر پوشش گیاهی افزوده می‌شود و علاوه بر آن گونه‌های خشکی پسند و شوری پسند جایگزین می‌شوند به‌طوری‌که در دامنة کوه‌ها، استپ، پوشش گیاهی را تشکیل داده و هر چه از منطقه پایکوهی دور می‌شویم بر فاصلة گیاهان استپی افزوده می‌شود. درحول وحوش ابرکوه و روستاها که مزارع و کشتزارها باعث تعدیل درجه حرارت به صورت محلی می‌گردد، گیاهان درمنه، اسفند آباد شیرین بیان و بوته زارها پوشش گیاهی را تشکیل می‌دهند. در شرق یعنی در مجاورت کویر ابرکوه گیاهان خشکی پسندی چون گزاشنان. خارشتر، خارزرد، تیچ وارجین می‌رویند. دیگر نقاط برای رویش هیچ گیاهی مناسب نیست و اگر گیاهانی از نوع بته‌ای (بوته‌ای) مانند خارشتر و امثال آن در برخی نقاط مشاهده شود نشان دهنده آن است که آن مناطق در مسیر سیلاب‌های زمستانی قرار دارد. در جنوب شرقی منطقه (مانند اردی و بداف) و دامنة ارتفاعات آن تا جنوب اسفند آباد
بعضی از گیاهان به صورت خودرو می‌رویند که درب قدیم از آن‌ها استفاده دارویی می‌شده‌است؛ و اکنون هم محل استفاده‌اند مانند (اربه) که گیاهی است تلخ بگونه‌ای که تلخی آن زبانزد است و اهل محل آن را علاج درد می‌دانند و گیاه دیگری به نام (آویشن) که دارای بوئی تند و مزه‌ای شبیه چای است و در مصارف طبی نیز از آن استفاده می‌کنند و گیاه خود روی دیگر به نام (مرزنگوش) در این منطقه می‌روید که این گیاه کاربرد مصارف دارویی دارد چنان‌که در مصارف صنعتی (جهت معطر کردن اغذیه و مواد بهداشتی) نیز کاربرد دارد.
پوشش جانوری
در مناطق کوهستانی و پای کوهی که شرایط زیست جانوران از جمله آب و علف به‌طور نسبی مهیا است. جانوران بیشتر وجود دارند. به‌طوری‌که کوه اعلاء و سایر کوه‌های دیگر (مخصوصاً کوه‌های دره باغ در نزدیکی اسفند آباد) جانوران حلال گوشتی چون: آهو، گوزن، قوچ، کل (بز نر و عموماً گزینه حیوانات) بز کوهی و جانوران دیگری مثل کبوترچاهی، کلاغ، گنجشک، هدهد، پرستو، سینه سیاه و شاهین زندگی می‌کنند. البته شکار بی‌رویه آهو، گوزن کوهی، بزوحشی و پازن (از خانوادة گوزنهاست) در نیم قرن اخیر باعث شده تا نسل آن‌ها در این منطقه روبه نابودی رود. در این محدوده حیواناتی دیگر یافت می‌شوند که وسیله دفاعی و استتار آن‌ها در مقابل دشمن ظاهر خارجی آن‌ها ست که همرنگ خاک بوده و از این طریق می‌توانند در مواقع ضروری خود را در برابر دیدگان او پنهان نمایند همانند گورخر و مارمولک. در این پهنة جغرافیایی مارو عقرب فراوان است و به ندرت پلنگ نیز وجود دارد
شکل و فرم خانه‌ها
خانه‌های قدیمی از نظر موقعیت مکانی در جهت قبله قرار دارند. این جهت‌گیری از لحاظ اقلیمی، شرایطی را به وجود آورده‌است تا فضای تابستانی و اتاق‌های زمستانی به طرزی مفید پیرامون حیاط مرکزی قرار گیرند. حیاط اصلی‌ترین فضای خانه‌های روستا است. حوض آب در وسط حیاط قرار گرفته‌است و باغچه‌ها کنار یا دور تا دور آن، با درختانی که نیاز کمی به آب دارند همچون انار، انگور، پسته و انجیر علاوه بر ایجاد زیبایی به سرسبزی خانه و تأمین سایه و خنکای آن، خشکی هوا را نیز می‌کاهد. به عبارتی همه عناصر متشکله خانه یزدی دست به دست هم می‌دهند تا اقلیمی کوچک و قابل زیست برای انسان فراهم سازند. حیاط خانه‌های روستا مکانی برای انواع بازی‌ها و سرگرمی و تفریح کودکان و نوجوانان است. در اغلب خانه‌های سنتی زمانی که از درب خانه وارد می‌شویم یک راهرو پیش رو است که به آن دالان گفته می‌شود و انتهای این راهرور به حیاط خانه متصل می‌شود. همچنین تالاری جلوی اتاق‌های ساختمان وجود دارد که به صورت صفه و ایوان بزرگ نمایان است و محلی برای گذراندن ساعات عصر و شب تابستان است. اتاق‌ها به نام‌های سه دری، پنج دری و …. از هم تفکیک می‌شوند که هر یک درپاسخگویی به نیازهای ساکنان خانه نقش دارند. در اتاق‌هایی که برای زمستان در نظر گرفته شده‌اند اتاقکی به نام پستو وجود دارد که به صورت یک انبار کوچک می‌باشد. در قسمت جنوب خانه که پشت به آفتاب است یا به اصطلاح سنرم می‌باشد اتاق‌ها دارای سقف بلندتری هستند و مخصوص تابستان هستند. در طرفین شرقی و غربی خانه نیز معمولاً حصار، طویله برای نگهداری دام و طیور، دستشویی و آشپزخانه قرار دارد و همچنین اتاقی که به آن تنورخانه گفته می‌شده و مخصوص نان پختن است.
آب، برق، گاز، تلفن، فاضلاب
آب آشامیدنی مردم روستا در سال‌های گذشته از طریق قنات و چاه‌های آبی که در منازل وجود داشته تأمین می‌شده‌است ولی با خشک شدن قناتها و کم شدن منابع آب کشاورزی و آشامیدنی، از سال ۱۳۵۳ مردم این روستا از نعمت آب لوله کشی در منازل برخوردار شدند. در حال حاضر آب مصرفی مردم از طریق یک حلقه چاه که در پنج کیلومتری جنوب روستا قرار دارد تأمین می‌شود. در کنار این حلقه چاه یک استخر بتونی سرپوشیده به ظرفیت ۵۷۶ هزار متر مکعب به کمک جهاد سازندگی ساخته شده‌است که آب این استخر توسط لوله به روستاهای هارونی، اسفندآباد، حشمت آباد و تقی‌آباد هدایت می‌شود. در سال‌های اخیر بعلت کم‌آبی، آب این استخر برای مردم اسفند آباد و روستاهای اطراف کافی نبود و به همن دلیل با کمک دولت آب قنات هنشک که در ۱۵ کیلومتری غرب روستا می‌باشد توسط لوله به این استخر اضافه شده که تا حدودی وضعیت آب آشامیدنی مردم بهبود یافته‌است.
برق از سال ۱۳۶۳ مردم این روستا از نعمت برق سراسری برخوردار شدند. تا قبل از این تاریخ برخی خانواده‌ها از برق یک موتور برق استفاده می‌کردند که این برق برای همه روستا کافی نبوده‌است.
گاز در این روستا مانند سایر روستاهای منطقه ابرکوه شبکه گاز رسانی وجود دارد و گاز مصرفی مردم توسط شبکه گاز رسانی تأمین می‌گردد
برتری قدمت اسفند آباد نسبت به شهر ابرکوه
ابرکوهی که گاهی به نام ایالت خوانده شده و تمام بیابان مرکزی ایران را از زیر کاشان تا مرز کرمان و فارس را شامل می‌گشته زمانی هم این منطقه به نام (اسفنداران) به مناسبت شهرت اسفندار (اسفندآباد کنونی) یکی از قراء دوازدهگانه که من حیث لاجهات بر دیگر قراء برتری و رحجان داشته نامیده می‌شده‌است. اگر در حال حاضر منطقه‌ای به نام اسفنداران از محال جرقویه که از توابع اصفهان است و نزدیک ابرکوه فعلی قرار دارد روی نقشه مشاهده می‌کنیم نباید تعجب کنیم و وجه تسمیه انرا جویا شویم، زیرا آنجا قسمتی از منطقه مذکور بوده که نام خود را تاکنون حفظ کرده در حالیکه در سایر مناطق این نام و شهرت فراموش شد فقط در جنوب شرقی ابرکوه با جزئی تغییر قریه‌ای می‌بینیم که به نام اسفندآباد معروف است.
بنابراین طبق شواهد و گزارش‌های موجود قدمت این روستا بیش از قدمت ابرکوه است.
اسفندآباد برکنار راه ابریشم
شهر ابرکوه و روستاهای همجوار آن از جمله اسفند آباد در گذشته بر سرراه ابریشم قرار داشته‌اند. ابرکوه در قرون قبل و بعد از اسلام اگر گاه‌و بیگاه ذکری از آن به میان آمده به خاطر قرار گرفتن آن برسرراهی بوده که این راه از مشرق می‌آمد و به شمال غرب می‌رفت و راهی که از جنوب می‌آمد و به آن می‌پیوست یا راهی که به طرف ماوراءالنهر یا در اصطلاح خراسان و ترکستان می‌رفت، سلاطین و حکام در لشکرکشی‌ها از این شهر عبور می‌کردند یا چند روزی در آن توقف می‌کردند و این راه چه قبل از اسلام و چه بعد از اسلام مورد استفاده آنان واقع می‌شد، از جمله شاه عباس صفوی که در امتداد این راه کاروانسراهای متعددی برای استراحت کاروانیان در این منطقه ساخته است.
باید اضافه نمود که شاخه اصلی جاده ابریشم به روستای اسفند آباد نزدیکتر است و این جاده از بین کوه‌های سفید و غلات کوه در ۱۲ کیلومتری جنوب اسفندآباد می‌گذشته که به قول برخی افراد سالمند تا چند دهه پیش هنوز آثاری از این راه پابرجا بوده‌است و در افواه عموم به راه شتر معروف بوده‌است که در قدیم موجب اعتبار و رونق این منطقه بوده‌است ولی با از بین رفتن این راه و به فراموشی سپردن آن منطقه ابرکوه اسفندآباد هم از ارزش و اعتبار افتاده است.[1]
قراء دوازدهگانه
(قرائی که در آن زمان به وجود آمده به‌طوری‌که از آثار و نام‌های موجودشان برمی آید تعدادشان دوازده قریه بوده‌است و ظاهراً باید چندین قرن از پیدایش راه یاد شده (راه ابریشم) گذشته باشد که آن‌ها احداث شده باشند زیرا مردمی که به اینجا مهاجرت و زندگی را آغاز کرده‌اند دارای تجربیاتی در زمینه کشاورزی و عمران بوده‌اند که این معنا از نحوة نظم و فسق و آبیاری و مرزبندی قراء و شناخت استعدادهای دیگر آنجا روشن می‌شود در صورتی که مقارن ایجاد راه ابریشم با آن کیفیت بالا مردم تازه اسکان یافته تجربه این چنینی که تحصیلش محتاج به گذشت زمان بوده‌است نداشته‌اند. نام قراء دوازده گانه عبارت بوده‌است از: آبان، آذر، دی، بهمن، اسفند، فروردین، اردیبهشت، خرداد، مرداد، تیر، مهر و شهریور.
خوشبختانه اغلب این قراء با نام و نشان اولیه وجود دارند و حوادث روزگار و گردش لیل و نهار نتوانسته است تغییر کلی در نام و موقعیتشان بدهد، البته چند تا از آن‌ها نامشان به مرور زمان تغییر یافته لیکن موقعیت و محدوده‌ای که دارند می‌توان آن‌ها را شناخت) همگی این قراء دوازده گانه در حول و حوش راه بزرگ کاروان رو ابریشم احداث شده بود که فاصله آن قریه‌ها تا راه از دویست متر تا هشتصد متر بیشتر نبوده‌است. اکنون مکان این قریه‌ها ممکن است تغییرات جزئی کرده باشد ولی مکان این قریه‌ها در زمان پیدایش طبق مطالب کتاب شناخت ابرکوه و قدمت آن به شرح زیر می‌باشد:
قریه آبان: در شمال قریه دی و جنوب قریه اسفندار قرار داشته و از نهری موسوم به آبان مشروب می‌گشته است.
قریه دی: (مه دی) این قریه که در اصل دی بوده و کلمه (مه) به مناسب همنامی آن با ماه دی فارسی مخففاً به آن اضافه گردیده و به معنای یکی از ماه‌های سال بوده‌است.
قریه بهمن: در فاصله هزار متری شمال غربی اسفندار قرار داشته و آب شربی ان از مزرعه بهمن تأمین می‌گشته است.
قریه شهریور: در ۵۰۰ متری جنوب شرقی اسفندار قرار داشته و از آب نهر شهریور استفاده می‌کرده‌است و در حال حاضر این قریه با نام شهر آباد معروف است.
قریه اردیبهشت: در ۱۳۰۰ متری جنوب شرقی اسفندار قرار داشته و آب شربی آنجا نهر اردیبهشت بوده‌است و همکنون این روستا اردی نام دارد.
قریه مهر: در ۱۴۰۰۰ متری جنوب شرقی اسفندار قرار دارد و آب شربی آنجا نهر مهر بوده‌است که اکنون این روستا به نام مهر آباد موسوم است.
قریه تیر: ۶۰۰۰ متری شمال قریه اسفندار قرار داشته و آب آن از نهر تیر تأمین می‌گشته است که نام روستای تیرک کنونی بر گرفته از این ماه می باشد.
قریه خرداد: در ۵۰۰۰ متری شمال اسفندار قرار داشته که فعلاً در تلفظ به نام هوروک خوانده می‌شود که به مرور ایام در لسان مردم این چنین شکلی یافته‌است و در اصل خوروک بوده که مخفف و در عین حال مصغر کلمه خرداد است.
قریه آذر: (شهر آذر) در جنوب شرقی اسفندار به فاصله ۱۰۰۰ متری قریه است که مردم آن را (شارز) یا (شهرز) می‌خوانند و به همین نام هم شهرت دارد.
قریه فروردین: در ۷۰۰۰۰۰ متری شمال غربی اسفندار قرار داشته که از نهر فروردین مشروب می‌گشته است و در حال حاضر این قریه به نام فراغه موسوم می‌باشد.
قریه مرداد: در ۱۰۰۰ متری جنوب غربی اسفندار قرار داشته که از نهری به نام مرداد مشروب می‌گشته است و این قریه هم‌اکنون با اندکی تغییر در لسان مردم به مدوئیه مرسوم است.
پیشینه گذشته اسفندآباد طبق کتاب داستان اصحاب رّس
طبق نوشته‌های این کتاب اسفندار که یکی از قراء دوازده گانه بوده‌است به عنوان مرکز و پایتخت منطقه دانسته می‌شده و دارای قلعه‌های متعدد بوده که همگی آن‌ها خراب شده‌است. برخی استدلالات مثل باغ سلطان، باغ شه، زمین پادشاه و وزیری اشاره به این دارد که در گذشته اسفندآباد محل سکونت سلاطین و پادشاهانی بوده که طبق برخی کتب تواریخ این سلاطین از زمره سلاطین غرویان بوده‌اند.
این روستا تا به حال چندین جا و مکان عوض کرده و بارها این روستا به زیر خاک رفته‌است و هنوز هم در خیلی از نقاط اطراف این روستا وقتی که خاکبرداری می‌شود به دیوارها و پی‌های خانه‌های قدیمی برمی‌خوریم و باقی‌مانده کوزه و ظرف‌های سفالی از خاک بیرون می‌آید.
وجه تسمیه اسفند آباد
در رابطه با وجه تسمیه روستای اسفند آباد سه نظریه وجود دارد: اول اینکه شخصی به نام اسفندیار گبر که یک زرتشتی و از حکام یزد بوده‌است این روستا را بنا کرده و به همین دلیل به اسفند آباد معروف است ولی این نظریه دور از واقعیت است چون با قدمت اسفند آباد تطبیق ندارد و هیچ نشانه و شاهدی بر این مدعا وجود ندارد. نظریه دوم این است که چون در کوه‌های اطراف اسفند آباد بوته‌های گیاه خوشبوی اسفند (که برای رفع چشم زخم آن را بر روی آتش می‌ریزند و دود خوشبویی دارد) بسیار دیده می‌شود به این نام شهرت یافته‌است؛ و اما نظریه سوم که به واقعیت نزدیکتر است اینکه واژه اسفند آباد بر گرفته از ماه اسفند که آخرین ماه از ماه‌های سال شمسی است می‌باشد. همچنین نام تعدادی از روستاهای اطراف هم برگرفته شده از نام ماه‌های سال می‌باشد. مثل مهر آباد، اردی (اردیبهشت) فراغه (فروردین)، تیزک یا تیرجرد (تیر) و شهرک (شهریور) و دهوک (دی) غیره که ذکر آن‌ها در صفحات پیشین گذشت. ضمناً کتاب‌های تاریخی ابرکوه هم این نظریه را تأیید می‌کنند
منابع
- [اسفندار، ابرکوه، نویسنده محسن قاسمی/کتابچه محسن قاسمی]
- «وبلاگ اختصاصی شهدای روستای اسفندآباد». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۰ مارس ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱ ژانویه ۲۰۱۳.
- «گردهمایی اینترنتی اسفندآبادیها». بایگانی‌شده از اصلی در ۱ ژانویه ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱ ژانویه ۲۰۱۳.
- «سایت روستاهای ایران». وب سایت معرفی روستاهای ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۵ نوامبر ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۱ ژانویه ۲۰۱۳.
- «نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن ۱۳۸۵». درگاه ملی آمار ایران. بایگانی‌شده از اصلی در ۱ ژانویه ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱ ژانویه ۲۰۱۳.
| مرکز شهرستان | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| بخش |
| ||||||||||||||||||||